28. “Toplumsal Erdem”i yakalayabilmek için

517

“Toplumsal Erdem”i yakalayabilmek için

Uzunca zamandır çocuğun ceza ile “adam” edilemeyeceğini, ceza ile “adam edilmiş” çocuğun ise adam olamayacağını yazıyorum, çiziyorum, anlatıyorum.

Çocuk, ceza ile terbiye olmaz, diyorum.

Cezanın yıkıcı tesirinden bahsediyor, ceza alan ceza vermeye başlar, böylece ceza bir süre sonra şiddete dönüşür ve şiddet kısırdöngüsü içinde aileniz acı çeker, diyorum.

Ama şiddet ruhumuza öylesine sinmiş ki bir bardak suyun içine damlayan bir damla mürekkep gibi, ayrıştırmak neredeyse imkânsız hâle gelmiş.

Hâlbuki çocuk, yetişkinden alacağı ceza korkusu ile değil, yetişkine duyduğu “güven” duygusu ile ancak “insan” olabilir.

Öğretmen ödevini yapmadı diye bir çocuğu sınıf içinde azarlasa, kolundan tutup dışarı çıkartsa, aşağılasa, belki bir sonraki sefere o çocuk ödevini yapar getirir ama o öğrencinin içinde tuhaf bir şekilde kopan, güven duygusudur. “Kendisine karşı güven duygusu kaybedilmiş bir yetişkin” dünyanın en iyi öğretmeni dahi olsa “insan” yetiştiremez, yetiştirse yetiştirse, belki iyi bir matematikçi, iyi bir mühendis, iyi bir bankacı yetiştirir o kadar.

Çocukluk yıllarında güven duygusunu yitiren kişilerin benlik yapıları kaygılı olur.

Kaygı ise birçok davranış bozukluğunun temelidir.

Anne babasının bu denli üzerinde baskı kurduğu çocuklara bakıyoruz, bazen “kimlik kaygısı” oluşmuş, bazen “sınav kaygısı”… Aslında kaygısızca sınava girse çok daha başarılı olacağı hâlde, sınav sonunda kendisine yönelen bakışlara nasıl karşılık vereceği düşüncesi, bildiği soruları bile yapamamasına sebep oluyor. Unutuyor çocuk… Beyni durmuş gibi hatırlayamıyor kaygıdan… Kaç defa gördüm, sınav günü yaklaştıkça suratı bembeyaz olan, panik atak nöbetleri başlayan, ortaokul-lise öğrencisi olduğu hâlde altını ıslatmaya başlayan çocuklarlar var... Yazık değil mi bir insanı bu hâle sokmaya.

Çocuk eğitiminde yöntem bu mu olmalı?

Yöntem bu olursa, kendisine şiddet uygulanan çocuk da gider kendi gücü yettiği kişiye şiddet uygular.

İşte rakamlar ortada, merak eden gitsin baksın. TÜBİTAK’ın Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi ile yaptığı ortak çalışmada liselerde akran şiddeti yüzde 90. Yani her 10 lise öğrencisinden 9’u okuldaki diğer öğrencilerden şiddet görüyor. Hem de bunların yüzde 20’si cinsel şiddete maruz kaldıklarını ilan etmişler bütün yetkililere. Rastgele bir çalışmadan değil, tam 10 bin öğrenci üzerinde yapılan bilimsel bir çalışmadan bahsediyorum.

Biz yanıldık… Eğitimciler yanıldı… Yöneticiler gerçekten çok yanıldı…

Çocuk ceza ile yetişmezdi. Ceza ile çocuk yetiştirmek bir gelenek hâline geldi. Başka da bir yöntem bilemez olduk şimdilerde.

Mevlana’nın yaşadığı bir ülkede, insanları güven duygusu içinde yetiştirmek yerine, onları “kedi” terbiye eder gibi, sıkıştırarak, ezerek, döverek, ceza vererek terbiye etmeye kalkınca sonuç bu oluyor işte.

Mevlana’lar artık yok ortada… Olsa bile önce anne babası kabul etmiyor yumuşak huylu, halim selim çocuğu. “Böyle mıy mıy mıy olursan tabii okulda da dayak yersin, sokakta da!..” diyerek çocuklarını şiddete teşvik ediyor ebeveynler.

Evde böylesi şiddet için davet alan, okulda kendisine şiddet uygulanan çocuk, içindeki bu zehri sokaklara kusuyor.

İşte bakın, trafikte şiddet…

Aile içinde şiddet…

Kadına şiddet…

Markette şiddet…

Siyasette şiddet…

Medyada şiddet…

Reklamda şiddet…

Kendisine ve ailesine ONURLU bir yaşam sunmak isteyen ebeveynler ciddi bir karar verip neredeyse toplumsal cinnete dönüşmüş olan şiddet kısır döngüsünden çıkmayı başarmalıdır.

Erdemli olmak, kendini ezdirmemekle değil, başkasını ezmemeyi öğrenmekle olur…

Ve toplumsal erdemi yakalamak, kendini korumak için saldırganlığın öğretilmesi ile değil, başkalarına güven ve emniyet sunabilecek kadar duyarlı bireylerin yetiştirilmesi ile mümkündür...

92. Hakkını helal et oğlum

601

Hakkını helal et oğlum

"Yerin bilmem kaç yüz metre altından son sözlerimi yazıyorum. Sokakta top oynamayı hep erteledim oğlum sana. Hakkını helal et.

Pişmanlık, ertelediklerinin aklına takılmasıymış insanın… Ve demek ki artık erteleyecek günü de kalmayınca duyulan acı böyle bir şeymiş: Hakkını helal et…

Ne de çok şey ertelemişim, aklıma geliyor…

Bisiklete binmek isterdin mesela benimle hep. Hatırlar mısın? ""Yarışalım, ben seni geçerim valla!"" diye sevine sevine dolanırdın etrafımda… Benimse aklımda geçim telaşı. Tebessüm ederek ""Şimdi olmaz"" diye ertelerdim…

Hani bir kere de pastaneye gitmek istemiştin benimle. ""Baba n’olur birlikte pasta yiyelim, hem limonata da içeriz."" demiştin… Ben ""sonra"" demiştim, sonrasının olmayacağını bile bile… Şu an canım pasta çekti… Yok yok, canım seni çekti oğlum… İçimde bir yangın, canım seni çekti…

Söz… Bu sefer gerçekten söz, çıkınca pikniğe gideceğiz… Kırlarda koşacağız özgürce, hem annen de katılır bize… Mızıkçılık yok ama! Ben seni geçince ""ama babaaa"" demeyeceksin, darılırım sonra…

Yok yok, darılmayacağım bundan sonra…

Mesela dersini yapmadın diye kızmayacağım, vaktinde yatmadın diye söylenmeyeceğim… Hatta oturur birlikte seyrederiz senin sevdiğin filmleri… Hem mısır patlakları hazırlar annen de bize… Göreceksin yapacağım bunları…

Ertelenmişlik nasıl bir duyguydu bilemiyorum babacığım, ama ertelemişliğin pişmanlığı yakıyor içimi bir bilsen…

Niyeyse, aklıma sünnet olduğun günkü ağlayışın geldi birden, annenin teselli etmek için ""ağlama kuzum"" demesi… Ben, ""erkekler ağlamaz"" demiştim, hatırlar mısın? Hakkını helal et oğlum, insan ne hissederse onu yaşamalıymış, bunu geç anladım. Bundan sonra ağlayacaksan doyasıya ağla, sevindiysen doyasıya gül, duygularına engel olamayacağım artık…

Hani sana hep anlatırdım ya, Yunus Aleyhisselam karanlık bir gecede denize düşmüş ve Allah’tan başka hiçbir umut kalmamıştı… Öyle işte, Allah’tan başka umut kalmayınca, çırpınışlar da bitiyormuş oğlum… Ben telaşlı değilim, sen yeter ki annene söyle, o da hakkını helal etsin… Yeri geldi üzdüm onu, neydiyse telaşım şu üç günlük dünyada… Söyle annen, eğer sağ çıkarsam söz, onu bir daha üzmeyeceğim… Bir de unutmadan söyleyeyim, hani hep ""sonra"" diye ertelediğim annenin o çok beğendiği küpeler var ya, çarşıda gidip gelirken baktığı… Aslında para biriktiriyordum gizliden gizliye, sürpriz yapacaktım… Biriktirmiştim de hatta ama vakit bulup alamadım bir türlü… Üzgünüm oğlum, her günün yarını var sandım... Ama sen erteleme, git al annenle o küpeleri… Erteledikçe değil, anı yaşayınca insan mutlu olurmuş, bunu geç anladım…

Sakın üzülme, eğer buradan çıkamazsam…

Üzülme oğlum, sana ONURLU bir yaşam bırakıyorum…

Baban hiç çalmadı, harama el uzatmadı… Zordu geçim bunu inkâr edemem…

Söylemesem de okul masraflarınız ağır geliyordu, bunu annen de bilir, sor istersen…

Mesela, senin o çok istediğin sırt çantası vardı ya hani, üstünde çizgi film resimleri olan, adı neydi hatırlayamadım şimdi… Ben ""alalım"" dedim de, annen kulağıma fısıldamıştı, ""üç kuruş daha üstüne koysak, pantolon alırız, çocuğun pantolonları eskidi hep"" diye… Çaresizlik zordu oğlum, öbür çocuklara baktım çanta alıyorlardı, sana baktım gözlerime bakıyordun… Bir şey diyemedim bilmem fark ettin mi, ""gelin başka yere bakalım"" dedim sonra… Sen ardımdan gelirken, çok ağladı gözlerim ama belli etmedim… Hakkını helal et, ben seni çok sevdim… Ama babalığı beceremedim oğlum…

Helal et mesela, canın elma çekmişti yemekten önce, hatta bir ısırık almıştın… Bense ""önce yemek, sonra elma"" diye ısırdığın elmayı elinden almıştım… İnsan bu, unutuyor işte, unuttum sonra elmayı tekrar vermeyi o telaşla… Eğer canın hâlâ çekiyorsa, onu dolabın üstüne koydum, tabureyi koy da al… Annene söyle ""babam izin verdi, yiyebilirmişim"" de…

İnsan oksijensiz kalınca değil, erteledikleri hatırına düştükçe bunalıyormuş oğlum, bunu geç anladım…

Hakkını helal et...

105. “İçimde engel olamadığım bir şiddet isteği var”

625

“İçimde engel olamadığım bir şiddet isteği var”

Yaşamda karşılaşılan olaylar, kişinin taşıyabileceğinden daha ağır bir yüke dönüştüğünde, ruh kendine has otomatik bir koruyucu sistemi devreye sokar.

Duygular, kilitlenir…

Hisler kapanır…

Zihin, algı gücünü düşürür…

Bu sayede insan, istemsiz ve bilinçaltı bir reaksiyonla “ruhunu korur…”

Bu durumdaki kişi, büründüğü koruyucu zırh ile alacağı darbelere karşı daha korunaklı olmasını anlık hissizleşmesine, duyarsızlaşmasına, yaşadığı olaylara yorum getiremeyecek derecede zihinsel algısının düşmesine borçludur.

Örneğin, çocuğuna araba çarptığını gören bir annenin, duygu dünyası birden kilitlenir. Herkes bir telaş içinde sağa sola koşturur, bağırır-çağırırken, o, o an, öylece kalakalır. Halk tabiri ile “şok” geçirir. Bu hal, o annenin, ruhsal koruyucu mekanizmasının ani bir atak ile deveye girmesinin sonucudur.

İşte buna “travma” diyoruz…

Travma, kişinin başa çıkabilme yeteneğini aşan olaylar karşısında, ruhsal kilitlenmişlik halidir, geçici bir şok durumudur.

Her ne kadar geçici olsa da, yaşanan travmatik olaydan sonra kişi, önceki yaşamına kolay dönemez. Buna da, “Travma Sonrası Stres Bozukluğu” diyoruz.

Travma Sonrası Stres Bozukluğu vaktinde tedavi edilmezse, ilerleyen yıllarda birtakım ruhsal rahatsızlıklara, davranış sapmalarına yol açar.

Çok sevdiği bir öğretmeninden dayak yiyen bir çocuktan tutun, karanlık sokakta önü kesilen bir kadının yaşadığı ürküntüye kadar farklı olaylar travmalara sebep olabilir.

Çoğu defa böylesi travmatik hatıralar, kişide “gece korkularına, sebebi bilinmeyen huzursuzluklara, dipten gelen bir panik haline, ağlama nöbetlerine” yol açar.

Böylesi kişiler, travmadan arta kalan bunaltıcı huzursuzluklarını önce en yakınlarına, eş ve çocuklarına, daha sonra sosyal çevresine yönlendirirler ki, bu da bir “savunma” çabasıdır aslında.

Vietnam savaşına katılan askerlerin Travma Sonrası Stres Bozukluğu üzerine çalışmalar yapan Amerikalı Psikiyatr Dr. John Grove, böylesi kişilerin, sürekli bir “alarm” halinde olduklarını, yaşadıkları güven kaybından dolayı tedirgin bir ruh hali ile “savunmacı” yaşam sürdüklerini ifade etmiştir. Tedavi edilmeyenlerin yüzde 80’i ise, yaşadıkları olayları tekrar tekrar hatırlamamak için madde bağımlısı olduklarını rapor etmiştir.

Yine, yapılan röportajlarda, bu durumda olan kişiler kendi duygu durumlarını, “İçimde engel olamadığım bir şiddet isteği var” diye tarif etmektedirler.

Ülkemiz, ONURLU bir davranış sergileyerek, komşu ülkelerden gelen savaş mağdurlarına kucak açtı. Suriye’den, Irak’tan, İŞİD’den kaçanlar artık bizlerle birlikte yaşamaya başladılar. Komşumuz oldular. Sokakta çocuklarımızın oyun arkadaşı.

Ancak unutmamak gerek ki, komşularımız travmatik geçmişe sahipler. Onlara sadece ekmek, su ve deterjan temin etmek yetmez. Asıl ihtiyacı olan şey, sosyal yaşama yeniden entegre olmaları için psikolojik destektir. Bu insanlık borcumuzdur.

Yaşadıkları travmalar öyle yenilir yutulur cinsten de değil onların.

Onlar, gökten ne zaman düşeceği belli olmayan bombaların gerginliğini iliklerine kadar hissetmiş insanlar… Onlar, ağzına kurşun sıkılarak öldürülen komşularının hayatta kalma yalvarışlarını kulakları ile işitmiş insanlar… Onlar, karısı ve kızını İŞİD’e kaptırıp yaşadıklarına bin pişman olarak ülkemize gelmiş insanlar…

Artık milyonları bulan ve ülkemizin her yerinde komşuluk ilişkileri başlattığımız bu kişilere, yaşadıkları travmalardan kurtulmaları için psikolojik destek sunulmaz ise, korkarım ki, bir süre sonra, kurbanının kimlerin olacağı belli olmayan ve hiç görmediğimiz türden cinnet olaylarının şahidi olacağız.

Yazarın 01 Eylül 2014 tarihli yazısıdır

Radyo Kategorisinde “ONURLU” Kelimesinden “1” Adet Bulunmuştur.

54. Bölüm

378

Kitap Kategorisinde Sonuç Bulunamamıştır

Makale Kategorisinde “ONURLU” Kelimesinden “3” Adet Bulunmuştur.

28. “Toplumsal Erdem”i yakalayabilmek için

517

“Toplumsal Erdem”i yakalayabilmek için

92. Hakkını helal et oğlum

601

Hakkını helal et oğlum

105. “İçimde engel olamadığım bir şiddet isteği var”

625

“İçimde engel olamadığım bir şiddet isteği var”

Video Kategorisinde Sonuç Bulunamamıştır

Radyo Kategorisinde “ONURLU” Kelimesinden “1” Adet Bulunmuştur.

54. Bölüm Tarayıcınız audio elementini desteklemiyor. 378

Kitap Kategorisinde Sonuç Bulunamamıştır

Makale Kategorisinde “ONURLU” Kelimesinden “3” Adet Bulunmuştur.

28. “Toplumsal Erdem”i yakalayabilmek için 517

“Toplumsal Erdem”i yakalayabilmek için

92. Hakkını helal et oğlum 601

Hakkını helal et oğlum

105. “İçimde engel olamadığım bir şiddet isteği var” 625

“İçimde engel olamadığım bir şiddet isteği var”

Video Kategorisinde Sonuç Bulunamamıştır

54. Bölüm

378

28. “Toplumsal Erdem”i yakalayabilmek için

517

92. Hakkını helal et oğlum

601

105. “İçimde engel olamadığım bir şiddet isteği var”

625