6. Yok edilen çocukluk yılları

 30

Yok edilen çocukluk yılları

“Çocuklara ne öğretmeli?”, tarih öncesinden beri en sık sorulan sorulardan biridir. Ve her dönemde enteresan enteresan şeyler öğretmeye kalkmış yetişkinler çocuklara.

Antik çağlarda yaşamış Homeros’u bilirsiniz. Hani şu meşhur “İlyada” destanını yazan adam. Destan ki ne destan! Tam 16 bin dize…

Şimdi sıkı durun! O dönemde yaşayan eğitimciler, faydası olur (!) diye yaklaşık on ciltlik bir ansiklopedi büyüklüğündeki böylesi destanları çocuklara ezberletmişler.

Keza İngilizler, zekâları açılsın diye, Hindistan’ı işgal ettikleri yıllarda Hintli çocuklara “logaritma cetveli” ezberletmeye kalkmışlar.

Modern eğitim sistemlerini incelediğimizde bu “çağ dışı” yöntemlerin uygulandığı çocuklara ağlamamak mümkün değil.

İşte bu hüzünle geçen haftalardaki bir yazımı kaleme almış ve ülkemiz okullarında okutulan KİTAPların gereksiz birçok ıvır zıvır bilgi ile çocukları sersemleştirdiğini, agresifleştirdiğini, eğitimden soğuttuğunu yazmıştım. Hatta somut bir de örnek vermiş, “İlköğretim okullarında bütan gazı ile etil alkol arasındaki benzerliklerin sorulması hangi akla hizmettir?” demiştim.

Bütan gazını ilköğretim okulunda öğretmeye çalışmak ile logaritma cetvelini ezberletmeye çalışmak arasında “mantık” olarak ne fark var? İkisi de “bir gün faydası olur” diye gereksiz bilgi yığını oluşturuyor çocuğun o masum beyninde.

Hâlbuki benim kırk küsur yıllık hayatımda ne bütan gazı ile işim oldu ve ne de etil alkol ile… Yazık değil mi bana şimdi?

Hâlbuki öğrenilen konular ne kadar güncel yaşamı ilgilendiriyorsa, çocuk o kadar kolay öğreniyor. Çocuk, öğrenmenin keyfine vardıkça hayattan tat alıyor, yüzünde tebessümler açıyor. Ama dönüp bir bakın etrafınıza, kaç çocuk var öğrenmenin keyfi ile okula gidip gelen?

Ülkemizde çocuklar okul için yaratılmış sanki. Sabahtan akşama kadar okul, akşam eve gelince de ödev… Hatta öylesi anne babalar var ki tatil yaklaşınca “Hocam, tatilde çocuğumuza nasıl ders çalıştırabiliriz?” diye soruyorlar.

Yahu bu çocuk ne zaman kendisi gibi olacak! Ne zaman çocuk olacak! Ne zaman oyun oynayacak! Oyun oynama hakkı kısıtlanan çocuk sağlıklı bir ruha sahip olabilir mi hiç?

Bakın Japonya’ya…

‘Nükleer tehlike var’ diye sokağa çıkamayan çocukların oyun oynama ihtiyaçlarını gidermek için hükümet seferber oldu, risk altındaki bölgeye dev bir çadır kurup içini tam bir oyun bahçesine çevirdi.

Niye?

Çocuklar arkadaşları ile oynadıkça sağlıklı bir ruha sahip olurlar da ondan. Tatilde bile ders çalışarak değil…

Ama ülkemizde öğretmenler, sayfa sayfa ödev vererek, tatilde hangi KİTAPların okunacağını listeleyerek iyi bir şey yaptıklarını zannediyor.

Böylece bir yandan ebeveynler bunalıma giriyor çocuklar ödevi son güne bıraktıkça, diğer yandan çocuklar bunalıma giriyor ödevini yapmadığı için dışarı çıkmama cezası aldıkça…

Yazık değil mi pencere saksısı gibi camın arkasından dışarıyı özlemle seyrederek büyüyen çocuklara?

Bırakın çocuğunuzun yakasını, bırakın çocuklarımızın yakasını!

Zira öğrenme ne kadar “doğal” ve “kendindenlikle” olursa o kadar kalıcı ve keyifli olur.

Çocukluk yılları çok çabuk geçer.

Annelik babalık coşkusunu yaşayacağınız yıllarda ‘ders, ders, ders’ diye çocuğunuzu bıktırmayın. Ödevlerine değil, ellerine bakın çocuğunuzun. Minicik elleri ile nasıl da ödev yapmak için çırpınıyor bir bakın. Uyurken yüzüne bakın. Öğretmeninden azar işitmemek için yaşadığı telaşa bir bakın. Hissedin çocuğunuzu ve kendisi olabilmesine izin verin.

Ne ezberlediği İlyada destanı size anne babalık duygusunu yaşatır ne de öğrendiği logaritma cetvelinin içindedir ebeveyn duygusu…

Çocuğunuzla yağmurda koşmak, güneşli bir günde çeşme başında soluk soluğa su içmektedir ebeveyn duygusu. Yaşamanızı tavsiye ederim.

 

10. Çocuğa karşı mahcubiyet hissi yitirilirse

 32

Çocuğa karşı mahcubiyet hissi yitirilirse

Önceki gün bir arkadaş telefon etti: “Hocam, biliyorsunuz bizim kız 3 yaşında. Kızımızın araç koltuğuna oturması yasal bir mecburiyet. Ancak koltuğa oturtacağımız sırada ciyak ciyak bağırıyor, tepiniyor… Baş edemiyoruz… Bize bir yol gösterin.”

Sordum: “Araca bindiğinizde siz emniyet kemeri takıyor musunuz?”

Arkadaş biraz mahcup vaziyette cevap verdi: “Öyle bir alışkanlık edinemedim hocam.”

Tebessüm ederek çocuk dünyasını anlatmaya başladım: “Bu yaşlardaki bir çocuğun davranış kazanması, anlatarak, ikna ederek değil, görerek olur… Çocuk neyi görüyorsa öyle biri olur… Yetişkinlerin yapmadığı bir davranış çocuktan istenirse çocuk korkar, kaygılanır ve güvensizlik hissetmeye başlar… O yüzden siz emniyet kemerini takmadan çocuğunuzdan emniyet kemerini takmasını istemek pedagojik olarak oldukça yanlış bir ebeveyn tutumudur.”

Biz yetişkinler nedense yapmadığımız şeyleri çocuklardan istemekten çekinmiyoruz…  Çocuğun karşısında mahcubiyet hissetmiyoruz…

Çok yakın bir arkadaşımla çay içip sohbet ediyoruz… Bir ara arkadaşım günümüz çocuklarının ders yapma konusundaki eksikliklerinden bahseder oldu… Ve kendi çocuğundan örnek verdi: “Hocam, bizim oğlanı oturtup bir saat ders yaptıramıyoruz. Bıraksak akşama kadar televizyon izleyecek, sabaha kadar internette oyun oynayacak. Bir kenara oturup şöyle sakin sakin bir KİTAP okumuyor.”

Merak edip sordum: “Evinizin içinde belirli bir KİTAP okuma saati var mı? Koltuğun bir kenarına siz, diğer kenarına da eşiniz oturup belli saatlerde KİTAP okuyor musunuz?”

Arkadaş ne demek istediğimi anladı ve sustu. Sonra kafasını kaldırıp “İyi de hocam, biz akşama kadar çalışıp çabalıyoruz, kafamız beynimiz bir kelime dahi götürmüyor artık eve vardığımızda.” dedi.

Azıcık dikkat etse, kendi çocuğunun da sabah erkenden evden çıktığını düşünür, akşama kadar okulda zihnen yorulmuş olabileceğini çok rahatlıkla kavrayabilirdi…

Çocuk eğitimi böyle bir şey değil…

Galiba biz, çocuğa karşı “mahcup olma” hissini kaybettik…

Sadece yapmadığımız bir şeyi çocuktan istemek değil, örneğin çocuğa psikolojik şiddet uygulamak da utanç verici bir şey… Ama birçok yetişkin, hâlâ, sokak ortasında çocuğunun kulağından tutup eve doğru götürüyor olmayı bir marifet zannediyor…

Ne garip değil mi?

Birçok anne babaya bakıyorum, hiç mahcup olmadan çocuklarına bağırabiliyor, hakaret edebiliyor… Hâlbuki bu, çok kötü bir çocuk yetiştirme yöntemi… İnsan çocuğuna şiddet uygularken utanmalı…

Utanma ne zaman biter? Kişinin duygu dünyasını hissetme yeteneğini kaybettiğinde…

Eğer bir yetişkinin duyarlılığı yok olursa oturup hep beraber ağlamak gerekir…

Zira duyarlılığı kaybolmuş olan yetişkinin yanında yetişen çocuk da duyarlılığını kaybeder… Duyarlılığını kaybeden kişi, mahcubiyet hissini de kaybeder…

Ve böylesi biri, acınacak kişi olur...

Çocuk dostu valiler

Geçen hafta Çorum’daydık. Çorum Valisi Nurullah Çakır’ın konutunda misafir olduk. Ordu Valisi Orhan Düzgün’ü tanıma fırsatım oldu. Kısacık bir sohbet esnasında kendilerinden birçok şey öğrendim.

Onlar, “Türkiye Çocuk Zirvesi” tarafından çocuklar adına yaptıkları çalışmalar nedeniyle ödüllendirilen valiler.

Sıradanlığın içinde barındırdıkları güçlü yöneticilik yeteneklerini nasıl da doğal olarak kullanıyor olduklarını görmek çok keyif verici idi.

Daha da ötesi, onca yıllık yöneticilik tecrübelerine rağmen, mütevazı kişilikleri ayrı bir hayranlık uyandırdı bende.

Çay içerken samimi bir sohbet oluştu.

Nurullah Bey sohbetin bir yerinde, “Aslında her bir yöneticiye, kendi idaresi altındaki kişilerle nasıl bir iletişim içinde olduklarını gözlemleyip hatalı davranışlarını kendisine gösterecek bir psikolog desteği lazım. Hatta, ve belki de bu hatalı davranışları düzeltmek için yöneticilere ‘drama’ eğitimleri oluşturmak ne güzel olurdu.” dedi.

Onca yıllık yöneticilik tecrübesine rağmen büyüklük taslamadan sunduğu bu teklif, öyle her yöneticinin “ha deyince” söyleyebileceği bir teklif değil.

Kendisine özendim.

Çorumlular adına da sevindim.

Böylesi içten yöneticilerle o şehirde neler yapılmaz ki…

Hatta kimbilir, Çorum ve Ordu’da da Montessori Okulları açılabilir… Tıpkı İstanbul Bahçelievler’de olduğu gibi...
 

18. Bu film, bizim filmimiz

 37

Bu film, bizim filmimiz

Yılan kurbağayı nasıl avlar, denk geldiniz mi hiç?

Bir belgeselde izlemiştim, ürpertici bir sahneydi…

Yılan, hiçbir şeyden haberi olmadan su kenarında “Vrak vrak!” diyen kurbağayı önce çalılar arasından sessizce seyrediyor… Çatal dilini dışarı çıkartarak kurbağaya saldıracağı yere büyük bir soğukkanlılıkla yerleşiyor… Kurbağa sağa sola bakınıp dururken bir ara ağaçlar arasından kendisine bakan yılanın gözlerine denk geliyor…

Yılanın gözleri çok soğuktur… Ölüm soğukluğundadır...

Yılan kurbağaya öyle bir bakıyor ki, az önce türkü söyleyerek dans eden minik kurbağanın birden dizleri titriyor…

Kurbağanın dizlerinin titrediğini gören yılan, “tısssss” ederek kurbağanın üzerine saldırıyor… Ve şaşkına dönen kurbağayı tek hamlede parçalıyor…

Soğuk ve saldırgan gözlü yılan…

Tıpkı, bakışları ile çocuklarını terbiye etmeye çalışan anne babalar gibi…

Önceki gün Ümraniye İlçe Emniyet Müdürlüğü’nün düzenlediği seminerdeydim. Anne babalara “Çocuklarınızı şiddet ile değil, şefkat ile kendinize bağlayın… Sesinizle çocuklarınızı korkutmayın… Yılan gibi bakan gözlerinizle çocuğunuzun dizlerini titretmeyin… Bu bizim ahlakımız değil.” dedim…

Programa katılan 65-70 yaşlarında bir beyefendi yanıma geldi, “İçimi yaktın hoca!” dedi… “Niye?” dedim. Önce konuşamadı, sesi titredi… Sonra gözlerini silerek anlattı: “Sen anlatırken kendi çocuklarımı nasıl yetiştirdiğim gözümün önüne geldi… İçim yandı… Nasıl yapmışım bilmiyorum ama çocukları gözlerimle öyle bir hizaya dizer ve bununla övünürdüm ki etraf gıptayla bakardı benim bu yeteneğime… Bir keresinde küçük oğlum bir kabahat işlemişti… Kaşlarımı çattım, gözlerimle öyle korkuttum ki küçücük dizleri titremeye başladı…Bir tokat atacak gibi üstüne gittiğimde birdenbire altını ıslattı…” dedi ve sesi titremeye başladı, daha fazla konuşamadı…

Geçenlerde bir anne geldi benden yardım istemeye…

Bana, kendi kızına uyguladığı şiddetten artık rahatsız olduğunu ve kendisini durduramadığını söyledi…

Çocuğuna şiddet uygulayan anne baba görünce aklıma ilk gelen şey, o anne babanın da çocukken şiddet içinde büyümüş olma ihtimalidir…

“Siz de çocukluk yıllarında şiddet gördünüz mü?” diye sordum. “Şiddet değil de babamdan çok korkardık… Babam bizi bakışları ile korkuturdu… Bir keresinde misafirlikteydik, babam bizim ayakta gezinmemize çok kızdığı için üç kız kardeş duvarın dibine minderin üzerine oturmuştuk… Bize bir bardak limonata getirdi ev sahibi. Herkes aldı limonatayı. Sıra bana gelince yanlışlıkla bardağa dokundum. İçecekler yere döküldü… Ben hemen kafamı kaldırıp babama baktım. Babamın gözleri öylesine şiddetle bana bakıyordu ki o an ne yapacağımı şaşırdım… Kendi bedenimin kontrolünü kaybettim o bakışlarla… Sonra altıma kaçırdığımı hatırlıyorum.”

Babasını rahmetle anıyordu ama içine batan o şiddet kıymığı kendisine annelik yaptırmıyordu bugün…

Şiddet psikolojik bulaşıcılık taşır… Dayak yiyenin kalbi donar… Duyarsızlaşır… Büyüyünce anne gibi annelik yapamaz... Baba gibi baba olamaz...

Adolf Hitler’in “Davam” isimli kitabını okudunuz mu bilmiyorum ama KİTAPta Hitler’in nasıl Hitler olduğunun ipuçlarını bulabilirsiniz…

Onun da yılan gözlü bir babası vardı…

Babasının kendisini “adam etmek” için nasıl da kırbaçladığını anlatıyor kitabında. Küçük Adolf suç işlediğinde babası belinden çıkarttığı kemeri kırbaç gibi yapıp sıyırdığı sırtına olanca gücü ile vurmaya başlardı… Adolf diyor ki: “İlk kırbaç çok acıtırdı…. Ama kırbaçlar çoğaldıkça bir süre sonra acıyı hissetmezdim… Babam hırsla sırtıma vurmaya devam eder, bense yumruklarımı sıkar, sadece kırbaç darbelerini saymaya çalışırdım…”

İnternette dolaşan “Oğlum bak git!” isimli videoyu defalarca izledim… Belinden kırbaç gibi kemerini çıkartıp babası yaşındaki temizlik işçisine saldırmaya çalışan o zavallı çocuğun haline çok ağladım…

Zira o çocuğun nasıl dayak yediğini hayal ettim, belinden kemerini çıkartan kişilerden… O film, sokaktaki bir adi tartışmanın filmi değil… O çocuğun nasıl dayak yediğinin filmidir… Çaresiz köşeye sıkışmış “Ne olur vurma!” diyerek ellerini kaldırmış yalvarırken, kemerini çıkartmış birinin ona “Ne o! Korktun mu!” diye kırbaç şakırdattığının filmidir…

İster kabul edin, ister etmeyin o film, ülkemizin çocuk terbiyesinin filmidir...

 

31. Mezdeke yerine sesli KİTAP

 45

Mezdeke yerine sesli KİTAP

Geçen hafta bu köşede, okul servislerinin eğitimin bir parçası olması gerektiğinden bahsetmiştim. Ebeveynlerin araçların modeline dikkat ettiği kadar, çocukların o servislerin içinde neler yaşadıklarına da özen göstermesi gerektiğinin altını çizmiştim.

İyi ki çizmişim. Bu yazıdan sonra aldığım geri dönüşlere baktığımda gördüm ki, okul servisleri eğitimin görünmeyen bir yarasını oluşturuyor.

İşin acı tarafı, ebeveynler bu yarayı görüyor, ama çok da yapacak bir şeyleri olmadığı için gözlerini kapatmış durumdalar. Ta ki ciddi bir sorunla yüz yüze gelinceye kadar…

İşte size iç acıtıcı bir örnek:

“Adem Bey, yazınızdan sonra bu konuyu sizinle paylaşma ihtiyacı hissettim. Geçen yıl kızım, hep servisteki olumsuz atmosferden bahsediyordu. Ama bizim asıl şok geçirmemize sebep olan olayı okullar kapanmadan bir hafta önce yaşadık. O gün kızımın saçlarını özenerek bağlayıp okula yolcu etmiştim. Okul dönüşünde ise saçları açılmış, ter içinde kalmıştı. Eve gelince ‘Ne oldu kızım? Bu ne hâl?’ diye sorduğumda, ‘Anne hani okullar tatil olacak ya… Servisçi amca Mezdeke’yi açtı… Hostes abla da hadi kalk oyna dedi… Ben de servisin içinde oynadım, herkes de beni alkışladı.’ deyince kanım dondu… Aracın içindeki küçük bir boşlukta dansöz gibi oynatılan kızım, servisin ani bir manevrasıyla savrulup düşebilirdi. Sinirimden kendi kendimi yedim. Ertesi gün duyarlı olduğunu düşündüğüm okul yönetimiyle bu konuyu konuştum ama derdimi tam anlatamadım. Anlatamadığım gibi bir de adım ‘problemli anne’ye çıktı.”

Bir başka anne ise okul servisi tecrübesini şöyle anlatıyor: “Hocam, biz ailecek araç içinde emniyet kemerini mutlaka takarız ve bu güzel alışkanlığı küçük yaştan itibaren oğlumuza da kazandırdık. Ama maalesef bizim yıllar süren bu eğitim kazanımımız bir haftalık okul servisi sürecinde yıkıldı gitti. Oğluma servise bineceği ilk gün sıkı sıkıya tembih ettim emniyet kemerini mutlaka taksın diye… Akşam olup servisten aldığımda, ‘Emniyet kemerini taktın mı oğlum?’ diye sordum. Oğlum ilk defa bana karşı öfkeli bir ses tonu ile ‘Bir daha bana emniyet kemeri deme anne! Herkes benimle dalga geçti.’ dedi… ‘Neden oğlum? Ne oldu ki?’ diye tekrar sorduğumda, ‘Serviste emniyet kemeri takılmazmış… Servisçi amca 20 yıllık şoförmüş, korkmama gerek yokmuş…  Eğer emniyet kemeri takmak istersem uçakla yolculuk yapmalıymışım.’ dedi. O gün bugündür çocuğum kendi hususi aracımızda dahi emniyet kemeri takmaz oldu…”

Onlarca örnekten birkaçı idi bunlar…

Evet, bu örnekler sorunun bizzat kendisi… ‘Peki, çözüm için ne yapılabilir?’ diye düşünürken, bir habere rastladım. Haber içeriğinde, Kayseri’de uygulanan sesli KİTAP projesinden bahsedilmiş. ‘Sesli Kitap’ projesi ile ‘100 Temel Eser’in Kayseri’deki tüm okul servislerinde dinletildiği aktarılmış. Bu proje sadece Kayseri ile de sınırlı kalmamış, Türkiye genelinde 4 bin 400 servis aracında hayata geçirilmiş…

Ne denir buna bilmiyorum! Yukarıdaki olumsuz örneklerden sonra bu duyarlı projeye şapka çıkarmak gerekir. Anca, Kayserili ‘dehası’ ile ortaya çıkan bu proje burada kalmamalı, il il yaygınlaştırılmalı. Sadece ‘100 Temel Eser’ değil, yol boyunca ‘Mezdeke’ çalıp çocukları oynatmak yerine, olumlu davranışlar kazandırmak için hazırlanmış, ‘radyo tiyatroları’ dinletilmeli.

İşte bu bir toplumsal duyarlılıktır.

Veli-okul işbirliği içinde geliştirilecek olan ‘Eğitim Serviste Başlar Projesi’ servis araçlarındaki bu çirkinlikleri önleyebilecek bir reçete olabilir. Çocukların yol boyunca ‘kaba, çirkin’ sözleri işitmeleri ya da trafik kuralları ile ‘dalga geçen’ konuşmalara şahit olmaları yerine okul yolunda eğitimi başlatmış oluruz.

Ben inanıyorum ki böylesi kaliteli bir hayatı, bizim ülkemizin çocukları da hak ediyor. Yeter ki yetişkinler çocukların neler yaşadığını görebilecek duyarlılığa sahip olsun, böylesi duyarlıca hazırlanan projelere candan destek çıksınlar.

 

40. muStafa ile seraP, el yazısı maceramız harap!

 33

muStafa ile seraP, el yazısı maceramız harap!

Eğitimde başarı, yazı yazabilme yeteneğiyle doğru orantılıdır. Gel gör ki günümüz öğrencilerinin yazdıklarını ne kendileri ne de öğretmenleri anlayabiliyor.

Ebeveynler, çocuklarıyla yaka paça durumda bu yazı meselesi yüzünden.

Zaman zaman bir araya geldiğimiz ilkokul öğrencilerine “Adını yazar mısın?” diyerek bir kâğıt kalem veriyorum. Çocuk uğraşa didine bir şeyler yazmaya çalışıyor ama yazdığı şeyler karşısında ben mahcup oluyorum. Mesela, bir kız çocuğumuz Serap yazacak, seraP yazıyor. “P” harfi yukarıda, “S” harfi küçük. Bir başka çocuğumuz “Mustafa” yazacak, “muStafa” yazıyor. Harflerin bir düzen içinde yazılmaması bir yana, çocuk daha harfin “şeklini” öğrenmeden eğik el yazısı ile tanıştığı için çırpınıp duruyor. İç içe geçmiş harfler, kâğıdın aşağısından başlayıp tren yolu gibi yukarı doğru çıkmış kelimeler, ne okuyanın ne de yazanın ruhuna rahatlık veriyor.

Bir eğik yazıdır tutturulmuş gidiyor. Hâlbuki KİTAPlar düz yazı… Gazeteler düz yazı… Tabelalar, resmî evraklar düz yazı… Sanki çocuklar, eğik el yazısı öğretilerek güncel yaşamdan koparılmaya çalışılıyor.

Böylesi kargacık burgacık yazılar içinde çocukların başarılı olması mümkün mü? Tabii ki çok zor. Zira çocuk yazdığı yazıyı bir bütün olarak göremiyor, sadece karmaşık eğri büğrü çizgi demeti olarak görüyor. Net anlaşılır bir tablo gibi durmuyor yazı çocuğun önünde.

Hâlbuki çocukların şu an kullandığı 70 derece(!) sağa yatık el yazısı 2004’te ilkokullarda mecbur hâle getirildiğinde nice umutlar vardı… Bu yazı şeklinin İrlanda, Finlandiya, Norveç, İsveç, Danimarka, Fransa, İngiltere, Kanada, Almanya, Belçika gibi birçok ülkede kullanıldığı ve “çocukların oralarda ne de güzel yazılar yazdıkları” hayranlıkla anlatılmıştı raporlar eşliğinde…

Ve hatta biraz nostalji olsun diye, “Atatürk harf devrimi yaptığında kara tahtanın önünde yazdığı ilk harfler de eğik el yazısı harfleriydi.” denildi…

Şu an, eğik el yazısının mecbur tutulduğu yıldan bu yana tam 8 yıl geçti, sonuç hiç de öyle hayal edildiği gibi umut verici değil.

Eğik el yazısıyla ilgili bilimsel araştırmalar, çocukların el yazısı konusunda rahat olmadığını, hızlı yazmayı öğrenebildikleri hâlde, güzel ve okunaklı yazmayı beceremediklerini ortaya koyuyor.

Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dalı’nda görevli Yrd. Doç. Dr. Tolga Erdoğan’ın Ankara’da üç farklı ilköğretim okulunun birinci sınıflarındaki 117 öğrenciyle yürüttüğü çalışmadan elde ettiği bulgular, öğrencilerin bitişik eğik yazılarının “okunaklılık” açısından “gelişim göstermediğini” ortaya koyuyor. Öğretmenler de durumun farkındalar.

Ahi Evran Üniversitesi Öğretim Görevlisi Yrd. Doç. Dr. Ayfer Şahin de Kırşehir merkezde görev yapan 266 sınıf öğretmeni ile bitişik el yazısı sorunları hakkında görüşmeler yapmış. Öğretmenler, öğrencilerinin bitişik eğik yazı yazarken bazı küçük (f, r, s, k, z) ve büyük harflerin (A, F, H, G, T, D) yazımında çok hata yaptığını söylüyor…

Ayrıca bu öğretmenler, öğrencilerin bitişik eğik harflerle yazarken en çok, “b ile d”, “r ile n”, “m ile n” ve “u ile v” harflerini karıştırdığını” ifade etmekteler. Ve yine bu 266 öğretmen, öğrencilerin f, s, r, k ve z harflerini yazarken zorlandığını söylemekte… En çok zorlandıkları büyük harflerin ise H, F, S, K ve D olduğunu dile getirmekte… Bunca problemli harfi gördükten sonra insanın “Zaten geriye ne kaldı!” diyesi geliyor…

Aslında eğik el yazısı tanıtılmadan önce, çocukların harflerin “gerçek şekillerini” tanıması gerekirdi… Sonra o harfleri süsleyerek, eğerek, el yazısına dönüştürerek keyifle yazmalıydı… Ve belki de daha önemlisi, çocuklara kendi hızlarında yazabilmesi için yeterince zaman verilmeliydi ki çocuklar hangi harfin nasıl yazıldığını içselleştirebilsinler… Ama yoğun müfredatlı ve koşuşturmalı eğitimimiz, çocukların yazı yazmaktan sıkılmasına sebep oldu.

Ebeveynlere sözüm o ki ilkokula giden çocuklarınız eğer yazı yazmakta zorlanıyorsa, sahip çıkın, kızmayın onlara… Defterlerine yazdıkları yazıları okumakta zorlanıyorsanız, aşağılamayın onları… Zira bu sadece sizin sorununuz değil, birçok öğrencinin ve daha da ötesi yanlış işleyen koskoca sistemin sorunu...

Yazarın 14 Ocak 2013 tarihli yazısıdır.

42. Çocuğu örgüte kaptırmak nasıl oluyor?

 38

Çocuğu örgüte kaptırmak nasıl oluyor?

Önceki gün televizyonlarda çocuğunu bir örgüte kaptırmış babanın feryadı vardı: “Ben Duygu Yücel’in babasıyım. Kızımı İstanbul’a okusun diye gönderdim. Bu faşistler benim kızımı kale yaptı. Hayatını söndürdü.”

Bu sesli feryat gibi daha binlerce sessiz feryatlar var aslında. Kimseciklerin bilmediği, yüzlerin bir türlü gülmediği, cenaze evi gibi evler var çocuklarını “örgüt” e kaptırmış ailelerin…

Peki, nedir bu çocuğunu örgüte kaptırmak meselesi? Kim ki bu örgüt ve çocukları nasıl kapıyor ki bir süre sonra anne babalar “Bu çocuğa ne oldu!” dercesine şaşkınlık yaşıyorlar…

Aslında mesele her anne babayı çok yakından ilgilendiriyor olmasına rağmen bazı ebeveynler “Bizim çocuğun böylesi örgütle-mörgütle işi olamaz.” diyerek tuzlarının kuru olduğuna inanıyorlar…

Hâlbuki bir çocuğun bir örgüte “kapılması” sanıldığı gibi örgütlerin reklamının yapılmasıyla ya da çocukların davul zurnayla üniversite bahçelerinden toplanıp götürülmesi ile olmuyor…

Örgütler, “birey psikolojisini” ve “ihtiyaçları” çok iyi biliyorlar… Bir anne babanın çocukları ile ilgilenmediği kadar gençlerle ilgileniyorlar… Kantinde alışveriş yaparken parası eksik çıkan bir gence, arka sıradaki bir başka genç tebessüm ederek, “Sorun yok, ben hallederim!” diye dost kazanma yollarını arıyor…

Dindar bir ailenin 21 yaşındaki erkek çocuğuyla konuşmuştum geçmiş yıllarda. “Çok sevdim onları hocam” diye başladı söze ve devam etti: “Onlara haksızlık yapılıyor, bir tanısanız, televizyonda göründükleri gibi terörist olmadıklarını siz de anlarsınız!”

Daha sonra örgütle nasıl tanıştığını anlattı: “Bir kızla tanışmıştım, çok şefkatliydi… Benimle annem gibi ilgileniyordu… Kışın üstüme kabanımı almasam bana kızar, üşüteceksin derdi… Derslerden bunalsam, sınav öncesi yardıma koşardı…  Beni var olduğum hâlimle kabul eden belki de tek kişiydi… Bir süre sonra onun hayatımın tamamını kapladığını gördüm.”

Örgütler, bir örgüt olarak gençlerin sempatisini kazanmıyorlar başlangıçta… Birebir dostluklarla gençlere ulaşıyorlar… Bu dostluklara aracılık eden gençler ise sevimli, sempatik ve arkadaş canlısı kişiler… Birlikte ders çalışıyorlar, kantinde çay içiyorlar, olumsuz olaylara karşı birbirlerini kolluyorlar…

Bu aşamada bulunan bir genç, örgütle henüz “ideolojik bağ” oluşturmuş durumda değildir. Ancak bir süre sonra gruptaki kişilerin okudukları KİTAPlar, dinledikleri müzikler ve seyrettikleri filmler belli bir ideolojik formata bürünmeye başlıyor… (Bir ebeveyn ancak bu aşamada çocuğunun üzerinde birilerinin hâkimiyet kazanmaya çalıştığını fark edebilir, kıyafet değişir, okuduğu KİTAPlar değişir, dinlediği müzik değişir…)

İdeolojik hazırlık aşamasında bulunan bir kişi bir gün, o çok bağlandığı arkadaşlarına devletin, polisin, mahkemenin haksız(!) bir tutumunu gördüğünde, haksızlığa karşı “mücadele etmek” vefası ile artık örgüt “mensubu” oluyor… Zira gençlerin içindeki en güçlü duygu “adalet” duygusudur. Bir genç gece gündüz birlikte olduğu, türküler söylediği, şarkılarla dans ettiği ve insana karşı bu kadar yardımsever olan bir arkadaşının polis dayağının altındaki aşağılanmış hâlini gördüğünde “isyan” ediyor… İşte bu aşamadaki gence “kuş kafese girdi” gözü ile bakılıyor… Hele ki bu gencin o çok sevdiği dostları bir de ağır bir cezaya çarptırılırsa, artık bu genci ne anne babası ve ne de eski dostları tanıyabilir… O artık bir dava adamıdır(!).

İşte televizyonlarda görünen, elleri arkaya kıvrılmış, başları öne zorla eğilmiş gençlerin “insanlık onuru işkenceyi yenecek” söylemi sizin için “saçma sapan” bir söz olsa da, o söz, o gençler için oldukça anlamlıdır…

Ülkemizde hâlen 12 yasa dışı örgüt ve örgüt niteliği taşımayan onlarca grup var… “Satanist” ve “hedonist” gruplar gibi… Bu örgüt ve grup üyeleri ortalama 14-25 yaşlarındalar ve genelde lise ve üniversite içlerinde konumlanmış durumdalar…

Ülkemizde bu kadar aktif grup varken, hiçbir ebeveyn “benim tuzum kuru” dememelidir… Ve çocuklarıyla, bir örgütün ilgilendiğinden daha çok ilgilenmelidir...

 

51. Bir sorun ve iki çözüm önerisi

 34

Bir sorun ve iki çözüm önerisi

Bir öğrenci düşünün. 12 yıl boyunca eğitim alıyor ve sonunda ne öğrendiğini ölçmek için sınava tabi tutuluyor. Farklı konulardan 160 soru soruluyor ve öğrenci hiçbirine doğru cevap veremiyor.

İnsan merak eder, “Peki bu çocuk 12 yıl okulda ne yaptı?” diye.

Bu durum sadece bir öğrenciyi ilgilendiriyorsa, “Belki çocuğun zihinsel problemi vardır.” denilebilir veya olmaz ama “Belki 12 yıl boyunca hiç iyi bir öğretmenden ders alamamış olabilir.” de denilebilir.

Ancak bir ülkede 1 değil, 61 bin öğrenci 12 yıl boyunca aldığı eğitime ait 1 tane dahi doğru soru çözemiyorsa, o hâlde “61 bin öğrencide zihinsel engel var” denilecek bir bahaneden bahsedilemez. Ya da 61 bin öğrenciye denk gelen binlerce öğretmen için “Bu işi becerememişler” denilecek bir savunma da geçerli olamaz. Hadi matematik hocalarının hepsi beceremedi bu işi, ya binlerce sosyal bilgiler hocası da mı bir tane soru çözebilecek bir konu öğretmeyi başaramadı?

Son yapılan üniversiteye giriş sınavında 61 bin öğrenci hiçbir soruya doğru cevap verememiş.

Böylesi bir tablo ülkemiz eğitimi açısından utanç verici bir durum.

Millî Eğitim Bakanlığı “Bu neyin nesidir?” diye olayı araştırmaya girişti. Ancak sorun doğru tespit edilemezse, mağdurlar suçlu durumuna düşer. 61 bin öğrenci mağdur durumda şu anda. Onların aileleri de mağdur, onların öğretmenleri de…

Bir anne ile konuştum. Sınavda başarısız olan çocuğunun odasına kapanıp günlerdir dışarı çıkmadığını söyledi: “Hocam, anneyim ben. İçimde bir korku var. Sınavda başarısız olan çocuklardan canına kıyanlar oluyormuş. Oğlum bizimle konuşmayı kesti kaç gündür. Ne yiyor ne de içiyor. Allah için bize bir yol gösterin!” diye ağladı.

“Ben oğlunuzla konuşayım biraz, bekleyin” diyerek delikanlıyla konuşmaya başladım. Çocuk, “Abi şuramda bir ateş var gibi bunalıyorum. İçim daralıyor. Eşyalara vurasım geliyor. Gidip okulu yakasım geliyor. Anlatamam içimdeki boşluğu.” diye ağladı.

Bir öğretmen arkadaşla konuşuyoruz. “Bu ne hâl yahu! Çocuklar ülkemizde ‘eğitim, eğitim’ diye mahvolup gidiyor.” deyince…

“Hocam, Allah aşkına siz söyleyin, 3 ayda ancak anlatılabilecek bir konuyu sizden 3 günde anlatmanız istenirse, öğretmen ne yapsın, çocuk ne yapsın? Öğrencilerimizle sohbet ederek, onlara bir abi şefkati ile rehberlik yaparak ve onları ‘gerçekten eğiterek’ anlayamadıkları konuları tekrar tekar anlatabileceğimiz kadar zamanımız olsa, bu ülkedeki öğretmenler öğrencilerini çoşturur. Ama, baskıcı ve tepeden inme bir müfredat canımıza okuyor.” dedi.

İlkokul ve ortaokulu Türkiye’de tamamlayıp liseyi Kanada’da okuyan bir gençle sohbet ediyoruz. “Türkiye’den iyi ki kurtulmuşum, yurtdışında hem daha az ders çalışıyorum hem de daha iyi öğreniyorum. Tatillerde Türkiye’ye geldiğimde arkadaşlarımın ha bire ders çalıştıklarını görünce onlar için üzülüyorum.” dedi.

Ben bir baba ve bir pedagog olarak okul KİTAPlarını karıştırıyorum, beşinci sınıf öğrencisine “Metan gazı ile etil alkol arasındaki fark nedir?” diye bir absürt bilgiyi 11 yaşındaki çocuğa öğretmeye kalkacak kadar çocuk dünyasından uzak olan bir bilgi yumağı, tabii ki de çocuğun boğazında takılır kalır, diyorum.

Peki, ne yapılabilir?

1-  “Müfredat merkezli eğitim anlayışı” yerine, “öğrenci merkezli eğitim”e geçilmelidir. Öğrenci merkezli eğitimde öğretmen, “bir öğretici” değil, çocuğun “rehberidir”, yol göstericisidir. Çocuğun içinde bulunduğu yaş ve ilgi alanı ne ise öğretmen çocuğa o konuda öğrenmelerinin yolunu açandır. Eğer müfredatı merkeze alır ve çocuklardaki farklılığı görmezden gelerek “Size illa da bunu öğreteceğim” diye dayatırsanız, ortaya eğitim değil, baskı çıkar. Ve bir yerde baskı varsa, orada eğitim biter. İbn Haldun “Baskı altında çocuğu eğitmek, onun heves ve neşesini yok eder, onu tembelliğe sevk eder.” diyor… Dönün bakın ülkemiz çocuklarına eğitimde ne neşeleri kalmış ne hevesleri…

2-  Çocuklar, yetişkinler gibi öğrenmezler. Yetişkinlerin öğrenmesi bir karmaşadır. Çocuklar sade ve doğal öğrenirler ve öğrendiklerini oyunla pekiştirirler. Çocuk için oyun, yetişkinlerin zannettiği gibi boş bir faaliyet değil, öğrenmelerin pekiştiği yerdir. Günümüz çocukları okul ile ev arasında çocuk olma doğallığını kaybetmiş, sentetik bir yaşam sürerken beyinleri ölüyor. İmam Gazali Hazretleri, “Çocuğa yeterince oyun, eğlence ve dinlenme imkânı sağlanmazsa kalbi ölür ve zekâsı söner.” diyerek maalesef tam da ülkemiz çocuklarını ifade ediyor...

Yazarın 15 Nisan 2013 tarihli yazısıdır

59. Tatil ödevi olmalı mı?

 38

Tatil ödevi olmalı mı?

Yalova’dan İstanbul’a deniz otobüsü ile geliyorum. Üst kat tıklım tıklım. Cam kenarında bir yer bulup oturdum. Pencereden deniz manzarasını seyrederken gemi hareket etti. Hemen karşımda 8-9 yaşlarında bir erkek çocuk oturuyor. Sağında annesi, solunda babası... Çocuğun önünde “matematik deneme sınavı KİTAPçığı” var.

Çocuk harıl harıl ders çalışmaya çalışıyor ama devamlı sallanan bir gemide, masa üstündeki kitaba konsantre olup soru çözmeye çalışmak ne mümkün!

Çocuk bütün bu zorluğa rağmen direniyor, soru çözmeye çalışıyor.

İçim acıdı.

Bir şey söylesem, “Siz ne karışıyorsunuz? Çocuk da bizim, KİTAP da…” diyebilirler. Bir şey demesem çocuğun o haline gönlüm razı değil.

Bir süre kendimi ortamdan uzaklaştırıp denizi seyretmeye koyuldum ki çocuğun içi bulandı. Annesi telaş içinde çocuğun ağzına bir peçete tutarak lavaboya koşturdu. Baba da onların arkasından lavaboya gitti. Bir süre sonra topluca geri döndüler. Çocuk yine kitabını açtı, kaldığı yerden soru çözmeye devam etti.

Yol boyunca birkaç defa daha lavaboya gidip geldiler…

Bir ara çocuğun babasına, “Hava güzel, biraz da dışarıdaki manzarayı seyretse…” demeye çalıştım. Aldığım cevap netti: “Sınavı var, hazırlanması lazım…”

Uzun bir tatil daha gelip kapıya dayandı. Korkum şu ki tatilde öğretmenler yine “tatil ödevi” verecek, ebeveynler ellerinde tatil KİTAPları gezdire gezdire çocuklarının tatillerini zehir edecek.

Halbuki tatil, ders yapma zamanı değil, öğrenme zamanıdır. Derslerin soyut kavramlardan çıkıp somutlaştırıldığı zamandır.

Okul döneminde çocuklar bir konuyu KİTAPtan okuyarak “soyut”, yani hayalî olarak öğrenirken, tatil ellerindeki bilgileri “somutlaştırma” fırsatıdır.

Mesela çocuklar, okul döneminde sosyal bilgiler dersinde “Kaymakam kimdir?” konusunu ancak KİTAP üzerinden soyut olarak işleyebilirler… Öğretmenin sınıf içine bir kaymakam getirtip “İşte bu kaymakam. İlçeleri yönetiyor.” diyebilme şansı yokken, tatilde bir kaymakamla çocuğu tanıştırıp birkaç dakika da olsa sohbet etmeleri sağlanabilir. İşte bu somut öğrenmedir ve kalıcıdır…

Ya da coğrafya dersinde küçücük bir resim ve soyut olarak gördükleri Kelebekler Vadisi, Konya Ovası, Tuz Gölü, Balıklı Göl gibi mekânlardan birini imkânlar ölçüsünde ziyaret edip çocukla hasbihal ederek anlatılırsa, işte bu gerçek başarı öyküsünün yazıldığı andır…

Bu ebeveyn sorumluluğudur.

Ebeveynler kendi sorumluluğunu bırakıp çocuğun peşinde “tatil kitabı” dolaştırmaya çalışırsa, onlarla çatışırlar. Zira çocuk tatilde ders çalışmaz. Hava güllük gülistanlıkken, dışarıda arkadaşları cıvıl cıvıl oynarken, çocuğu eve hapsetmek ve “Ödevini yap, ondan sonra dışarı çık!” diye baskı yapmak, bilinçli bir ebeveyn tutumu değildir.

Tatilde öğrenmek, KİTAPta değil, sahada, güncel yaşam içinde olur…

Öte yandan, çocuğunun “öğrenmesine” değil de “sınıf geçmesine” odaklanan ebeveynlerin genelde çocuğunun “başarısız” derslerini takviye etmeye çalıştığını görüyoruz…

Halbuki çocuğun desteklenmesi gereken dersleri, başarısız olduğu dersler değil, başarılı olduğu derslerdir.

Çocuk matematikte başarılı ise, ebeveynler tatil döneminde çocuklarının matematik başarısının daha da önünü açacak unsurları harekete geçirmeli. Mesela, bir şehir müzesinde geçmiş çağlarda kullanılan matematik araçları, gereçleri, rakamlar çocuklarla paylaşılabilir, eski matematikçilerden birilerinin mezarları ziyaret edilebilir…

Yahut çocuk, fen derslerinde başarılı ise tatilde denk gelen “mucitler atölyesi” tarzında fen bilimleri etkinliklerine dâhil edilebilir, okulda aldıkları derslerin güncel yaşamdaki yerini görebilir…

Veya tatile gidilen şehirlerin manevi büyüklerini ziyaret ederken, hem çocuğun din dersine katkı sağlamak hem de ziyaret edilen yerle ilgili duvardaki levhaları okumak ve ardından dua edilip oradan ayrılmak gerçek bir öğrenme anıdır…

İşte bütün bunlar, ebeveynlerin tatil ödevidir.

Ödevini yapan ebeveynlerin çocukları bir sonraki yıl güçlü bir halde eğitime başlayacak, ödevini ihmal eden ebeveynlerin çocukları ise dalgalı bir denizde anne-baba arasına sıkışmış o çocuk gibi içi bulana bulana ders yapmaya devam edecektir...

Yazarın 10 Haziran 2013 tarihli yazısıdır

63. İftar sofrasında bir varmış, bir yokmuş!

 39

İftar sofrasında bir varmış, bir yokmuş!

Hayatımızın en unutulmaz kişilerinden biri ilkokul öğretmenleridir. Belki ortaokul veya lise öğretmenleri öyle kolay hatırlanmaz, ama ilkokul öğretmeninin adı kazınır insanın ruhuna.

Kişinin ilkokula başladığı, anne-babasından ayrılıp ‘tanımadığı’ bir yetişkinle ilk defa saatler geçirdiği yıllar tebessüm ettirici birçok hatıra barındırır içinde.

Kime sorsanız, mutlaka anlatacak bir şeyleri vardır o yıllara dair.

İnsan hayatının diğer unutulmazlarından biri de çocukluğun geçtiği mahalledir. Sokak arkadaşları, komşular ve mahalle bakkalı…

Belleğin en tatlı yerine kayıtlıdır bu hatıralar.

Ve bir insanı ne kadar tanıyıp tanımadığınızı öğrenmek istiyorsanız, kendinize o kişinin ilkokul öğretmeninin kim olduğunu ve çocukluğunun geçtiği mahalleyi bilip bilmediğinizi sorabilirsiniz.

Mesela, eşinizin ilkokul öğretmeninin kim olduğunu bilip bilmediğinizi sorabilirsiniz kendinize.

Ya da eşinizin çocukluk yıllarındaki komşularını, sokak arkadaşlarını ve mahalle bakkalını tanıyıp tanımadığınızı sorun kendinize.

Sorun mesela, eşinizin ilkokulunu evlendikten sonra görmeye gittiniz mi? O okul bahçesini dalgın gözlerle seyrederken anlattığı hatıraları dinlediniz mi hiç? Oyunlar oynadığı, kavga edip barıştığı, koşarken düşüp ağlayarak evin yolunu tuttuğu sokağı gördünüz mü?

Eşlerin birbirlerine karşı çocukluk hatıralarına dair bir ‘duygusal yakınlığı’ yoksa birbirlerini henüz yeterince tanımıyorlar demektir.

Bunun da ötesinde, sorun kendinize, çocuğunuz sizin çocuk halinizi ne kadar biliyor? Siz onu bebekliğinden itibaren tanıyorsunuz ama o sizi bir ebeveyn olarak değil de bir insan olarak ne kadar tanıyor?

Birçok ebeveyn, aile içi iletişimi artırmak, daha kaliteli iletişim kurmak için tavsiye istiyor ve yine birçoğu çocuklarına okuyacakları hikâye KİTAPları soruyor.

Hâlbuki çocuklara okunacak en güzel hikâyeler ve aile içi iletişimi artırmak için en güzel sohbetler, ebeveynlerin kendi çocukluk dönemiyle ilgili anlattığı hatıralardır…

Çocuğunuz henüz sizin yaşam öykünüzü bilmeden, neden hikâye KİTAPlarındaki gerçek olmayan sahte kahramanların, kedilerin, köpeklerin, kurtların, tavşanların öykülerini dinleyerek vakit geçirsin ki?

Anlatın çocuğunuza sınıfta tahtaya kalktığınız ilk günü, hasta olduğunuz bir gün ödevlerinizi yapmak için nasıl çırpındığınızı ya da komşularınızı, sokak arkadaşlarınızı, yollarda oynadığınız oyunları...

Paylaşın kendinizi. Sizi nasıl da can kulağı ile dinleyecekler görün.

Akıl verici bir bıktırıcılık içinde “Ben senin yaşlarındayken…” diye başlayan konuşmalar değil, sadece samimane paylaşın kendinizi, acılarınızı, korkularınızı, zaaflarınızı, hayallerinizi, kim bilir belki kirpikleriniz ıslanarak.

Bunları konuşacak başka kiminiz var ki zaten!

Hayat kısa… Birçok çocuk anne-babasını, birçok kişi kendi eşini hiç tanımadan göçüp gidiyor bu dünyadan. ‘Bir varmış, bir yokmuş’ gibi…

İşte size Ramazan bir fırsat. İftar sofrasını biraz erken hazırlayın ve “Hadi artık açabilirsiniz orucunuzu” müjdesini verecek o akşam ezanını beklerken tebessüm ederek başlayın söze.

Hani, aile içi iletişimi daha kaliteli hale getirmek istiyor ve işe nereden başlayacağınızı düşünüyorsunuz ya, işte buradan, iftar sofrasından başlayın.

Eğer bayramda da bir sürpriz yapmak istiyorsanız, çocuklarınızı da alın yanınıza, hem kendinizin hem de eşinizin çocukluğunun geçtiği mahalleye gidin. Eşinizin ilkokulunu ziyaret edin örneğin. Fırsat verin ona, sakin sakin o anlatsın, siz dinleyin. Sonra dönün eşinize bir kez daha bakın.Eğer aceleniz yoksa, eşinizin simasında çocuksu bir masumiyet göreceksiniz. Ve daha bir farklı seveceksiniz onu…

Vakit varken, bu Ramazan’ı eşinizle tanışma, kendinizi çocuklarınıza anlatma zamanı olarak değerlendirin.

Hayat, ‘Bir varmış, bir yokmuş’ diyecek kadar kısa. Yarın geç olabilir...

75. İnsan değerlidir

 33

İnsan değerlidir

9 yaşlarında bir kız çocuğunu getirmişti ailesi. Çocuklarının son zamanlarda iyice içe kapandığını, çevre ile ilişkisini neredeyse tamamen kestiğini anlatmışlardı.

Aileyi dinledikten sonra, bir de kızlarını görmek istedim.

Geldi yanıma çocuk…

Daha odaya girdiği anda içim sızladı.

Omuzları yukarı kalkmış, baş omuzlar arasına saklanmış, eller yürürken sallanmaz halde bedenin yanında unutulmuş, adımlar kısa, küçük ve ürkek.

“Sorun nedir?” diye sordum, “Neden buraya geldiniz?”

Çocuk, “Annem babam beni biraz çekingen buluyorlar da o yüzden.” dedi.

- Peki, sence, çekingen misin?

- Bilmem… Belki… Biraz…

- Buraya girerken de çekinerek mi girdin?

- Hı hı…

- Yeni gittiğin yerlerde mi çekiniyorsun hep?

- Evet, onun için ben de bir yere gitmek istemiyorum. Çünkü bir yerlere gidince, birileri ile konuşmak zorunda oluyorum, kalbim hızlı hızlı atıyor, terliyorum.

- Neden?

- Bilmiyorum…  Yanlış bir şey yapacağım gibi geliyor sanki. Yanlış şeyler söyleyeceğim. Komik duruma düşeceğim diye korku oluyor içimde. Bazen de karşımdaki kişinin beni azarlayacağını düşünüyorum. O zaman da konuşmak istemiyorum.

- Çevrendeki en kızgın kişi kim?

- Hımm… Annem… Ama annemi ben kızdırdığım için kızıyor, yoksa kızmaz ki!

- Nasıl kızdırırsın mesela anneni?

- Onun dediğini yapmayınca kızar hemen. Ben de onu kızdırmamak için dediğini yapmalıyım.

- Yapmazsan?

- Bağırır o zaman…

Çocuğu dinledikçe nasıl da ‘suçluluk hissi’ edindiğini içim acıyarak gördüm.Annesi ona kızsa da, azarlasa da, çocuk her halükârda kendini suçlu hissediyor. Daha o küçük yaşta, annesinden edilgen olmayı, karşısındaki kişinin isteğini yerine getirmeyince nasıl da aşağılanacağını bizzat öğrenmişti.

Böylesi bir öğrenme, kalıcı bir öğrenmedir.

Zira insanın öğrenmesi iki şekildedir. Biri ‘zihin’ ile, diğeri ‘ruh’ ile.

Zihinsel öğrenmeye ‘ezber’, ruhsal öğrenmeye ‘edinme’ diyoruz. Ve edinilmiş bilgiler kişiliğin bir parçasını oluşturur. Ürkeklik, korkaklık, çekingenlik veya agresiflik gibi.

İnsanın duyması da iki şekildedir. Biri ‘kulak’ ile, diğeri ‘ruh’ ile.

Kulağın duymasına ‘işitme’, ruhun duymasına ‘his’ diyoruz. Hisler duyguların tetikçisidir. Duygular ise davranışları oluşturur.

Ruhta uzun süre kalıcı hisler, ‘huy’ olan davranışa dönüşür.

Huylar kalıcıdır.

Çekingenliği için yanıma getirilen çocukta da kalıcı olan hisler ‘suçluluk’ ve ‘değersizlik’ idi. Ve bu kalıcı hislerle çocuğun başı omuzlar arasına saklanmış, ürkek bir kuş gibi insanlardan uzak duruyordu.

Bu çocuğun annesi ile duygusal bir bağı olduğu için, annesinin kendisine kızmasını ‘ruhu’ ile dinliyordu. Ruhunda duydukları, hislerini oluşturmuştu. Böylece çocuk, aslında, aşağılanmayı KİTAPlardan değil, bizzat kendi ruhunda yaşayarak öğrenmişti.

Bir ebeveynin çocuğuna bağırması, aşağılaması, belki o an işe yaramış olabilir ve belki çocuk ebeveynin istediği davranışı yerine de getirmiş olabilir. Ancak atılan taş ürkütülen kurbağalara değmez. Bir iş yaptırma uğruna çocuğun ‘değersizlik hissi’ edinmesi ve bu değersizlikten kaynaklanan davranış bozukluklarına girmesi hiçbir anne-babanın işine yaramaz.

Asıl olan şey, çocuğa kendini değerli hissettirecek bir ebeveynlik tarzı benimsemektir.

Ve bu çocuğa bir lütuf değil, onun yaradılıştan hakkıdır.

Zira çocuk, siz değer verdiğiniz için değil, yaradılış gereği zaten değerlidir.

Siz onun bu değerini görseniz de, görmeseniz de...

76. Var mısınız eğitimde gerçekten reform yapmaya?

 33

Var mısınız eğitimde gerçekten reform yapmaya?

Kim istemez ki çocuğuyla hafta sonu oturup kahvaltı yapmayı? Hafta içi iş güç, okul derken birbirini neredeyse göremez hâle gelen aile bireylerinin, hafta sonu bir kahvaltı sofrasında yan yana gelmesini…

Ama olmuyor işte…

Bu ülkenin çocukları için kurguladığınız ve iyi bir şey olduğuna öylesine emin olduğunuz “klasik eğitim sistemi” aile bütünlüğünü öylesine bozuyor ki, ne tadı ile tuzu ile akşamlar kalıyor ailelere, ne de bir hafta sonu…

Soruyorum vicdanı olan herkese: Okula giden çocuğu olup da ailecek bir akşam vakti, sınav stresinden ve ödev kaygısından uzak keyiflice dakikalar geçiren kaç aile var bu ülkede?

Kaç tane çocuk, akşam vakti, ödev derdi olmadan, babasının kolları arasında keyiflice dakikalar geçirebiliyor veya kaç tane çocuk annesi ile bilmece, bulmaca, tekerleme, sayışmaca oynayabiliyor akşamları?

Yapılması gereken sayfalarca dolu ödev, okunması gereken sayfalarca KİTAP varken, çocuklar ailesi ile nasıl bütünleşebilir ki? Çocuk akşam vakti kardeşiyle, anne-babasıyla oyunlar oynasa, ertesi gün ya öğretmeninin azarını işitecek ya arkadaşlarının içinde rezil olacak ya da sınavdan zayıf alacak.

Kendisini zorlasa, ödevlerini yapmaya çalışsa, yorgunluktan neredeyse durmuş zihninin kontrol edemediği gözleri ile ya yazıları okuyamayacak veya yorgunluktan kalem tutamaz hâle gelmiş parmaklarıyla çaresizce yazı yazmak için kıvranıp duracak. Bir de “Ödevini yaptın mı?” diye başında bekleyen anne-babasının kaygısını da düşününce, işte size eğitim felsefemiz…

Rica ederim siz söyleyin, bunu mu layık gördünüz ülkemiz çocuklarına sunacağınız eğitim sistemi olarak? Baskı ve zor altında bırakılan çocuklara sunduğunuz şeylerin adı mı eğitim?

Bunca yıldır ailelerle görüşüyorum, onların çocuklarına dönük kaygıları ile yüzleşiyor, ağıtlarını duyuyor, dua ve beddualarına şahit oluyorum. Ama sizi temin ederim ki bu ülkede çocukları ile huzurlu akşam yaşayan anne-babalara neredeyse rastlamadım ben.

“Bizim çocuğun maşallahı var, sadece okulda öğretmeninin anlattıkları ile bütün bu sınav bariyerlerini aştı, aile bütünlüğümüz de bozulmadan falanca üniversiteyi bitirdi” diyebilecek kaç aile var milyonlarca kişinin yaşadığı şu ülkede?

Yok, maalesef yok! İster bu ülkenin bakanı olun ister başbakanı, ister iş adamı olun ister bürokrat, eğer çocuğunuzun eğitimde yarı yolda kalmasını istemiyorsanız, gündüz okula, gece ödeve razı olacaksınız. Ama yetecek mi bu? Yine de yetmeyecek. Çünkü karşınıza bir süre sonra bir de “sınava dayalı yerleştirme sistemi” çıkacak. Çocuğunuzun, merkezî sınav sisteminin ne olduğunu bilmeden, deneme sınavları yapmadan, sınav mantığını öğrenmeden, geçmiş yıllarda çıkmış sorulara şöyle bir göz atmadan zorlanacağını ve başarısız olacağını da biliyorsunuz.

Şimdi eğri oturup doğru konuşmalı. Bütün bu anormal yapının sorumlusu, çocuklara ödevler veren öğretmenler mi? Çocuklarının bu karmaşık yapıda takılıp kalmaması için çaba sarf eden anne-babalar mı?

Şimdi siz, hem 1900’lü yılların Katolik Avrupa’sının “klasik eğitim sistemini” ısrarla uygulamaya çalışın, modern eğitim sistemlerinden haberiniz olmasın hem de eğitimde yetersiz kalan çocukların kendilerini kurtarmak için buldukları eğitim fırsatlarını ellerinden alın… Bu haksızlık, hem de büyük haksızlık!

Sanki anne babalar çocuklarından ayrı kalmayı çok istiyor, sanki çocuklar her yerden heyula gibi hortlayan ödev, ders, sınav sözlerinden çok mutlular. Bunların hiçbirinin sorumlusu bu kişiler değil. Sorun ısrarla böylesi bir kaotik sistemi ülkemize dayatan eğitim yöneticilerinde.

Eğer varsa eğitimi kurgulayacak birkaç kişilik akil heyetiniz, sınavsız bir eğitim sistemi oluşturun. Sınavsız eğitim sistemi nasıl olur diye soruyorsanız, o zaman zaten sınıfta kalan siz olursunuz. Gidin bakın dünyanın eğitimdeki en başarılı ülkesi Danimarka’ya. Çocuklar 7. sınıfa kadar yazılı nedir, sözlü nedir bilmiyorlar bile. Sınavları yok 7’ye kadar. Okula keyifle gidiyor, “yaşama ait bilgileri” öğretmenlerinden keyifle öğreniyorlar. Sakın birtakım bahaneler üretip “Onların nüfusu, onların yaşam standartları” demeyin, özgür düşünün, açın ufkunuzu, neler göreceksiniz neler…

Kurun böylesi bir eğitim sistemi, görün bakalım aileler çocukları ile nasıl da buluşacak akşamları kestane patlatırken ocak üstlerinde… Ve babalar çocukları ile nasıl da sarmaş dolaş olacak ödevsiz ve sınavsız bir eğitimin huzurunu duyarken…

 

103. Eğiticinin eğitilmesi “iletişim becerisi” ile başlar

 33

Eğiticinin eğitilmesi “iletişim becerisi” ile başlar

Bir eğiticinin en önemli özelliği nedir diye sorsalar, “sükûnetidir” diye cevap verirdim. Zira öğrenme, ancak sükûn halinde olursa derinlik kazanır.

Yoksa “pıtır pıtır” sağa sola koşturan, nefes nefese ders anlatan, elinde tuttuğu KİTAPlarından biri aşağı biri yukarı sarkmış olduğunu dahi fark etmeden öğrencisinin karşısına çıkan bir eğitici, çocuğa hitap edemez.

Sadece davranışta sükûnet değil, eğitici, öğrencisine hitap ederken de “sakin” olmalı, tane tane konuşmalı, arada bir durup, anlattıklarının anlaşılıp anlaşılmadığını gözlemledikten sonra anlatımlarına devam etmelidir. Yoksa eğitimci “iletişim engelli” gibi hızlı hızlı konuşuyor, kelimeleri yutuyor, ne anlatacağını bir süre sonra kendisi de unutuyorsa, böylesi bir eğitimcinin çocuğa vereceği şey ancak “kaygıdır.”

Bir gün bana sorsalar, sıradan bir meslek sahibi ile öğretmen arasındaki en belirgin fark nedir diye, “İletişim becerisidir” derdim. “Öğretmen, hitap etmesini bilen, mesleğini, sahip olduğu iletişim becerisi ile yücelten kişidir.”

Hitap, sadece öğrencisine değil, öğrencilerinin velileri ile de konuşmasını becerebilmelidir bir eğitimci. Okulda arkadaşı ile kavga etmiş bir öğrencisini, “Sizin oğlan bugün ortalığı birbirine kattı, gidince onunla anlayacağı şekilde konuşun, tamam mı?” diye annesine şikâyet ediyorsa… Ödevini yapmamış öğrencisinin velisine telefon açıp, “Çocuğunuz bugün yine…” diye başlayan cümleler kuruyorsa…  “Bizim çocuk neden düşük not aldı acaba?” diye merak eden veliyi, “Çünkü çocuğunuz hiç ders çalışmıyor da ondan” diye anne babayı çocuğa karşı kışkırtıyorsa, böylesi bir öğretmen sadece çocuğa değil o ailenin yapısına da zarar verir.

Birçok anne baba çocuğuna öğretmen tercihi yaparken, öğretmenin iletişim becerisine değil de, nasıl da “disiplinli” olduğuna bakıyor, kendi baş edemediği çocuğunun öğretmen tarafından “adam” edilmesinden hoşlanıyor. Çoğu defa okul önlerinde veliler kendi aralarında konuşurken parmak ucu ile gösterdiği öğretmen için, “Bu öğretmen çok da disiplinliymiş, bir haftada çocukları muma çeviriyormuş. Öğrenciler korka korka da olsa harıl-harıl ders çalışıyorlarmış… Çok uğraştım ama bizim çocuğu onun sınıfına aldıramadım. Sınıfına da hep torpilli öğrenciler geliyormuş…” diye konuşulan, şiddetin revaç bulduğu bir eğitim anlayışına göre benim yazdıklarım biraz lüks gelebilir belki, ama çocuk ruh sağlığını önemseyen anne babalar için bir öğretmenin çocukla iletişim becerisine sahip olması hayati derecede önemlidir.

Geçmiş zamanda bir öğretmenle öğrencinin iletişimine şahit oldum.

Çocuk, “Öğretmenim, ben…” diyor.

Öğretmen, “Sus… bir de konuşma karşımda.” diye azarlıyor.

Çocuk, “Ama öğretmenim…” diyor, öğretmen “Bak hâlâ konuşuyor. Kapa çeneni dedim sana.” diye aşağılayarak susturuyor öğrenciyi.

Canım sıkıldı…

Bir öğretmenin öğrencisini böyle aşağılamasını içime sindiremedim.

Ama asıl canımı sıkan şey, öğretmenin çocuğu aşağılayarak konuşması değil, bu konuşmanın öğretmenler odasında olması idi. Odadaki bir Allah’ın kulu, en azından bir bakış ile bir duruş ile küçük bir jest veya mimik ile de olsa rahatsızlığını göstermemesi idi…

İşte bundan dolayı, çocukla iletişim becerisi bir lüks olmaktan çıkmalı, eğiticilerin eğitilmesinin birinci başlığı haline getirilmeli.

Çocuk ile iletişim, gazetelerde haber olmalı… radyolarda program… Televizyonlarda siyasetten, ekonomiden, “dünya savaşlarından” daha öncelikli konuma yükselmeli ki, o toplum kendi geleceğini çocuk ile inşa edebilsin.

Yoksa “kapa çeneni” diyen eğiticilerin elinde çocuklar kişiliksizleşir de, kimse bu çocuk okuldan niye soğudu sorusunun cevabını bir türlü bulamaz.

Yazarın 18 Ağustos 2014 tarihli yazısıdır

104. Eğitim bireyi ya sersemleştirir, ya özgürleştirir

 32

Eğitim bireyi ya sersemleştirir, ya özgürleştirir

“Killi şist” nedir, hiç duydunuz mu?

Yabancı dilde değil, yazım yanlışı da yok, “killi şist” işte…

Bilemediniz mi…

Peki, “Kuvarist” nedir biliyor musunuz? Hani “Sedimanter” grupta yer alan kuvaristler..

Onu da mı bilemediniz?

Peki ya, metamorfik kayalardan olan “mikaşist” bir şey anlatıyor mu size?

Bu da mı tanıdık gelmedi?

Tanıdık gelmemesi normal, üzülmeyin. Zira bunlar,  güncel yaşamda karşılığı olmayan, belki bu yazıdan başka bir yerde de bir kez daha karşılaşmayacağınız “taş isimleri.” Evet, bunlar telaffuz etmesi zor, birer taş isimleri. Nereden çıktı derseniz bu taş isimlerinin, söyleyeyim, bu taş isimleri ülkemiz çocuklarına coğrafya dersinde öğretilmeye çalışılan konulardan biri.

Ben bir uzman olarak, 14-15 yaşındaki bir çocuğa hayatında hiç karşılaşmayacağı taş isimlerini öğretmenin onun eğitim yaşamına nasıl bir katkı sağlayacağını henüz anlayabilmiş değilim.

Üzülerek söylemek gerekirse, bu eğitim anlayışı ile de ne bilimde, ne de sanatta ilerleyebiliriz. Zira hem sanatçı hem de bilim insanı olacak özelliklerdeki çocuklara taş isimleri öğretmeye kalkarsanız ve “Çocuğunuz öğrenemiyor” diye bir de ebeveynine baskı kurarsanız, çocuklar hem kişiliğini hem de yeteneğini kaybeder.

Ülkemizin hâli işte bu…

Eğitim sistemimizde köklü bir yapılanma gerçekleştiremezsek, kendi çocuklarımızı eğitim ile sersemleştirmeye devam edeceğiz.

Bir de edebiyat konularına bakalım isterseniz…  Bakalım lise 2’nci sınıf çocukları edebiyatı neden sevmez, görelim.

Mesela, “sagu” hakkında konuşalım biraz.

Nedir sagu?

Sagu’yu şöyle tarif edeyim size. Eski Türklerde önemli bir kişinin ölümünden sonra düzenlenen cenaze törenine “yuğ töreni” denirdi. İşte bu törenlerde söylenen şiirlere de “sagu” adı verilmiştir. Sagular da “koşuklar” gibi “kopuz” eşliğinde söylenmiştir.

Anladınız mı meselenin önemini şimdi!

Neymiş, “Sagular, koşuklar gibi kopuz ile söylenirmiş.”

Kime öğretiyoruz bunu, 15 yaşında bir çocuğa.

Daha kendi mahallesinden kalkıp, başka bir mahalleye, araba çarpmadan gidebilecek ve kaybolmadan da geri gelebilecek beceriye sahip olmayan çocuğa “sagu” öğretmeye çalışırsan, tabii ki dünya sıralamasında sondan dördüncü olursun.

Alın elinize çocukların KİTAPlarını, bir göz atın içindeki bilgilere. Bir yandan dilinizin dahi dönmekte zorluk çektiği “Killi şist”i okuyun, diğer yandan çocuğunuzun gözlerine bakın. Böylesi anlamsız konularda ödev yapmak için kendini nasıl da zorladığını düşünün. Dersini yapmıyor diye kendi kendini yediğinizi… Ödevini yapmadı diye öğretmene karşı mahcup olduğunuzu…

Ben pedagog olmadan önce, başımıza neler gelmiş bilmiyordum.

Ama şimdi biliyorum. Görüyorum ki kendi çocuklarımızı eğitim yolu ile sersemleştiriyoruz.

Ülkemiz eğitim sisteminin özeti bu…

Dünyanın değişik ülkelerini geziyorum, eğitim sistemlerini inceliyorum, çocukları gözlemliyorum, hiçbir ülke kendi çocuklarına böyle davranmıyor. Eğitime bu kadar önem verdiği halde, eğitimi bu kadar eline yüzüne bulaştırmıyor.

Size tavsiyem, eğer çocuğunuza bir iyilik yapacaksanız, ya oturun onunla birlikte ders çalışın, ödevine yardım edin. Killi şist’i siz de öğrenin, saguları, yuğ törenlerini ezberleyin. Ya da, boş verin, ödevler yüzünden çocuğunuzla çatışmayı, gönlünü kırmayı. Bırakın öğrendiği kadarını öğrensin, öğrenemediği şeyler zaten ona çok bir kayıp yaşatmayacak güncel yaşamında.

Yeter ki, sınav zamanlarında sınavlarına hazırlansın yeter...

Yazarın 25 Ağustos 2014 tarihli yazısıdır

121. Çocuğa aşırı ilgi

 40

Çocuğa aşırı ilgi

Çocuklarının söz dinlememesinden şikâyet eden bir anne baba gelmişti yanıma...

11 yaşındaki oğullarından bahsediyorlardı.

Anne, “Oğlum hiçbir işini tam yapmıyor.”  diye başladı, baba, “Verdiği hiçbir sözde durmuyor.” diye devam etti.

“Nasıl yani?” diye sordum. Anlatmaya başladılar...

Baba: “Aslında oğlumuzun iradesi yok. Örneğin, parkta oyun oynamak için izin istiyor. Biz de ‘Tamam bir saat çık oyna’ diyoruz. Bir saat oluyor iki saat. İki saat oluyor üç saat... Biz çağırmasak akşama kadar oynayacak.”

Anne devam etti: “Ders çalışması için ona zaman verdim. 7’den 8’e kadar bir saat ders çalışması gerekiyor. Ama bir türlü dersin başına oturmuyor. Ancak kızacağız, laf söyleyeceğiz de ondan sonra...”

“Çocukla konuşayım biraz da” deyip anne babayı dışarı davet ettim.

Delikanlı girdi içeri...

Sağdan soldan laf açtık, sohbet ettik. Bir ara gözüm, çocuğun koluna takıldı. Kolunda saat yoktu. “Saat kullanmıyor musun?” diye sordum. “Hayır” diye cevap verdi. “Neden kullanmıyorsun, neyi ne zaman yapacağına nasıl karar veriyorsun?” diye sordum. Çocuk, “Ben karar vermiyorum ki, annem karar veriyor.” diye cevap verdi.

Hâlbuki 7 yaşından sonra çocuğun kolunda saat olması, onun ‘kendini yönetebilmesi’ için oldukça önemli bir pedagojik ayrıntıdır. Çocuk zamanı planlamayı öğrendikçe ve sonra planladığı zamana göre hareket ettikçe iradesini geliştirir, kendine güç yetirmeyi öğrenir.

Geçen hafta katıldığım bir seminerin sonunda, orta yaşlı bir baba çocuğunu kolundan tutarak yanıma getirdi. Çocuk 8-9 yaşlarındaydı. Eline KİTAP tutuşturmuş, ‘Hadi imzalat’ diye arkasından itiyordu. Çocuk çekiniyor, geri geri gidiyor, babası ‘Hadi utanma, bu kitabı imzalar mısın diye sor’ diye itmeye devam ediyordu.

Çocuk utana sıkıla yanıma geldi. Masanın üzerine koydu kitabı. Gözlerine baktım, örselenmişti. Kendi adına karar verenlerden paçasını sıyırıp kendi gibi olmayı başaramamış bir çocuk gözü bakıyordu gözlerime. Baba, bizim bu anlamlı bakışmalarımızdan habersiz, itiyordu çocuğu ha bire, “Söylesene oğlum, imzalar mısınız diye söylesene.”

Babaya dönüp baktım. Kötü bir baba değildi aslında bu adam. Çocuğunu çok düşündüğü de belliydi. Ama pedagojik bir hatası vardı, ‘çocuğu adına’ karar veriyor, onu ellerinde tuttuğu iple Pinokyo gibi oynatıyordu.

Hâlbuki, pedagojinin bir prensibi vardı, başkalarının yönetmesine alışmış çocuklar, kendilerini yönetmeyi beceremezler.

Birçok anne baba çocuklarına duydukları şefkatin esiri olup onlar adına bir şeyler yapmayı marifet zannediyorlar. Hâlbuki çocuk eğitiminin esası, çocuğa bir şey yaptırmak değil, çocuğun bir şeyler yapmasına müsaade etmektir.

Çocukla ilgilenmek, onun adına düşünmek, onun adına karar almak, onun adına bir şeyler yapmak değil, ona kendi işini kendisi yapabilmesi için adım adım rehberlik etmektir.

Çok ilgilenilmiş çocuklar değil, kendi olmasına izin verilmiş çocuklardır yaşamda başarılı olanlar.

Yazarın 03 Şubat 2015 tarihli yazısıdır

126. Çocuk ile iletişimde sakıncalı kelimeler

 32

Çocuk ile iletişimde sakıncalı kelimeler

Dikkat dağınıklığı, ‘an’a odaklanamama hâlidir. Çocuğun o anki uğraşı ile ruhsal bir bütünlük kuramamasıdır. Duygusal yoğunluğun zihinsel yoğunluğa dönüşememesi veya “zihinsel kaymaların” duygusal yoğunluğa engel olması hâlidir.

Kitap okumak için kenara çekilen çocuğun, duygu gücünün, zihnini toparlamaya yetememesi veya zihindeki kaymaların duygusal yoğunluğu yakalamasına engel olmasıdır.

Zihin, gücünü duygulardan alır. Duyguları dağınık olan çocuğun zihni dağınıktır.

Aile içinde “dengeli duygusal süreklilik” yaşamayan çocuğun zihni dağınıktır. Kimseye açamadığı sorunu ile tek başına kalan çocuğun zihni dağınıktır. İçinde büyüttüğü duygusal sorunların çözümünü bulamayan çocuğun zihni dağınıktır…

Bu doğru…

Ancak, son yıllarda yapılan gözlemlerle duygusal dağınıklığı olmayan kimi çocuklarda da zihinsel dağınıklık tespit edilmesi uzmanları oldukça şaşırttı…

Aile içinde dengeli duygusal süreklilik yaşayan bazı çocuklarda yine de dikkat dağınıklığı gözlemleniyordu. Bu çocuklarda nörolojik bir bozukluk da yoktu.

Derinlemesine yapılan analizler, enteresan bir pedagojik ayrıntının gün yüzüne çıkmasına neden oldu…

Yetişkinlerin kullandığı bazı “dil kalıpları”, çocuklarda zihinsel dağınıklığı oluşturuyordu.

Bir başka deyişle, yetişkinlerin doğal bir alışkanlık hâlinde sürdürdüğü bazı kelimeler çocuğun zihin yapısını bozuyordu.

Pedagojik sakıncalı kelimeler diyebileceğimiz bu kelimeler “ve”, “fakat”, “ama” idi…

Bu kelimeler, yapı itibari ile çocuğu “içinde bulunulan ‘an’a odaklanmaktan alıkoyan”, zihnini bir başka zamana taşıyan kelimelerdi.

Hâlbuki çocukla iletişimde, kelimelerin dizimi, içinde bulunulan ana ait olmalıydı ki çocuk o ana tutunsun, tutunduğu andaki eylemi sürdürebilsin.

Bir örnek verelim…

Diyelim ki bir çocuk babası ile o haftaki hava durumu hakkında konuşuyor olsun...

Hava bugün için güzel ve güneşli, ertesi gün için ise yağmurlu tahmin edilsin…

Şimdi çocuk, “Baba bu hafta hava nasıl olacak?” diye sorduğunda babası “Bugün hava güzel ama yarın yağmurluymuş” diye cevap verirse, bu konuşma kalıbı, “ana odaklamak” yerine, “başka bir ana yönlendirdiğinden” çocuğa dikkat dağınıklığı sürecinin bir parçasını yaşatır…

Yine aynı şekilde, bir annenin çocuğuna “Dersini yaptın fakat biraz zorlandın galiba” diye sevecen şekilde hitap etmesi, iyi bir ebeveynlik tavrı olsa da çocuğun başarı ile tamamladığı ve duygusal bütünlük kurduğu bir “ödev tamamlama” eylemine odaklamak yerine, zihni, eylem öncesi ana yönlendirdiği için pedagojik olarak yanlıştır.

Hâlbuki bu konuşmaların aynısı “ana odaklayan” bir başka konuşma kalıbı ile de gerçekleşebilir ve çocuğa dikkat dağınıklığı süreci yaşatılmayabilirdi.

O kalıp “olsa da” kelime kalıbıdır.

İsterseniz, yukarıdaki konuşmaları “olsa da” kalıbı ile yeniden kurgulayalım…

Kendisine hava durumunu soran çocuğa babası “Yarın hava yağmurlu ‘olsa da’ bugün güneşli olacak” diye cevap verse, çocuğun yarına yönlenmesi yerine, içinde bulunduğu ana odaklanmasına yardımcı olur.

Aynı şekilde ödevlerini vaktinde yapan bir çocuğa annesinin, “Biraz zorlanmış ‘olsan da’ dersini tamamladın” cümlesi, “fakat” ile gerçekleşen iletişimden çok daha pozitiftir.

“Ama ve fakat” kelimeleri gibi “ve” bağlacı da çocukla iletişimde kullanılması tavsiye edilmeyen bir kelimedir.

“Ve” ile kurulan, uzun cümleler, çocuğun ana odaklanmasını zorlaştırır. Hâlbuki, çocukla iletişimin esası, tane tane, kısa ve ‘bağlaçsız’ konuşmaktır.

“Bugün çarşıya çıktım ve sana elbise aldım” yerine… “Bugün çarşıya çıktım. Sana elbise aldım.” demek, dikkati dağıtmayan, “ana odaklanmayı” kolaylaştıran bir iletişim dilidir...

Yazarın 17 Mart 2015 tarihli yazısıdır.

136. İnanç eğitiminin temel prensipleri

 33

İnanç eğitiminin temel prensipleri

Pedagojinin en karmaşık iki konusu vardır, biri “Mahremiyet Eğitimi”, diğeri de “İnanç Eğitimi”…

Karmaşık olmasına rağmen yazmaya çalışacağım…

Fransız Devrimi ve aydınlanma hareketinin öncüsü Voltaire’in, “Ya yıldızların her biri bir mühendistir veya onları yapan bir mühendis var.” sözünü bilirsiniz…

Sıradan gibi görünen bu etkili söz, aslında oldukça önemli bir pedagojik prensibi de içinde barındırır… Bu prensip, çocuklarda inanç eğitimi “zattan sıfata” değil, “fiilden zata” olmalı prensibidir.

Bu ne demek?

Şöyle ki: Birçok yetişkin, çocuklara Allah’ı anlatırken, onun “iyi” ve “güzel” olduğundan yola çıkar… Bu anlatım pedagojik olarak yanlıştır… Zira burada, iyi olma sıfatını basamak ederek zat olan Allah anlatılmaya çalışılmaktadır… Hem Allah’ın varlığı hem de “iyi” ve “güzel” soyut kavramlardır ve bir soyut kavramı bir başka soyut kavram ile izah etmek hem zor hem de dolambaçlı bir yoldur…

Hele ki bu çocuksa…

Çocuklara soyut kavramlar, somut kavramlardan yola çıkılarak anlatılır…

Eğer bir soyutun, gözle görülür somut icraatları varsa, anlatımlar, bu fiili somut icraatlardan yola çıkarak yapılandırılmalıdır.

Örneğin, yazmak bir fiildir, yazar bir zattır… “Bir KİTAP kendi kendine yazılabilir mi? Onu bir yazan olması gerekir…” şeklinde izah, yazma fiilinden yola çıkarak o kitabı yazana eriştiren doğru bir pedagojik anlatımdır…

Ya da “Nasıl ki küçücük bir iğne dahi ustasız olmaz…” diye başlayan bir anlatımla, iğne yapımı “fiilinden” yola çıkarak, onu yapan ve fakat o anda orada görünmeyen “ustanın” varlığına erişilebileceği gibi, Allah’ın varlığı da onun icraatları üzerinden, bir başka deyişle, fiilleri üzerinden gerçekleşirse pedagojik olarak doğru olur…

Örneğin, cansız cansız ağaçların bir kurallar dizini içinde rengârenk meyve vermesi, o ağaçların bir yaratıcısının var olduğu bilgisine eriştirir… Gökyüzündeki yıldızların bir düzen içinde akması, o yıldızların bir sahibi olduğunu çağrıştırır…

İnanç eğitiminde yapılan yaygın hatalardan biri de Allah’tan yola çıkarak peygamberlerin anlatılmasıdır.

Yani, Allah’ı ve peygamberleri merak eden çocuklara işin daha başında “Allah insanlara iyilikleri ve güzellikleri anlatması için peygamberler gönderdi” diye başlamak “pedagojik olarak” yanlıştır…

Doğru olan, peygamberlerden yola çıkarak Allah’ı anlatmaktır… Bir başka deyişle, somuttan yola çıkarak soyutu anlatmaktır…

Bunun yanı sıra, peygamberlerin anlatımları ise hem sıfattan yola çıkarak zatı anlatma ve hem de fiilden yola çıkarak zatı anlatma prensipleri uygulanabilir…

Yani, peygamber bir zattır… Onun sıfatları iyilikler ve güzelliklerdir…

Çocuğa peygamberlerin insan, ağaç, kuş, karınca sevgisinden yola çıkarak anlatılması pedagojik olarak doğrudur…

Bununla birlikte, yine peygamberleri anlatırken, “fiilden zat” anlatımı prensibi de kullanılabilir. Örneğin, peygamberlerin, zengin insanlara, fakirlere yardım etmesi için tavsiyelerde bulunduğu, insanların birbirlerinin haklarına saygılı olması için onlara eğitim verdiği, peygamberlerin insana huzur veren bir tebessüm sahibi olduklarından söz edilebilir…

Özetle, Allah’ı fiilden-sıfata anlatmak…

Peygamber ile Allah’ı anlatmak…

Peygamberi “sıfattan-zata” veya “zattan-sıfata” anlatmak, doğru pedagojik yöntemlerdir.

Yazarın 14 Temmuz 2015 tarihli yazısıdır.

142. Ebeveyn-Çocuk ilişkisinin 4 farkındalık seviyesi (1)

 27

Ebeveyn-Çocuk ilişkisinin 4 farkındalık seviyesi (1)

Anne babaların çocuk eğitiminde 4 farkındalık seviyesi vardır:

- Yetersiz Farkındalık

- Geleneksel Farkındalık

- Gözlemci Farkındalık

- İçtenleşmiş Farkındalık

Yetersiz Farkındalık seviyesindeki ebeveynlerin en belirgin yanı “ilgisizlikleridir”.

Böylesi ebeveynlerin bir kısmı, çocuk eğitimi diye bir şeyin olmadığını, zaten dünyaya gelen çocuğun öyle ya da böyle, düşe kalka büyüdüğünü, herkesin kendi kaderini yaşadığını düşünürler… Bu gruba giren diğer ebeveynler ise çocuk eğitiminin eşine ait olduğunu, eşinin çocuklarla zaten yeterince ilgilendiğini düşünerek işine ve kariyerine odaklanmışlardır. Onlar için arada bir çocukla şakalaşmak, oyuncak almak, harçlık vermek, bazen alışveriş merkezlerine gitmek, arkadaşları ile sağa sola gitmesine izin vermek “elinden geldiğince” ilgilenmektir.

Böylesi ebeveynlerin çocukları genelde “özgüvenli” olarak görülse de pedagojik olarak ilgisizliğin yol açtığı bir “sınırsızlık” içindedirler. Doyumsuzdurlar… Huzursuzdurlar... Sürekli bir can sıkıntısından bahsederler. Oyalanma arayışı içindedirler. Arkadaş ortamlarına aşırı yönelmeleri, ilgisizliğin yol açtığı değersizlik duygusunu giderme çabasıdır.

Bu gruba giren ebeveynlerden eğitim seviyesi yeterli olanlara “anne baba eğitimi” programları, pedagoji KİTAP tavsiyeleri ve farkındalık seviyesi yüksek ebeveynlerle tanışma programları iyi gelecektir. Eğitim seviyesi düşük veya kendi psikolojik problemleri nedeni ile ilgisiz ebeveynlere ise önce psikolojik destek sunulup ardından yukarıdaki yardımların yapılması doğru bir yöntemdir.

Geleneksel Farkındalık seviyesinde olan ebeveynlerin en belirgin yanı ise çocuklarının “fizyolojik” ihtiyaçları ile ilgili oldukları hâlde, “ruhsal” ihtiyaçlarını fark edememeleridir.

Böylesi anne babalar sürekli çocuklarının davranışlarından şikâyetçidir: Yemeğini yemiyor… Derslerini yapmıyor… Kardeşi ile kavga ediyor… Odasını toplamıyor…

Geleneksel Farkındalık seviyesinde olan ebeveynlerin büyük kısmı “el âlem ne der?” düşüncesinden dolayı çocuklarına sürekli bir baskı hâlindedir. Bu baskıların ruhsal kökeni, çocuğunun iyiliği için değil, çevresine karşı itibarını kaybetmemek ve “ne biçim çocuk yetiştirmiş” denilmesinin önüne geçmek içindir,

Bu ebeveynler baskılar arttıkça çocuğunun ruh sağlığının bozulduğunu fark etmek yerine, büyüdükçe saygısızlaştığından, sözünün artık geçmediğinden yakınırlar. “Minnet duygusu” vurgusu ile “çocuğu için neler yaptığını” anlatır durur, “vefasızlıktan” bahsederler. Çocuğun bu duruma gelmesinin bir “duygusal yoksunluktan” kaynaklandığını duymak ve anlamak istemezler.

Böylesi ebeveynle yetişmiş kişiler, genellikle çocukluk döneminde çekingen, ezik ve yetersiz, yetişkinlik döneminde ise aile içinde kavgacı, huzursuz ve fakat dışarıda sakin, uysal görünümdedirler. Genellikle çevresi tarafından sevilen, saygılı, iyi yetişmiş örnek kişiler olarak tarif edilse de iç dünyaları sürekli bir karmaşa hâlindedir.

Farkındalık seviyesinin yükseltilmesi en zor ebeveyn modeli, Geleneksel Farkındalık seviyesindeki ebeveynlerdir. Böylesi ebeveynler, zaten anne babalarından da “öyle” gördükleri için, doğrunun “böyle” olduğuna kesin kanaat getirmişlerdir. Eğer onlar yanlış yaptılarsa kendisinin neden kötü bir insan olmadığını sorar dururlar.

Hatalarını kabul ettiklerinde, bugüne kadar inşa ettikleri itibarlarının yıkılacağı kaygısını taşıdıkları için sürekli bir “kendi gerçeğini gizleme” ve savunucu yanları ile dikkat çekerler.

Psikoloji ve pedagojinin gereksizliğine inandıkları için tedaviye yatkınlıkları da zordur...

Bu grupta bulunan ebeveynler, geleneksel çevrelerinin dışına çıkmadıkça, kendi gibi düşünenlerden “bir süreliğine” duygusal beslenmeleri kesmedikçe, gelenekselliğin ötesinde yeni aile yapıları ile tanışmadıkça çocuğuna verdiği zararı fark edemeyecektir.

(Devam edecek)

Yazarın 07 Eylül 2015 tarihli yazısıdır.

143. Ebeveyn-çocuk ilişkisinin 4 farkındalık seviyesi (2)

 30

Ebeveyn-çocuk ilişkisinin 4 farkındalık seviyesi (2)

Başka bir yazıda, ebeveyn-çocuk ilişkisinin 4 farkındalık seviyesinden ikisini kaleme almıştık: Yetersiz Farkındalık ve Geleneksel Farkındalık…

“Yetersiz Farkındalık” seviyesindeki ebeveynlerin, çocuğun zaten kendi kendine büyüdüğüne inandıklarını söylemiş, çocuk eğitiminin aslında “lüzumsuz” bir abartı olduğu ön yargısını taşıdıklarından bahsetmiştik. Böylesi ebeveynlerin çocuklarının genelde “ilgisizlikten” kaynaklanan bir kuralsızlık, “duygusal yoksunluktan” kaynaklanan bir doyumsuzluk yaşadıklarının altını çizmiştik.

“Geleneksel Farkındalık” seviyesindeki ebeveynlerin ortak özelliklerinin ise çocuklarının fizyolojik gereksinimlerine aşırı düşkün oldukları hâlde, duygusal ihtiyaçlarını fark edemediklerini belirtmiştik. Çocuğunu odaya kapatıp cezalandıran bir ebeveynin, ertesi gün onu süsleyip püsleyip okula göndermesi veya en güzel bayram kıyafetleri almak için hiçbir fedakârlıktan sakınmadığı hâlde, yaşının küçük olduğuna aldırmadan çocuğunun gözleri önünde kurban kesmeye çalışması gibi… Bu gruptaki anne babaların, pedagoji KİTAPları okumak yerine, anne babalarından gördüklerini uygulayan ebeveynler olduğundan bahsetmiştik. Böylesi ortamda yetişmiş çocuklarda ise ya edilgenlikten kaynaklanan “ezik” bir benlik yapısı veya duyarsızlıktan kaynaklanan bir “ebeveyn tesirsizliği” görüldüğünü söylemiştik.

Ebeveyn-çocuk ilişkisinin üçüncü farkındalık seviyesi, “Gözlemci Farkındalıktır.”

Bu gruba giren ebeveynler, çocuğun kendine has bir duygu dünyası olduğunu fark etmişlerdir. Onların küçük boylarına rağmen, insani bütün özelliklere sahip olduklarını, cezalandırıldıklarında aşağılanma hissettiklerini, azarlandıklarında içlerinin acıdığını, zorla bir şey yaptırıldığında her insan gibi tepki verdiğini tebessümle fark etmişlerdir.

Çocuğu fark etmek her ne kadar anne babalara tuhaf bir mutluluk hissi verse de Gözlemci Farkındalık seviyesi en zor ebeveynlik düzeyidir. Zira onlar, çocuk dünyasını gördükleri hâlde, o dünyaya hitap edemiyor olmanın iç çatışması ile baş başa kalmışlardır… Bu gruptaki ebeveynler, çocuğa iyi davranmak gerektiğini bildiği hâlde, bazen kendini yenemez, öfkelenir, bağırır çağırır, çocuğun kalbini kırar. Öfkesi dindiğinde verdiği tahribatı görür, kendini affettirebilmek için fırsat kollamaya çalışır. Herkes, ona “sen iyi bir anne-babasın” dese de o hep pişmanlıklar içindedir.

Gözlemci Farkındalık seviyesindeki ebeveynlerin çocukları, genellikle duyarlı olur… Her ne kadar anne babaları zaman zaman köpürüp çocuğun üzerine yürüse de, sonrasında gerçekleşen yakınlaşma çabaları, çocuğun kişilik gelişimini yavaşlatır, ancak tamamen durdurmaz. Bu çocuklar, genellikle kendileri de sık sık öfkelerine hâkim olamasalar da ebeveynlerinden daha “dengeli”, daha “duyarlı”dırlar. En zayıf yanları “iradelerini” kullanmaktaki zorluklarıdır. Kendi başlarına iş yapmaktan sıkılırlar. Süreklilik gerektiren işlerde dirençli değildirler.

“İçtenleşmiş Farkındalık” seviyesine sahip ebeveynlerin ortak yanları ise çocuk eğitiminin aslında ebeveyn eğitimi olduğunu fark etmiş olmalarıdır… Onlar çocuklarını yetiştirmek için kendi iç düzenlerini kurma peşindedirler. Kimi zaman aldıkları destekler ve okudukları KİTAPlar ile “kendilerini çocuğa hazır hâle getirmeye” çalışırlar.

Çocuk eğitiminin en üst farkındalık seviyesi olan İçtenleşmiş Farkındalık’a sahip ebeveynlerin savaşları çocukları ve eşleri ile değil, kendileri iledir.

Bütün bunlarla birlikte şu da bir gerçektir ki eşler kendi aralarında farklı farkındalık seviyesinde iseler, bu bir sorundur. Yüksek farkındalık seviyesindeki eş, düşük farkındalık seviyesindeki eşin yetersizliğini gördükçe acı çeker.

Aile içinde düzeyli bir çocuk eğitimi öngören eşler, kendilerini eğittikleri gibi eşleri ile de aynı farkındalık seviyesine çıkmak için fırsatlar oluşturmalıdır.

Yazarın 15 Eylül 2015 tarihli yazısıdır.

162. Bu Tatil Başka Tatil Olsun

 35

Bu Tatil Başka Tatil Olsun

Tatilde ne yapmayı planlıyorsunuz bilmiyorum, ama yapmamanız gereken en önemli şey, çocuğunuzun tatilini zehir etmek.

Her gün tekrar etmeyin örneğin “Kaç gün oldu hâlâ hiç ders yapmadın!” diye.

Zira tatil, ders yapma zamanı değil, ders yapmama zamanıdır. Korkmayın, okulda öğrendiklerini unutmaz çocuk. Aksine, pekiştirir tatilde. Ama ders yaparak değil, öğrendiklerini uygulayarak...

Mesela, matematik kitabına bırakın okulda çalışsın ama uygulamasını sokakta yapsın. Verin parayı, gitsin markete. 10 yumurta, 2 süt, 1 ekmek almaya... Hesap etsin kendince, parasını denk getirmek için. Göreceksiniz odada yalınız başına ders yapmaktan daha keyifli gelecek matematik ona.

“Tatil bitti, sen bir sayfa bile KİTAP okumadın!” demektense, alın çocuğunuzu gidin bir ören yerine, coğrafya dersinde anlatılan konuları orada görsün çocuğunuz. Heyecanlansın, çokbilmişlik taslasın, size anlatsın derste duyduklarını oraları gezerken. Keyif alın onu dinlerken. Baba olmanın tadını çıkartın. İşte tatil bu, fırsat ayırın kendinize...

Hem evde rahatlamak ister insan, konuşmak, gülmek, sohbet etmek, dinlenmek ister...

İzin verin istediği saate kadar yatsın örneğin. ‘Hadi kalk kahvaltı yapacağız’ diye başlamayın hemen söylenmeye tatilde de.

Genişleyin biraz...

Özgürlüğünü hissetsin sizin genişliğinizle. Bilirsiniz, özgürlük iyi gelir insana.

Sallapati dolaşsın evin içinde örneğin. ‘Atletin görünüyor elbisenin altında, ne biçim çekmişsin pantolonunu!’ demeyin hemen.

İnsan umarsız olmak ister arada bir, bazen de kuralsız...

Kaygılanmayın, her çocuk biraz öyledir, bazen sakar, bazen beceriksiz... Söylenmek yerine, bu sefer bir kez de tebessüm edin çocuksu hâline. Göreceksiniz iyi gelecek bu ilişkinize. Çocuklar unutmuyor tebessüm ettiklerinde anne babalarının hatıralarını...

Sinemaya gittiklerini de unutmuyor...

Hesap edin, en son ne zaman sinemaya gittiniz ailecek?..

Bir gün de kapıyı ‘tara ta taaam!’ diye açın. Şaşırsın evdekiler. ‘Var mısınız bu akşam sinemaya gitmeye!’ diye sürpriz yapın. ‘Yaşasın’ diyen sevinç çığlıklarını işitin çocuklarınızın. Tatil işte bu, kapatmayın çocuğunuzu odaya.

Ya da ayırın bir gününüzü, lokantaya gidin örneğin kızınızla... ‘Bu sefer de siparişleri sen ver hadi’ diye yüreklendirin onu. El kaldırsın garsona sipariş versin acemice, hiç ama hiç karışmayın. Gülüşün sipariş verdikten sonra kızınızla delice... Yıllar sonra hatırlasın gözyaşları ile ‘bir gün annemle lokantaya gitmiştik, hiç unutamam o günü’ diye anlatsın kendi çocuklarına. Yapın bunu, odaya kapatıp baskı yapacağınıza...

Unutmayın, okul başarısı, yaşam başarısını sağlamıyor...

Yaşam başarısı, anne baba ile kaliteli vakit geçirdikçe oluşuyor çocuklarda...

İşte size fırsat, yarını beklemeyin, bu akşam fırına kestane atın.  Sıcacık kestaneleri elleriniz ağzınız yanarak yiyin birlikte. Tatil bu ya...

Buna sadece çocuğunuzun değil, sizin de ihtiyacınız var unutmayın...

Hem anne baba olduğunuzun keyfini çıkartmaya...

Hem de çocukken yapamadıklarınızı çocuğunuzla yapmaya...

İşte tatil, fırsat bu fırsat...

Bu tatil başka tatil olsun.

Korkmayın, deneyin...

 

164. Çocuğuna sahip çıkan kazanır

 47

Çocuğuna sahip çıkan kazanır

Takke düşünce kel görünürmüş ya…  Karneler alınınca da eğitim sistemimizin keli göründü. Ama maşallah kimse üzerine alınmıyor.

Herkes hesabı çocuklara soruyor.

Şu dersin ortalaması niye düşmüş,  bu ders niye zayıfmış, eğer zayıflarını düzeltmezsen yazın karne hediyesi alınmayacakmış…

Sanki karnedeki notlar sadece çocuklara aitmiş gibi, çocuğun eğitiminden sorumlu herkes kenara çekiliyor, ortada kala kala Paris soytarısı gibi çocuklar kalıyor.

Hâlbuki çocukların ellerindeki karneler onların kendisinden daha çok, o çocuğun anne babasının karnesidir. Ve o çocuğa ders anlatan öğretmenin bizzat kendisinin karnesidir. Ve daha da ötesi, bu çocukların eğitim almaları için KİTAPlar ve ders notları hazırlayan milli eğitimin karnesidir o karne…

Açın bakın lütfen çocuklarınızın okul KİTAPlarını, okuyun örnek sorulardan birkaçını ve siz bu yaşta çözebilecek misiniz bir bakın.

Bakın ben açtım… Kendi çocuklarımın matematik KİTAPlarını açtım ve KİTAPlar çocuklara ne kadar hitap ediyor diye bir uzman gözü ile kontrol edeyim dedim.

Sayfaları çevirdikçe, içim burkuldu. “Bu anlatılan konuların hepsi benim çocuğumdan mı isteniyor?” diye, yatakta masumca uyuyan çocuğumun yüzüne bakarken gözlerim doldu.

Nasıl dolmasın rica ederim, şu soruya siz de bakar mısınız?

“Cüneyt’in hesap makinesinde 5 tuşu çalışmamaktadır. 355 – 252 işlemini hesap makinesinde yapabilmesi için Cüneyt’e yardım edebilir misiniz? Hangi tuşlara basarak nasıl işlem yapması gerektiğini Cüneyt’e kısaca açıklayın.”

Soru bu…

Ne anladınız Allah aşkına bu sorudan?

Çekinmeyin söyleyin lütfen.

Ben arka arkaya 3 defa okudum ve soruyu anlayamadım.

Anladıysanız lütfen bana bir e-mail gönderin. Küçük düşürün beni.  “Bu kadar basit bir soruyu da anlayamıyorsan nasıl pedagog olmuşsun?” deyin, hafife alın. Ben anlayamadım, ama eminim siz de anlamadınız ve soruyu anlayabilmek için bilmem kaç kez okudunuz Allah bilir…

Bu soruyu ilköğretim 5’inci sınıfların matematik kitabından aldım, yani daha 10–11 yaşındaki bir çocuğun matematik sorusu… Siz bilmem kaç yaşındasınız ve hâlâ “Bu soru ne demek istiyor?” diye düşünüyorsanız, ya bir de 10 yaşındaki bir çocuk ne anlasın bu sorudan rica ederim siz söyleyin…

Sadece böylesi anlamsız sorular değil, sayfaları karıştırdıkça ülkemiz çocuklarının “sizi eğitiyoruz diye” nasıl ezildikleri gözlerimin önüne geldi.

Bir örnek daha vereyim… Bu örnek de ilköğretim 4 üncü sınıf yardımcı KİTAPlarından alınmış bir soru:

“Sıvı etil alkol ile bütan gazın ortak özellikleri nedir?

a.    Belirli bir şekillerinin olması.

b.    Belirli bir hacimlerinin olması.

c.    Bulundukları kabı tamamen doldurması.

d.    Akışkan olmaları.”

Evet soru bu.

İnanabiliyor musunuz, ilköğretimin 4’üncü sınıf öğrencisine, “sıvı etil alkol” ve “bütan gaz” arasındaki farkı öğretiyorlar bu ülkenin eğitim KİTAPlarında ve bu çocukların yaşları henüz 9.

Yani Allah’tan korkmak lazım…

Yazık değil mi bu çocuklara rica ederim siz söyleyin. Daha oyun çağındaki bir çocuğa “bütan gazın özelliklerini” öğretmeye çalışmak hangi eğitim anlayışı ile bağdaşır, anlamakta zorluk çekiyorum. Ben kırk küsur yaşındayım ve hayatımda ne “sıvı etil alkol” ile işim oldu ne de “bütan gazının” özelliklerini bilmem gereken bir olayla karşılaştım.

Çocuk ne anlasın bu anlamsızlıklardan, söyler misiniz lütfen?

Sonra da çocuğun eline bir karne tutuşturun. Zavallı çocuk da bütün masumiyeti ile koşa koşa karnesini size getirsin ve başlayın bakalım bütün eğitim sisteminin hesabını çocuğunuzdan sormaya: “Bu zayıflar ne böyle? Seni cezalandırıyorum. Bir daha zayıf getirirsen, tatil hediyesi almayacağım sana.”

Bozun bakalım çocuklarınızın kişiliğini... Yükleyin bakalım bütün eğitim sisteminin sorumluluğunu minicik omuzlara…

Hayır! Eğer azıcık vicdanınız var ise, koca bir sistemin sorumluluğunu çocuklarınızın omuzlarına yükleyin. Karne davası yüzünden onu mahcup etmeyin.  Sahip çıkın çocuğunuza ve tebessümle sarılıp, “Boşver karneyi marneyi oğlum. Sen benim aslan oğlumsun. Karnen ister zayıf olsun, ister takdir getir, benim için fark etmez. Ben seni koşulsuz seviyorum.  Ben seni, sen olduğun için seviyorum.” diyerek ona teselli verin ve usulca da kulağına fısıldayın, “Sana bir sır vereyim mi, ben de senin zamanında iken zayıf aldığım derslerim vardı. Kafana takma. Hadi gel seninle biraz dışarıda dolaşalım.”

Çocuklarınıza sahip çıkın…

Zira günümüzde çocuğuna sahip çıkan kazanır...