Arama Yap

İletişim Duyuru

Anasayfa Arama SonucuRİSK

Radyo Kategorisinde Sonuç Bulunamamıştır

Kitap Kategorisinde “RİSK” Kelimesinden “6” Adet Bulunmuştur.

5. Tatil Sürecinde Çocuk Eğitimi

698

Tatil Sürecinde Çocuk Eğitimi

Tanıtım

Tatil, hayatımızın bir gerçeği. Ama, nedense amaçsızlık ve aylaklıkla özdeşleştirildiği için, bir süre sonra 'can sıkıntısı' üreten; geliştirmeyi bırakın, gerileten acı bir gerçeği de... Peki, bu mudur olması gereken? Tatil, eğitime ara verilen, verilmesi de gereken bir zaman dilimi midir? Yoksa tatil, eğlenceli, harikulade bir eğitim imkanı mı demektir? Eğer öyleyse, özellikle de ailenin bütün fertlerinin tam zamanlı olarak bir araya geldiği bir tatil dönemi, sevgi ve neşe dolu bambaşka bir eğitime nasıl imkân verebilir?

Uzman pedagog Adem Güneş, Tatil Sürecinde Çocuk Eğitimi'nde bu soruların cevabını veriyor. Öğrenmenin ömür boyu, eğitimin de yıl boyu sürdüğü gerçeğinden hareketle, tatili mücevher kıymetinde, keyif ve keşif dolu bir eğitim sürecine dönüştürmenin yolunu anne babalara gösteriyor.

İçindekiler

Önsöz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...... ... ... .11

Giriş . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......................................... 13

Bilinçli Tatil

Bilinçli tatil veya tatil bilinci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . . 19

Şimdiye kadar tatil yerine stres yaşamışım (1) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..................... 20

Tatil ve beklenti çatışmaları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . 21

Güleryüz Ailesi’nin tatil heyecanı (1) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................. 22

Tatil ne demektir? . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . ..................................................................... 23

Tatil yatıp dinlenmek midir? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..... 24

Yatıyorum, yatıyorum, dinlenemiyorum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ....……...24

Tatil, ritim bozmak değil, ritim tamir zamanıdır . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .............. 25

Güleryüz Ailesi’nin tatil heyecanı (2) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............ 26

Okul dönemi ve vücut ritminin bozulması . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........... 27

Biyolojik ve yapay zaman . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................... 28

Güleryüz Ailesi’nin tatil heyecanı (3) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............ 29

Doğal dinlenme nasıl olur? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

Uyku dinlenmenin tek yolu mudur? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ....... 31

Düzensiz ve sağlıksız beslenme insanı yorar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........... 31

Şimdiye kadar tatil yerine stres yaşamışım (1) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................... 32

Hedefsiz tatil kriz doğurur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

Ailenin tatil hedefi, aile bireyleri tarafından biliniyor mu? . . . . . . . . . . . . . . . . ................... 35

Tatil hedefleri, aile fertleri tarafından da biliniyor mu? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................ 35

Tatil çeşitleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................ 36

Okula/eğitime hazırlığa yönelik tatiller: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............ 36

Sosyal tatiller: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...................................... 37

Doğa ve tabiatı tanımaya yönelik tatiller: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........ 38

Eğlenceye yönelik tatiller: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .......................................... 38

Sağlığa ve spora yönelik tatiller: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 39

Kültürel tatiller: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .............. 40

Aile içi yerinde yapılan tatiller: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . ... 41

Karma tatil: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........... 41

Güleryüz Ailesi’nin tatil heyecanı (4) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................ 42

Tatilde zaman planlaması . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

Tatil, depresyona neden olabilir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............. 45

Yaşa göre tatil planı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...... 46

Okul öncesi dönemdeki çocuklar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ....... 46

Okul çağı çocukları . . . . . . . . . . . . . . . . . .............................................................................. 47

Ergenler ve tatil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................. 48

Çocuklar tatilde ihmal ediliyor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........... 51

Yaz sıcakları ve insan psikolojisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 51

Tatilde Ders Çalışılır mı?

Öğrenme faaliyeti her an devam eder . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ....... 63

Montessori Eğitim Sistemi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . 64

Öğrenme olayı insan iradesinin dışında işler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............. 65

Tatilde, Montessori Sistemi uygulanabilir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........... 66

Kısır döngü ve eğitimde mantık hatası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........ 67

Başarısızlığa odaklanmak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............ 67

Ders kitabı mı kullanılmalı; yoksa... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...... 68

Tatilde Din Eğitimi

Tatilde din dersi verilmeli mi verilmemeli mi? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............. 77

Zihin çalıştıkça dinlenir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78

Kur’an-ı Kerim öğrenmek için ideal yaş kaçtır? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............... 80

Kanunlara dikkat! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...................................................................... 82

Tatilde dinî hassasiyetlerin terki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .... 82

Recep, Şaban, Ramazan ve Tatil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..... 84

Oruca bir türlü ısınamadım . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............. 86

Tatilde Geliştirilen Davranış Sapmaları

Kötü alışkanlıkların kazanıldığı dönem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......... 97

1. 0-4 yaş grubu çocuklar: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97

Küçük bir şeker; ama... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .......... 98

Uykusuz geçen günler, çocuğunuzu agresifleştirir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................ 99

Anneye muhtaçlık ve çocuğu emanet bırakma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............... 100

0-4 yaş çocuklarının televizyonla baş başa bırakılması . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................... 101

“Çocuk televizyonları”, çocuklar için faydalı mıdır? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...................... 102

Çocuklar neden klipleri ve reklamları ilgi ile izler? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................. 102

Çocukların Sinsi Düşmanı: Klipler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .............. 103

Kazalara dikkat! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... 103

2. 4-7 yaş dönemi çocukların yaz tatilinde edindikleri davranış sapmaları . . . . . . . .... . . . . .104

Kaba ve küfürlü söz, en büyük RİSKtir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........ 105

Çocuklara yönelik taciz olayları, tatil zamanında artar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................... 105

Televizyon yine tehlike yine tehlike . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...... 107

Çocuklar ortada dolaşmasın diye . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .............. 108

Teknolojik oyunlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..... 109

Tekrarlayıcı zorlamalara bağlı hasar, fizyolojik hasarlar . . . . . . . . . . . . . . ......................... 110

Ritim bozukluğu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..... 111

3. Okul dönemi çocuklar ve tatil döneminde kazanılan

kötü alışkanlıklar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .............................................112

Tatille gelen çete ve maço kültürü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...... 112

Almancı çocuğa karşı güç göstermek isterken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................. 114

Yaz Okulları, Kamplar ve Tatil Aktiviteleri

Tatilin en güzel yanı . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................. 123

Suyun altında başlayan dostluğumuz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ............... 123

Yaz okulları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .…....124

Yaz okulları, kötü amaçlarla kullanılabiliyor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ................... 125

Hem eğlence hem de öğrence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... 126

İzcilik faaliyetleri ve yaz kampları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..... 127

Babamı kampta tanıdım . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ....... 128

Alternatif aktiviteler ve spor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...................... 129

Bungee Jumping . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . .................................................... 129

Bungee Jumping nasıl yapılır? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..... 131

Tenis kulüpleri ve tenis sporu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..... 131

Squash . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .............. 132

Tek başına antrenman . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........................................................... 133

Squash sert bir spordur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .... 133

Binicilik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ....... 134

Ata rasgele binilmez . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .............................................. 134

At binmek kolay değildir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . 135

Her yaşta insan ata binebilir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. ... 135

Buz Pateni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ....................... ….....136

Scuba Dalıcılığı . . . . . . . . . . . . . . . . ................................................................ .................... 137

Yüzme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..................... 137

Tatil Sonrası Sendrom

Tatil sonrası hayata yeniden konsantre zorluğu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .............. 149

Randevu planlamasına dikkat! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .... 150

Para harcama alışkanlığına dikkat! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...... 151

Avuç avuç para harcıyorduk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ......... .151

Kurulan dostluklar ihmal edilmemeli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ........ 152

Tatilde sevdiklerinize kart göndermeyi ihmal etmeyin! . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................... 152

Hediye almayı unutmayın! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .153

Önsöz

Daha önce “Tatil Rehberi” isimli bir kitap içinde bir bölüm olarak yayınlanan bu çalışma, muhtevasına daha uygun olarak “Tatil Sürecinde Çocuk Eğitimi” adı altında küçük ve mütevazı bir boşluğu doldurmak üzere yeniden yayına hazırlandı. Tatil, hayatımızın bir gerçeği. Bir işyeri ortamında çalışan anne-babaların yılın belli bir zamanını kapsayan tatilleri olduğu gibi, çocuklarımızın daha uzun bir tatil dönemleri var. Her yıl, öğrenim döneminin arasında iki haftalık bir yarıyıl tatilleri olduğu gibi, yaz aylarının da neredeyse tamamını tatilde geçiriyorlar. Bu tatil dönemleri başladığında, gazetelerde, televizyonlarda klişeleşmiş cümleler duyuyoruz. Tatil, ‘eğitime ara verilmesi’ anlamına geliyor bu haberlere bakılırsa… Acaba öyle mi? Tatil, gerçekten, eğitime ara verilen, verilmesi de gereken bir zaman dilimi midir? Yoksa tatil, okulda eğitim bitmekle birlikte, yeni ve farklı bir eğitim süreci midir? Özellikle de ailenin bütün fertlerinin tam zamanlı olarak bir araya geldiği bir tatil dönemi, sevgi ve neşe dolu bambaşka bir eğitime imkân verebilir mi?

Tatil Sürecinde Çocuk Eğitimi, öğrenmenin ömür boyu, eğitimin de yıl boyu sürdüğü gerçeğinden hareket ederek, tatilin sıkmadan, zorlamadan nasıl mücevher kıymetinde bir eğitim sürecine dönüşebileceğini göstermeyi hedefliyor. Çocuklarımızın hafta sonu, yarıyıl sonu ve yıl sonu tatillerini eğlenceli bir eğitim sürecine dönüşebilmesi için öncelikle biz anne-babalara bir tatil bilinci öneriyor ve bu çizgide ilerleyen ‘tatilde eğitim’ metodları sunuyor. Böylece, çocuğumuzun eğitim ve gelişim sürecinin adeta bir bıçak gibi kesildiği, bilhassa birçok anne için kâbus gibi beklenen bir zaman olmaktan çıkarmanın hem düşünsel arka planını, hem de yolunu ve yöntemini ebeveynlere gösteriyor. Tatili hayatın ritminin bozulduğu değil, olması gereken düzene girdiği; aile içi ilişkilerin gerilediği değil, geliştiği; çocuklarımızın doğrudan kâinatla yüzyüze ve hayatın içinden dersler aldığı ‘şenlikli’ bir eğitim sürecine dönüştürmek, aslında hiç de zor değil. Bütün bunları kısa, öz ve insan odaklı olarak anlatmaya çalıştık bu kitabımızda… Umarız, elinizde tuttuğunuz bu kitap, ister bir hafta sonu tatili olsun, ister uzunca bir tatil, ailece huzurlu, keyifli, aynı zamanda öğretici ve eğitici bir tatil için bir vesile olur… İyi tatiller dileğimizle…

BİLİNÇLİ TATİL

Tatiller, yorucu bir okul dönemi ve bütün bir yıllık iş koşuş turma casının ardından üzerimizdeki psikolojik yükün indirilebilmesi için bir fırsattır. Yıl boyunca yaşadığımız streslerin, tar tışmaların, yolunda giden (ya da gitmeyen) işlerin sebep olduğu pozitif veya negatif tesirlerin nötrleştirilmesi için beklenilen günlerdir.

Tatil dönemi, koca bir yılki yorgun luğa “devamlı uyumakla” tepki göstermek değil, bir yıl boyun ca mecburî takip ettiğimiz programdan çıkıp kendi doğal programımızı oluşturma zamanıdır. Başka bir ifade ile bir yıl boyunca bozulmuş olan ritmimizi, tatil döneminde yoluna koyma zama nıdır. Tatilde hem fizikî, hem de ruhî olarak dinlenmenin en te mel yolu, bozulmuş ritmimizi yeniden düzene sokmaktır.

-Bilinçsizce ve rasgele başlanılmış bir tatil, çoğu defa aile üyelerinin beklentilerini karşılamada yetersiz kaldığı gibi, birbirleri ile çatışmalarına da zemin hazırlamaktadır.

-Terminolojik olarak tatile farklı tarifler yapılsa da psikolojik olarak tatilin “Bir başkasının programından çıkıp kişinin kendi programını uygulayabilme özgürlüğü” anlamına geldiğini söyleyebiliriz.

-Uykunun insanı dinlendirebilmesindeki temel özellik, kişinin sıhhatli ve düzenli uyuyabilmesinde gizlidir.

-Çocukların öğrenmeye en yatkın olduğu zaman dilimi, sabahın ilk saatlerinde başlamakta ve öğlenin ilk dakikaları ile son bulmaktadır. Öğle saatleri ise eğitimde en verimsiz zaman dilimidir..

-Örneğin, sabah çok önemli bir randevusu olan kişi, her ne kadar çalar saati kurmuş olursa olsun, yine de saat çalmadan önce kalkabilir..

-Ormanlık bir arazide yaşayan, bol oksijen teneffüs eden kişinin uykudaki dinlenme süresi ortalama 4 saattir. Yeşilliğin sınırlı olduğu bir şehirde ise istirahat süresi 8 saati bulabilmektedir..

-Sağlıklı bir tatilin ana maddelerinden bir diğeri de tatil hedefinin belirlenmesi ve tatil planının yapılmasıdır. Plansız bir tatil, kaos oluşturmaya adaydır..

-Aile fertlerinden birkaçının isteği doğrultusunda hazırlanan tatil programı, ailenin diğer bireylerinin tatilden istifade etmelerine mâni olabilir..

-Yaz sıcağı, insan vücudunun çalışma sistemini olumsuz etkiliyor. Sıcak nedeni ile vücudun bozulan nem dengesi depresyona sebep olabilmektedir..

TATİLDE DERS ÇALIŞILIR MI?

Genelde çocuklar, yoğun bir okul programının ardından ge len tatil ile kitap ve defterlerinden kaçarcasına dinlenmek ister ler. Çocuklarının bir yıl boyunca okula gidip gelmiş olması, birçok anne-babayı da şöyle düşünmeye sevk eder: “Hiç olmazsa ta tilde dinlensinler!” Aslında bu tarzdaki bir düşünce çok da doğru değildir. Kitabın giriş kısmında da izah ettiğimiz gibi, çocukları yoran, bir şeyler öğrenmek değil, yoğun bir tempoya mecburi olarak ayak uydur ma gayretidir. Çocuklar, okul döneminde, neyi öğrenmek isteyip isteme dik lerini kendileri tercih edemezler. Örneğin hiçbir çocuk okulda, “Ben matematik dersi almak istemiyorum” ya da “Matematikte takip ettiğimiz bu kitap bana uygun değil” deme lüksüne sahip değildir.

-Kendi bünyelerine ve biyolojik ritimlerine uygun olmayan bir ders planının mecburî takipçisi olmak, çocukları yormaktadır. Hâlbuki tatilde, mecburi olarak uygulanılan bir program yoktur.

-“Çocuklar, tatilde ders çalışmalı mıdır?” sorusuna, “Evet, çalışmalıdır” diye cevap vermeliyiz; ama hemen arkasından, “Ancak” diye ilave etmeliyiz....

-Çocuklar, özellikle tatil dönemlerinde başarısız oldukları derslerde ve sahalarda değil, bilakis başarılı oldukları alanlarda ders çalışmalıdır. Bu şekilde çocukların öğrenim süreçleri sekteye uğramamış olur.

TATİLDE DİN EĞİTİMİ

Dinî hassasiyeti bulunan aileler için tatil, dinî bilgilerin yenilen me si ve tekrarlanması açısından bir fırsat gibidir. Okulların tatile girmesiyle camilerde ve Kur’an kurslarında da bir hareket lilik başlar. Tatilin dinlenme olduğunu düşünen birçok kişi, “Hiç olmaz sa çocuk tatilde rahat bir nefes alsın” diyerek tatil dönemle rinde çocukların din derslerine gitmelerine veya Kur’an kurs larına gönderilmelerine karşı çıkmaktadır. Bir kısım anne-baba da “Çocuk, bütün bir okul sezonu boyunca zaten dinden ve Kur’an’dan uzak kaldı, hiç olmazsa bu ta tili bir fırsat bilip onun bilgi eksikliğini giderelim” diye düşünür, çocuklarını tatilde dinî eğitime teşvik eder. Acaba bu iki görüşten hangisi doğrudur?

-Çocukların ezber yapma kabiliyetleri, (yaklaşık) dört yaşından itibaren başlar.

-Çocuk, Latin alfabesini öğrenirken karşılaşacağı yorgunluğu Kur’an harflerini öğrenirken giderebilir.

-İlk dinî bilgilerin öğretildiği yer ev ortamıdır. Özellikle çocuğun bu konudaki ilk izlenimlerini kendi aile çevresinden aldığı unutulmamalıdır..

TATİLDE GELİŞTİRİLEN DAVRANIŞ SAPMALARI

Yaz tatili, her ne kadar kendi içinde dinlenme ve mutlu olma - yı çağrıştırsa da pratikte bakıldığında, birçok kötü alışkanlığın kazanıldığı dönemlerin başında gelir. Birçok defa, tatile girme den önceki davranışlarla, tatilden sonraki davranışlar pek uyum içinde olmaz.

-Taklit döneminde bulunan çocuklar, tatilde karşılaşacakları birçok davranışı da papağan efekti ile kopyalayacaktır.

-Çocukların klipleri ilgiyle izledikleri sanılsa da aslında o esnada beyinleri bir şok yaşamaktadır. Çocukların yaşadıkları bu şoka ‘klip sendromu’ adını veriyoruz..

-Taciz konusunda çocukların söylediği şeyler dikkate alınmalı, “Aman işte çocuk, kendi kendine bir şey anlatıyor” diye geçiştirilmemelidir. Unutmamalı ki çocuklar bu konuda yalan söylemeyi bilmezler.

-Bir çocuğun tatil süresince uyku düzeni bozulursa buna bağlı olarak biyolojik kapasitesinin performansı da bozulur..

-Okul çağına girmiş; hatta ergenlik dönemini de yaşayan çocuklar, eğer tatil planlarının içerisinde isteklerini bulamazlarsa kendilerini daha iyi ifade edebildiklerini düşündükleri başka gruplarla tatillerini geçirme eğilimine girebilirler..

YAZ OKULLARI, KAMPLAR VE TATİL AKTİVİTELERİ

Tatilin belki de en güzel yanı, tatil aktiviteleri, kamplar ve yaz okullarıdır. Gerek yaz okulları; gerek kamplar; gerekse yapılan aktiviteler, yeni insanlar tanıma, yeni yeni dostluklar kurma adına oldukça önemlidir. Çünkü tatiller, her ne kadar ailecek veya tek başına planlansa da tatil süresince birçok yeni kişiyle tanışma ve sosyal dünyamızı genişletme adına bize çok şey kazandırır.

-Yaz okullarının faydası, takdir edilecek boyutlarda olsa da uygulanan programlar incelenmeli, planı hazırlayan organizatörlerin hassasiyeti bilinmelidir..

-Yaz okulu tercihinde, “eve en yakın olan veya semtimizde çok bilinen yaz okulu bu” düşüncesi ile hareket edilmemelidir.

TATİL SONRASI SENDROM

Güzel bir tatilin en kötü yanı çabucak bitmesidir. Bitmesinin de ötesinde, asıl sorun, tatil sonrasındaki eski hayata yeniden uyum sağlama sırasında çekilen güçlüklerdir. Bilinen bir gerçek var ki planlı ve programlı yapılan tatil, in san hayatında önemli bir yer tutmakta ve tatil sonrası hayata ge çişte zorluklar daha az yaşanmaktadır. Ne zaman ki tatil dönemi bir kaos ve plansızlıkla geçti ise tatil sonrasına ayak uydurmak da o derece zor olmaktadır. Zira planlı yapılan tatilde insanın biyolojik rit mi tahrip olmamış, dengesi kay bol mamıştır. Plansız ve programsız ya pılan tatillerde, bozulan bi yolojik rit min yeniden ayarlanması hayli zahmetli olmaktadır.

-Planlı yapılan tatilde insanın biyolojik ritmi tahrip olmamış, dengesi kaybolmamıştır.

Çocuk Eğitimi Biyolojik Ritim Tatil Süreci Bilinçli Tatil Yapay Zaman Doğal Dinlenme Düzenli Beslenme Sosyal Tatiller Tatil Beklentisi Doğa Tatilleri Kültürel Tatiller Tatil Depresyonu Tatilde Din Eğitimi Taklit Dönemi Teknolojik Oyunlar Ritim Bozukluğu Tatil Sonrası Sendrom

Satın Al

8. Çocuk Eğitiminde Doğru Bilinen Yanlışlar

725

Çocuk Eğitiminde Doğru Bilinen Yanlışlar

Tanıtım

Çocuk eğitimi, çocuğu ceza ve mükâfat ile "adam etmek" değil, onun dostluğunu kazanabilme becerisidir... Bu beceriyi elde edebilen yetişkinlerdir çocuklarını eğitebilenler...

Çocuk, baskı ve zorlamalar ile sindirildikçe değil, ebeveynine güvenle tutunabildikçe kişiliğini geliştirir.

Çıktığı günden bu yana 100 binin üzerinde okura ulaşan bu kitap, "korkmayın çocuk iyidir" sözünden cesaret alan yetişkinlerin çocuğa dost olma hikâyesine dönüştü. Birçok anne baba, çocukları ile dost olmanın verdiği keyifle birbirlerine, "gel sen de çocukla çocuk ol" diye seslendi...

Bir "çocuk dostu" hikâyesi yayıldı ülkemizde…

Bu eserde Pedagog Dr. Adem Güneş, çocuğun anne karnında başlayan yaşam serüvenini ergenlik sonuna kadar ele alıyor, çocuk eğitimine dair "doğru bilinen yanlışlar"ı gözler önüne seriyor…

İçindekiler

Teşekkür 9

Önsöz 11

Embriyo Psikolojisi 15

Genetik karakter nedir? 15

Psikolojik karakter 16

Embriyo psikolojisi 16

Anne-Çocuk Arasındaki Sır 19

İlk saatlerin önemi… 21

Çocuğun özellikleri bilinçaltına kaydediliyor 21

Ten, göz, koku… 22

Anne Sütü Gereksiz mi? 25

Anne sütü 25

Anne sütü, bebeğin her şeyi 27

Anne sütü, kanseri önler 29

Anne sütünün ağız sağlığıyla bağlantısı 29

Emzirme ve uyum süreci 30

Çocuk İhtiyaç Duyduğu An Sevgi Alabilmeli 33

İhtiyaç duyulduğu an sevgi 34

Ofisle kreş arasına sıkışan anneler 35

Duygusal yakından ayrılma 36

Kreş mi, büyükanne mi? 36

O Yüzden Bazıları “Şıpsevdi” 39

“Sevme engelli” olma 40

Anne sevgisinin yokluğu, çocuklarını sevememeye de yol açar 40

Kişi kendiyle yüzleşebilmeli 41

İlgisiz Çocuk Sendromu 43

Bazı anneleri bekleyen RİSK 43

Ne yapılmalı? 44

“Evlatkolik” Anne-Babalar 47

Bağımlılık mı, sosyal hayata hazırlanamama mı? 48

Çocuk hata yaptıkça tecrübe kazanır 49

Bağımlı ebeveynin çocuğunu bekleyen birkaç tehlike 50

“Bağımlılık” kaos, “bağlılık” huzur getirir 51

Pembe Babalar, Hırçın Anneler 53

Anne gibi anne, baba gibi baba olmak 53

Baba, ailede otorite temsilcisidir 54

Anne şefkat temsilcisi, denge unsurudur 55

“Arkadaş” Değil; “Baba” Gibi Baba 59

Babalar artık nerede? 60

Çok yoğun baba modası! 62

Babasız çocuklarda davranış bozuklukları görülür 62

Çocuk Eğitimi ile Çocuk Terbiyesi aynı mıdır? 65

İyi eğitilmiş çocuk, iyi terbiye edilmiş midir? 65

O halde “çocuk terbiyesi” nedir? 66

Tanımadan “Çocuk Terbiyesi” Olmaz 69

Şahin’in korkak bir kargaya dönüşme hikâyesi 69

Çocuğunuzu yeniden keşfedin 71

Başarı mı başarısızlık mı ölçü olmalı? 73

Çocuğu en iyi anne tanır 74

Akıllı Uslu Çocuk, Terbiyeli Çocuk mudur? 77

Çocuğun Çocuk Olduğunu Unutmayın! 81

Çocuk İçin Oyun Önemli bir “İş”tir 87

Oyun, oyun değildir 88

“Haydi, git biraz oyna!” 89

Oyalamak mı, oynamak mı? 90

Çocukla oyun oynamak, beceri ister 90

Çocuk oynadığı oyunun hâkimidir 91

Oyun amaçsızdır 91

Modaya değil, çocuğa uygun oyuncak 92

6 aydan küçüklere 93

2 yaşa kadar 93

3 yaşından sonra 93

3-5 yaş arası 94

6-8 yaş arası 94

9-11 yaş arası 95

12 yaş ve üzeri 95

Asıl Tehlike Oyuncak Silah Değildir 97

Anormal davranışlar çabuk bulaşır 98

Çocuğun dünyasındaki kırık noktaların işareti... 99

Çocuk oyuncak silahlardan nasıl uzak tutulmalı? 100

Sanal Oyunlar Şiddete Yönlendiriyor 103

“Hepinizi öldüreceğim!” 104

Sanal sorumlulukla “yarı gerçek” yaşam 105

Sanal Yolla Ruhsal Hastalık Bulaşıyor 109

İnternet teknolojisi masum değildir 110

Anne-babalar dikkat 111

Çocuğunuzun Öfkesini Söndürmeyin 113

Öfke, sosyal hayatı düzenler 114

Öfke, çocukları tacizden korur 114

Öfkenin önüne geçilmezse zararlı olmaz mı? 115

Öfke zehir, vicdan panzehirdir 116

Vicdan ve öfke dengesi 117

Çocuk anne-babanın yankısıdır 119

Ebeveynlerin vicdanı, çocukların vicdan tohumudur 120

Bahane, vicdanı öldürür 121

Duyarlılık vicdanı besler 123

Yalan, Vicdan Zehirlenmesidir 125

Yalan, kişiliği koruma ihtiyacından kaynaklanır 125

Yalan, öğrenilen bir davranıştır 128

Çocuk dünyası ve yalan 129

Yalan söyleyen çocuk için ne yapılmalı? 130

Çocuklarda Korku ve Hayata Hazırlanma 133

Korku doğal bir süreçtir 134

Korku provaları 134

Cinsel Eğitim mi, Mahremiyet Eğitimi mi? 139

İstenmeyen gebelik ve bulaşıcı hastalık korkusu 141

Cinsel eğitimle mahremiyet eğitimi arasında ne fark var? 142

Mahremiyet Eğitimi 147

Temel Davranış Refleksi hangi yaşta ve nasıl kazandırılmalıdır? 148

Kardeş, Kardeşin “Kuma”sıdır 153

Kıskançlık onun kanında var 153

Tahrip edilen duygular kıskançlığı başlatır 154

Çocuklara eşit davranmak, kıskançlığı körükler 154

Adaletsizlik, kıskançlığı doğurur 156

Adaletsizlik, güvensizliği;
güvensizlik de kıskançlığı tetikler 156

Statü kaybı ve kıskançlık 157

Çocuklar arası yaş farkı kıskançlıkta rol oynar 157

“Tıpkı babası gibi gözleri var” 158

Çocuğum Hareketli mi, Hiperaktif mi? 161

DEHB nedir? 161

DEHB’nin belirgin özellikleri nedir? 162

DEHB nasıl oluşur? 163

DEHB’nin tedavisi var mıdır? 164

Son bir tavsiye 165

Anne, Allah Nerede? 167

Bilinçaltında büyüyen öcü 168

Her kalpte Allah varsa “O” kaç tane? 169

Çocuğunuzu Allah İle Korkutmayın 171

Zorlu Süreç: Tuvalet Eğitimi 175

Tuvalet eğitimi, anneyle çocuğu yakınlaştırır 177

Tuvalet alışkanlığı çok defa psikolojiktir 179

Pratikte neler yapılabilir? 179

Önsöz

Hani derler ya ilk göz ağrım diye… İşte, elinizde tuttuğunuz bu kitap benim yazarlık serüvenimin ilk kitaplarımdan biri.

Yıllar önceydi... Paylaşacak çok şeyim vardı, çocuk eğitimine dair...

İçimdeki bir ses, “Yazmalısın, paylaşmalısın çocuğa dair bildiklerini.” diyor, bir diğeri ise “Yazsan ne olacak, kim okur ki?” diye itiraz ediyordu...

Üniversite yıllarımdan beri aldığım notlar vardı, yazık olmaz mıydı onlara, ne de özenerek biriktirmiştim onları anne-babalar ile paylaşmak için... Uzunca yıllar Avrupa’da edindiğim gözlemlerim vardı, söylenecek, kritik edilecek şeyler birikiyordu zihnimde... Dahası, kendi kültürel kaynaklarımızdan edindiğim heyecan verici bilgiler vardı... Mevlânâlar, Yunuslar, Hacı Bektaşlar, Itriler, Haime Analar... İstanbul beyefendisinin nasıl yetiştirildiğine dair yöntemlerimiz vardı... Şefkat, merhamet, mahcubiyet, tevazuu gibi insanın en kıymetli hazineleri vardı, bugün unutulmaya yüz tutmuş... Okuduğum bilimsel makaleler, araştırmalar, kitaplar vardı... Dahası ben bir babaydım; çocuk yetiştirmeye dair hatalarım, yanlışlarımın acıları, doğrularımın sevinci vardı paylaşacak...

Belki de farkında olmadan çocuğu tanımaya başlamıştım ben... Çocuk hiç de zannedildiği gibi bir “baş belası” değil, insan olma mücadelesi veren zayıf biriydi… Tek dayanağı anne-babası, içinde yaşayacağı yetişkinler topluluğu idi...

Ama gel gör ki, çocuğa dair yanlış imajlar, onun bir “kedi gibi” terbiye edileceği yanılgısını oluşturuyordu...

Onun bir duygu dünyası olduğu unutulmuştu. Aşağılanıyordu mesela çocuk... Azarlanıyordu yanlış yaptığı bir işte, yanlışın ve doğrunun ne olduğunu henüz bilmeden üstelik... Çocuğun bir duygu dünyası olabileceğine çok dikkat çekilmiyordu.

Onu “adam etmek” için gerektiğinde cezalar veriyor, “akıllansın” diye şiddet uyguluyordu yetişkinler. Ve ben çocuğu işte bu gürültü içinde, sersemlemiş bir halde, sağa sola bakarken buldum. İçim acıdı...

Çocuğa yardım etmeliydim, ama nasıl...

Çocuğun bu kadar yanlış tanınmasını nasıl değiştirebilirdim ki... Utanıyordu anne babalar kendi arkadaşlarının yanında, çocuklarının çocuksu davranışlarından... Toplum da anne-babaları utandırıyordu “Nasıl çocuk yetiştirmiş, şuna bak...” diye. Çocuğun utanılacak biri olmadığını, onun acemi, küçük bir insan olduğunu anlatmayı denemeliydim...

Kim dinlerdi beni bilmiyorum... Çocuğu ceza ile eğitmeye çalışmanın bir utanç değil, gelenek halini aldığı günümüzde ne söyleyebilirdim yetişkinlere? Olsun... Yazmalıydım... ve işte elinizde tuttuğunuz bu kitabı acemice kaleme aldım.

Önce çok yadırgandım, “Ne diyor bu adam?” diye…Eleştirildim… Koca bir toplumun karşısında kendimi yapayalnız hissettim...

Ama gün geçtikçe, “Korkmayın, çocuk iyidir.” sözüne inanlar, çocukla dost olmaya başladıklarında kendilerini de çocukla iyi ettiler... Çocukla çocuk olmanın keyfi başkaydı. Bunu tadanlarsa başka anne-babalara da “gel sen de çocuk ol” diye el uzattılar... Bir “çocuk dostu” hikâyesi başladı ülkemizde...

Geri dönüp baktığımda, şu küçük bilgi kaynağı kitap 100.000’in üzerinde satış yaptığını; daha da önemlisi ardından yazdığım kitapların cesaretini oluşturduğunu görüyorum.

Bugün artık çocuğun “ceza ile adam edilmeye çalışılmasının” tek ve geçerli bir eğitim metodu olmadığının konuşulması heyecan verici...

Çocuk aziz bir misafirdir, anne-babaların evinde “bir süre” kalmak üzere... O süreç bitince misafirler evden ayrılır. Ebeveynler geri dönüp aziz misafirlerine nasıl davrandığını hatırladığında mahcup olmamalı, utanıp pişmanlık yaşamamalılar…

Kim ki aziz misafirine saygı gösterir, onun dünyayı öğrenmesine gönüllü rehberlik ederse, o çocuğunu kazanır...

Kazanılmış çocukların var olduğu bir dünyada yaşama arzusu ile...

EMBRİYO PSİKOLOJİSİ

Anne karnında dokuz ay geçiren çocuğun tıpkı fiziksel görünümü gibi psikolojik ve ruhi gelişiminin de temelleri usulca atılır.

Anne kendini huzurlu, mutlu hissettiğinde ya da kaygılanıp üzüldüğünde karnındaki bebek tüm bunlardan acaba nasıl etkilenir?

Örneğin, “Bizim çocuk çok çekingen. Kalabalıkta kendini ifade edemiyor, iki kelimeyi yan yana getiremiyor.” diye dert yanarken bu sonucun çocuğun anne karnında yaşadığı psikolojiyle bağlantısı olup olmadığı aklınıza geliyor mu?

“Genetik karakter” anne-babadan alınan genlerin tesiriyle anne karnında oluşuyorsa; ‘psikolojik karakter’in temelleri de yine anne karnında atılır.

ANNE ÇOCUK ARASINDAKİ SIR

Pedagoji bilimi, anne ve çocuk arasındaki bağı araştırırken büyük bir hakikatin perdesini farkında olmadan araladı. Böylece aralarındaki o müthiş bağın gizemli sırrı birazcık daha anlaşılır duruma geldi.

Çocuk yetiştirmek büyük yüktür. Bir çocuğun doğumundan ölümüne kadar tüm sorumluluğunu taşımak hiç de kolay değildir. Bundan dolayı da her insan bu fedakârlığı kaldıramaz.

Çocuğun doğduğu andan itibaren tiksinmeden altını değiştirmek, henüz yürüyemezken onu her gidilen yere kucakta götürmek, gece uykusuz kalmak, gündüz onca yorgunluğa katlanmak sıradan ve kolay bir yaşam değildir. Bu süreci bile bile kabul etmek, ruhen çok güçlü olmayı gerektirir.

“Çocukla anne arasındaki uyum süreci”nde ise anne ruhen güçlenir ve çocuğuna yoğun şekilde bağlanır. Eğer anne çocuğuyla bu ruh bağlanmasını gerçekleştiremezse bu yükün altından kalkamaz. Çocuğun her yaramazlığı veya hırçınlığı annenin bam teline dokunur, aşırı derecede sinirlendirir onu. Hatta bazen de sıradan birçok olay öfke nöbetleriyle bile sonlanabilir.

Anneyle çocuk arasındaki bağlanmanın ne anlama geldiğini netleştirebilmek için çocukla teyze arasındaki ilişkiye göz atmak gerekir.

ANNE SÜTÜ GEREKSİZ Mİ?

Genellikle anne sütünün biyolojik beslenmeye etkileri üzerinde durulur. Oysa ki emzirme dönemi bebeği ruhen besler, anneyle çocuk arasında büyük ve çok önemli bir ilişkinin tesis edilmesini sağlar.

Süt içen çocuğun ruhi beslenmesini hesaba katmadan, sadece beden gelişimini önemseyerek “ilk altı aydan sonra anne sütünün besleyiciliği azalıyor” demek, anneye ve bebeğe yapılabilecek en büyük haksızlıktır. Kaldı ki bilimsel araştırmalar, anne sütünün ilk altı aydan sonra da besleyicilik özelliği taşıdığını ortaya koyuyor.

ÇOCUK İHTİYAÇ DUYDUĞU AN SEVGİ ALABİLMELİ

Her birimiz sevilmeye muhtaç; ama (maalesef) her birimizin kaşları sevgi isteyene çatık...

Meşhur Psikiyatr Alice Miller, Yetenekli Çocuğun Dramı isimli eserinde, çocukluk yıllarında anne-babalarından yeterli sevgiyi alamamış kişilerin ömürleri boyunca o doyamadıkları sevgiyi başkalarında arayacağından bahseder. Ama bu sevgi arayışı tamamen boşunadır. Çocukluk yıllarında anne-babalarından doyasıya sevgi alamayanların karşısına asla duygusal ihtiyaçlarını karşılayabilecek birileri çıkmaz. Çünkü o sevgi “zaman” itibarıyla özeldir. Karşılıksız verilmiş olması, ihtiyaç duyulduğu an giderilmesi sebebiyle de çok kıymetlidir…

O YÜZDEN BAZILARI "ŞIPSEVDİ"

Kız ya da erkek fark etmez, anne sevgisi çocukluğun ilk yıllarında hayati önem taşır. Çocuk; özellikle ilk yedi yılda “doya doya” anne sevgi ve ilgisini aldıysa hayatının geri kalan kısmında emin adımlarla ilerleyebilir, neyi, neden istediğini daha iyi değerlendirebilir.

Şefkat hissiyle örülü, karşılıksız anne sevgisinden mahrum yetişen gençler; özellikle ergenlik çağından itibaren içlerindeki bu boşluğu doldurabilmek için o adresten diğer adrese koşma ihtiyacı hisseder.

Anne sevgisinin önemi bu kadarla da kalmaz. Çocukluk yıllarında annesinden yeterince ilgi ve sevgi görememiş gençler, yetişkinlik yıllarında “sevme engelli” olma RİSKi taşır.

İLGİSİZ ÇOCUK SENDROMU

İlgisiz Çocuk Sendromu; insan yaşamında ruhsal gelişimin en hızlı olduğu ilk dört yaş döneminde görülür. Çocukla sosyal çevre arasında sözel ve duygusal iletişimin sağlıklı yürümemesi sonucunda da oluşur. Bilhassa çalışan annelerin, çocuk gelişimi konusunda yeterli donanıma sahip olmayan bakıcı kadınlara emanet ettiği çocuklarda bu sendrom sıklıkla görülebilir.

EVLATKOLİK ANNE BABALAR

Aşırı korumacı ve evlatkolik aile içindeki çocuk, kendini ve kendi kabiliyetlerini tanıyamaz, hata yapmaktan korkar. Yanlış hareket ederek RİSK almadıkça da atacağı her adımda tereddüt ve kararsızlık yaşar.

Biz, sosyal hayata hazırlanamamış çocukları “anne-baba bağımlısı” diye nitelendirmiyoruz. Çünkü böyle biri, çocukluk döneminde anne-babasına bağımlı olsa da; yetişkinlik yıllarında okuldaki grup liderine, evlendiğinde de eşine bağımlılık RİSKi taşır. Farklı kişilere yapışma ihtiyacı ise bir “davranış sapması”dır.

PEMBE ANNELER- HIRÇIN BABALAR

Sağlıklı aile modellerinde, anne annedir, baba da baba. Çocuk da zaten anne gibi anne, baba gibi baba görmek ister karşısında. Ne yazık ki günümüz sosyal yaşantısı, anne-babaların aile içindeki rollerini altüst etti. Bu duruma çocukların da anlam veremediği kesin. Artık kapısını araladığımız evlerin birçoğunda “pembe babalar” ile “hırçın anneler”e rastlamak oldukça sıradan. Halbuki sağlıklı aile yapısında anne şefkat ve sevgiyi, baba da otoriteyi temsil eder.

ARKADAŞ DEĞİL "BABA" GİBİ BABA

Çeşitli bahanelere sığınarak çocuklarını ihmal eden babaların çocuklarında genellikle aynı davranış sapmalarına rastlıyoruz. Babası olduğu halde babasız büyüyen çocuklar, genelde istikamet tutturmakta zorluk çekerler. Güçsüz ve dirayetsiz olurlar. Aldıkları bir kararı, kırk kez gözden geçirir, başarısızlık karşısında hemen hayal kırıklığına uğrarlar. Sözlerine genelde güven olmaz. Bir gün şöyle, bir gün böyle görünürler.

ÇOCUK EĞİTİMİ İLE ÇOCUK TERBİYESİ AYNI MIDIR?

Çocuk terbiyesinde ise hedeften önce, başlangıç noktası önemlidir. Bunu “referans noktası” olarak isimlendiririz. Çocuk terbiyesinde referans noktaları olarak normlar (evrensel kabul görmüş değerler, örf,adet, kültür, din) alınıyorsa artık bu çocuk eğitimi değil, çocuk terbiyesi olarak tanımlanır.

TANIMADAN ÇOCUK TERBİYESİ OLMAZ

Hiçkimse, bir çocuğun kabiliyetini keşfetme konusunda anne-baba kadar bilgiye sahip olamaz. Özellikle anneler, çocuklarının doğduğu ilk günden itibaren hangi alanlarda kabiliyetli olduğunu anlayabilecek özel bir donanıma sahiptir. Yeter ki bu kabiliyetlerini “empati” kanallarını tıkamadan kullanabilsinler. Tabii ki her anne-baba iyi niyetlidir ve çocuklarının geleceğinin en uygun biçimde şekillenmesini ister. Ancak iyi niyet, her zaman iyi netice vermez.

ÇOCUĞUN ÇOCUK OLDUĞUNU UNUTMAYIN

Örneğin, nezaket ve hürmetle kabul edildiğiniz bir aile dostunuza misafirliğe gittiniz. Çocuğunuzun dikkatini karşınızdaki müzik seti çekiyor, yanına gidiyor ve sesini bir açıp bir kapatarak “akustik keşfe” çıkıyor. Ancak bu ses, misafirlikteki ortama rahatsızlık veriyor. Eğer çocuğunuzun bu tecrübeyi kendi evinde yaşamasına izin vermemiş, onu tatmin olma noktasına kadar özgür bırakmamışsanız; misafirlikte ne derseniz deyin fayda etmez. ‘Dur’, ‘çek elini’, ‘bozarsın yapma’ diye uyarsanız da çocuk için bunlar pek bir şey ifade etmez.

ÇOCUK İÇİN OYUN ÖNEMLİ BİR İŞTİR

Çocuk, kendi hayal gücü ölçüsünde, oyun oynadığı bölgeyi tamamen kontrol altına alır. Çocuğun o anda elinde tuttuğu sadece küçük bir bebek olsa da onun görünmeyen annesi, markete gitmiş çocuklarına süt alıyordur. Yine hastalanmış bebeği babası doktora götürmek için bir kenarda bekliyordur. Hasılı, çocuğun oyun esnasında hayal gücü sınırsız şekilde çalışır.

SANAL YOLLA RUHSAL HASTALIK BULAŞIYOR

nternetle ilgili bilinen en büyük sorun “sanal bağımlılık” olsa gerek. Psikoloji literatürüne de giren sanal bağımlılıkla mücadele, zorlu psikolojik sorunların başında geliyor. Bu nedenle uzmanlar internet kullanıcılarına bilinçli olmalarının yanı sıra interneti iradeli kullanmalarını tavsiye ediyor. Ne var ki internet kullanıcıları her zaman iradeli kişilerden oluşmuyor.

Örneğin, henüz yetişkinlik çağına gelmemiş çocuklar ya da psikolojik rahatsızlığı bulunanlar; bir travma veya depresyon geçirmiş ve kendini sanal dünyaya atmış olabilir. Bu tarz kişilerin tam anlamıyla irade sahibi olacağından emin olamayız. Dolayısıyla kapıları her türlü insana açık olan internetin mevcut haliyle özellikle gençler için tehlike saçtığını açık şekilde söyleyebiliriz.

ÇOCUĞUNUZUN ÖFKE DUYGUSUNU SÖNDÜRMEYİN

Günümüz çocuk terbiyesinde doğrularla yanlışlar iç içe girdiği için anne-babalar çocuklarını terbiye ederken sağlıklı bir insanda bulunması gereken birçok özelliği de bilinçsizce köreltiyor. Bunların başında da çocuklarda yok edilmeye çalışılan “öfke” duygusu var.

-Öfke sosyal hayatı düzenler.

-Öfke çocukları tacizden korur.

Öfke terbiyesinde, ‘vicdan’ duygusunun kullanılması hayati önem taşır. Anne-babalar, 4 yaşından itibaren çocuklarındaki vicdan mekanizmasını çalıştıracak terbiye metotlarını hayata geçirmelidir. Sadece bununla da kalmamalı, zaman zaman onları vicdan testine tâbi tutup vicdan mekanizmalarının doğru çalışıp çalışmadığını da kontrol etmelidir.

-Öfke gelişir, vicdan terbiyesi unutulursa; o çocuğun ileride problemlerin merkezi olma olasılığı yüksek olur.

-Çocuklar anne-babanın yankısıdır. Ebeveynler çocuklarına nasıl seslenirse çocuklar da onlara aynı karşılığı verirler.

-Ebeveynlerin vicdanı, çocukların vicdan tohumudur.

-Bahane, vicdanı öldürür.

-Duyarlılık vicdanı besler.

YALAN VİCDAN ZEHİRLENMESİDİR

-Yalan, kişiliği koruma ihtiyacından kaynaklanır.

-Yalan, öğrenilen bir davranıştır.

Çocukların 6 yaşına kadar söyledikleri birtakım gerçek dışı beyanlara “yalan” diyemeyiz. Zira 6 yaşından küçük çocuklar henüz hayal dünyasıyla gerçekleri tam ve net şekilde ayıramadıkları için bazen hayal dünyasında canlandırdıkları bir şeye kendileri de inanır ve sanki gerçekmiş gibi etrafındakilerle paylaşır. Böylesi bir durumda ebeveynlerin paniğe kapılmalarına gerek yoktur. Zira çocuğun buradaki sözleri, bizim anladığımız manada yalan değildir.

Çocuklarda 6-7 yaşından sonra yalan söyleme alışkanlığı devam ediyorsa işte o zaman anne-baba önce kendini, sonra çocuğun çevresini, daha sonra da çocuğu bir kere daha gözden geçirmelidir. Zira yalan alışkanlığı başlamış çocuğun mutlaka bu kötü alışkanlığı kaptığı bir yer vardır. Bu, bazen bir televizyon dizisi, okul arkadaşı, bazen de ebeveynin bizzat kendisi ya da evde gereksiz yere yükselmiş gerilim olabilir.

ÇOCUKLARDA KORKU VE HAYATA HAZIRLANMA

Özellikle 6 yaş grubu çocuklarda çok sık görülen korkular, birçok anne-baba tarafından “abartılı” bulunur, gerektiği gibi müdahale edilmez. Ancak çocukluk yıllarındaki bu korkular, ilerleyen yıllarda birtakım ruhsal kırılmalara neden olabilir.

Korku olmazsa insan da olmaz. Bütün korkulardan arınmış biri, toplum için potansiyel bir tehlikedir. Korku, insanın topluma uyum sağlamasını, eş dost ve arkadaşıyla belli sınırlar içinde yaşamasını sağlayan en önemli insani reflekstir. İnsan bu refleksin nasıl kullanılacağını belli yaşlarda, belli provalar yaparak öğrenir ve bu şekilde yetişkinliğe doğru ilerler.

CİNSEL EĞİTİM Mİ MAHREMİYET EĞİTİMİ Mİ?

Bir grup çocuğa aynı ortamda cinsel bilgi vermek, ne taciz olaylarının önlenmesinde ne de çocukların cinsel kimliklerinin sağlıklı şekilde oluşmasında doğru bir yöntemdir.

Zira çocukta cinsel öğrenimin tedricen ve adım adım gerçekleşmesi gerekir. Cinsel kimlik oluşumunda en kritik nokta, çocuğun ruhi ve zihnî gelişimi ölçüsünde “çok hassas” ve “bilinmesi gerektiği kadar bilgi” prensibiyle eğitim verilmesidir.

Cinsel eğitim, bir grup çocuğa topluca verilir. Bu durumun (yukarıda da izah edildiği gibi) çocukların ruh sağlığını zedeleme RİSKi vardır. Halbuki “mahremiyet eğitimi” kişiye özeldir. Her çocuk ayrı ayrı eğitilir. Çocuğu eğitecek olan şahıs ise öncelikli olarak çocuğun birinci derecede yakınlarından biridir. Eğer onlar uygun değilse mutlaka konunun uzmanı bir kişi yardımcı olur. Mesela kız çocuklarının mahremiyet eğitiminde birinci derece yakını annedir.

MAHREMİYET EĞİTİMİ

Çocukların mahremiyet eğitimi asla sadece nasihatle veya korkutmalarla tamamlanamaz. Çocukların kendi bedenlerine yönelecek tehlikelerden kurtulabilmeleri ve korunabilmeleri için verilmesi gereken mahremiyet eğitimine “Temel Davranış Refleksi” denir.

“Temel Davranış Refleksi”ni eskiler “utanma-haya duygusu” olarak da tanımlarlar. Ancak üzülerek belirtmek gerekirse günümüz anne-babaları kendi çocukları açısından hayati önem taşıyan Temel Davranış Refleksi’nin nasıl kazandırılacağı konusunda yeterince bilgi sahibi değiller.

“Bedenim bana aittir” bilinci: Daha bebekliğinden itibaren kendini rahatlıkla yetişkinlerin eline bırakan bebeğin ilerleyen yıllarda bedeninin farkına varması ve çevresindeki yetişkinlerden ayrı bir birey olduğunu hissetmesi gerekir.

Bedeninin kendisine ait olduğu hissini kazanamamış ve vücudu üzerinde başkalarının bir şeyler yapabileceğini düşünen çocuk, rahatlıkla taciz tuzağına düşer.

“İzin verirsem dokunabilirsin” bilinci: Bu bilincin oluşturulması için anne-baba, çocuğunun vücudunu hoyratça kullanmaktan kaçınmalıdır. Ebeveynlerin çocuklarını öperken “Seni öpebilir miyim?” diye izin istemeleri bu bilincin oluşmasında etkilidir. Çocuğun güçsüz bedeninin herkes tarafından izinsiz kullanılması, çocukların kendi bedenlerini koruma refleksini kırar.

KARDEŞ, KARDEŞİN "KUMA" SIDIR

Kıskançlık insan fıtratında hazır bulunan bir mayadır. İnsanın hayatını devam ettirebilmesi için bu duyguya ihtiyacı vardır ki kendi elindeki değerlere sahip çıkabilsin...

-Tahrip edilen duygular kıskançlığı başlatır.

-Çocuklara eşit davranmak kıskançlığı körükler.

-Adaletsizlik, kıskançlığı doğurur.

-Adaletsizlik, güvensizliği; güvensizlik de kıskançlığı tetikler.

-Çocuklar arası yaş farkı kıskançlıkta rol oynar.

ANNE ALLAH NEREDE?

Yedi yaşa kadar olan çocukların, “Allah nerede?” sorusundaki kastı, ismini duyduğu eşyaların zihinde şekillendirme çabası, isteğidir. Çocuk en iyi bildiği kavramla yeni duyduğu kelime arasında kıyas yaparak çevreyi tanımaya çalışır. Örneğin, “Bir hafta sonra teyzene gideceğiz.” dediğinizde, çocuk “bir hafta”nın ne demek olduğunu henüz bilmiyorsa, “Yedi kere akşam olacak, ondan sonra gideceğiz.” gibi bir açıklama yapmalıdır ebeveyn. Yani çocuk, bir önceki tanıdığıyla daha sonra tanıyacağı şey arasında ilişki kurarak hayatı algılamaya çalışır.

On dört yaşa kadar olan çocuklara verilecek cevapta, akıl ve mantık ön planda olmalı veya soruya, soruyla karşılık verilmelidir. Çocuğa kendi zihnî kapasitesi ölçüsünde ufuk ve düşünce boyutu açacak yaklaşımlar sergilenmelidir.

Yirmi bir yaşa kadar olan gençlere ise yazının başındaki tasavvufi açıklamalar yapılabilir. Gençlerle, şu anlayışta bir iletişim kurulmalıdır: “Allah kalbimizde. Eğer kendimizi ve kalbimizi keşfedebilirsek onun bize şah damarımızdan daha yakın olduğunu göreceğiz.” ya da “Allah ötelerde. Kürsüsünde. Arşında. O, kâinatı kuşatmışlığıyla her an, her zerrenin hâkimi ve sahibi.”

Bütün bunların ötesinde bazı anne-babalar da yanlış davranış sergileyen çocuklarını cehennemde yanmakla tehdit eder. Bu şekilde çocuk terbiyesi kesinlikle olmaz. Zira 12 yaşından küçük çocuklara her ne sebeple olursa olsun; Allah’ın gazabı, cehennemin azabı gibi cezayı gerektiren konulardan bahsedilmemelidir. Zihinsel gelişimini henüz tamamlamamış çocuk, bunun gibi tehdit içeren anlatım ve nasihatlerden ürker, korkar ve ilerleyen zamanlarda da nefret eder hale gelir.

ZORLU SÜREÇ: TUVALET EĞİTİMİ

Çocuklar için altını ıslatmak oldukça keyif verici bir eylemdir. Çocuk tuvaletini yaparken haz alır. Dikkat etmişsinizdir, birçoğu altını ıslatacağı zaman duraksar, ebeveynin karşısına geçer, gözlerine masumca bakarak tuvaletini usulca yapar. Yüzündeki memnuniyetten de anlaşıldığı gibi çocuk tuvaletini yaparken haz alır, sakinleşir ve mutlu olur. Çocuğa tuvalet alışkanlığı kazandırmak ise onu bu olumlu duyguları yaşamaktan vazgeçirmektir.

-Tuvalet eğitimine önce büyük tuvaletten başlanmalıdır. Ardından gündüz küçük tuvalet ve son olarak da gece alışkanlığı kazandırılmalıdır.

-Tuvalet eğitimine başlandığı andan itibaren çocuğun ıslaklığı hissetmesini engelleyecek kaliteli bezler kullanılmamalıdır.

-Tuvalet alışkanlığı kazandırılmış çocuğa tutarlı davranılmalıdır. Bazen bez bağlayıp bazen bağlanmayan çocukların tuvalet eğitim süreci oldukça uzar.

-Çocuk gündüz altını ıslattığında (hava soğuk değilse ve sosyal ortam müsaitse) birkaç dakika ıslak altla bırakılmalıdır. Bu süre çok uzatılmadan temiz bir iç çamaşırla çocuğun üstü değiştirilmelidir.

-Çocuğun altı değiştirilirken psikolojik, duygusal, fiziksel şiddet uygulanmamalıdır. Çocuk ilk defa karşılaştığı bu ıslaklık ve utanma hissini kendi iç dünyasındaki dinamiklerle dengeleyip çözmeye çalışmalıdır. Yalnız “Offf bıktım ya!”, “Yine mi altına yaptın?” gibi cümlelerin, çocuğun oluşturmaya çalıştığı bu iç dinamikleri altüst ettiği akıldan çıkarılmamalıdır.

-2 yaşını geçmiş hiçbir çocuk altı ıslak olarak dolaşmaktan hoşlanmaz. Sizin ayrıca bir şey söylemenize gerek yoktur. Söyleyeceğiniz her ezici söz, süreci uzatacağı gibi çocuğunuzda farklı davranış bozukluklarının görülmesine de yol açabilir. O yüzden anne-babalar oldukça dikkatli olmalıdır.

-Gece kazandırılacak tuvalet alışkanlığında çocuk gündüz bol su ve sıvı içecekler tüketmeli. Ancak yatmadan en az bir saat önce artık vücuduna sıvı almamalıdır. Susamaya neden olacak yağlı, tuzlu ve tatlı yiyecekler çocuğa yedirilmemelidir.

-Gece kazandırılacak tuvalet alışkanlığında, çocuğun altını ıslattığı saatler bir çizelgeyle tespit edilmeli ve çocuk o saatlere denk gelecek şekilde tuvalete götürülmelidir.

-Çocuk gece kaldırıldığında tuvalet ihtiyacını giderirken uykulu olmamalıdır. Önce uykusu ve bilinci açık hale getirilmeli, daha sonra ihtiyacını gidermesi istenmelidir.

-Çocuğuna tuvalet alışkanlığı kazandırmaya çalışan bir anne, bol bol yedek çarşaf, nevresim, yedek iç-dış çamaşır bulundurmalıdır. Bu konuda sıkıntı yaşanmak anneyi agresifleştirir. Çocuk da bu durumdan olumsuz etkilenir.

-Çocuk gece altını ıslatmış ise asla örselenerek veya hırpalanarak yatağından kaldırılmamalıdır. Bu tarz davranışlar çocuğun akıl sağlığı açısından oldukça tehlikelidir.

-Uykusu ağır çocuklara gece tuvalet alışkanlığı kazandırılması zor olabilir. Böyle durumlarda daha fazla gayret gösterilmesi gerektiği unutulmamalıdır.

-Erkek çocuklar sünnet ettirildikten sonra daha kolay tuvalet alışkanlığı kazanır.

-Uzun süreli uğraşlar neticesinde kazandırılamayan (özellikle) gündüz tuvalet alışkanlıklarında psikolojik veya fizyolojik sorunlar olabileceğiunutulmamalıdır.

-Çocuk her ne kadar iki yaşından itibaren mesane yollarını kendi iradesiyle kontrol altında tutabilme becerisine sahip olsa da bu kazanımı nasıl kullanacağını öğrenmesi gerekir. Bu itibarla bakıldığında; iki yaşına gelen çocuk psikolojik açıdan hazır değilse tuvalet eğitiminin kazandırılması da oldukça zor olur.

Davranış Sapması İrade Gücü Oyun Öfke Duygusu Bastırılmış Duygular Yeniden Bağlanma Kaygı Embriyo Psikolojisi Genetik Karakter Psikolojik Karakter Tuvalet Eğitimi Anne Sütü Emzirme Uyum Süreci Hiperaktivite Temel Davranış Refleksi Bağımlılık Bağlılık Baba-Çocuk İlişkisi Sanal Oyunlar Vicdan Öfke Kardeş Kıskançlığı Mahremiyet Eğitimi

Satın Al

11. Mahremiyet Eğitimi

706

Mahremiyet Eğitimi

Tanıtım

Birçok anne-baba çocuklarını kötü niyetli kişilerden korumak için "tanımadığın biri sana şeker verirse oradan kaç" gibi tavsiyelerde bulunur. Bir kısım anne-baba da çocuklarının iyiliği için üzerlerinde baskı kurup korkutmak, onları tehdit edip sindirmek zorunda olduklarına inanır.

Çocuğu korkutarak ve ürküterek mahremiyet bilinci kazandırmaya çalışmak, onu sosyal yaşamda korunaksız kılar. Böylesi çocuklar hayata karşı güvensiz, başkalarına karşı şüpheci, dost ve arkadaş edinmede yeteneksizdirler…

Halbuki Mahremiyet Eğitimi bir nezaket eğitimidir… Bu sayede çocuk kendini saygın hisseder, olumsuz bir tavır karşısında güçlü bir duruşla kendini koruyabilir.

Pedagog Dr. Adem Güneş bu eserinde, bir yandan çocuklara "zarafet ve nezaket" kazandıran, diğer yandan kendilerini kötü niyetli kişilerden koruyacak güce eriştiren Mahremiyet Eğitimi'nden bahsediyor. Her anne-babanın ve öğretmenin bilmesi gereken temel prensipleri adım adım okuyucusuyla paylaşıyor.

İçindekiler

Başlarken... 9

NEZAKET VE ZARAFET İÇİN MAHREMİYET 15

Duyguların Yönetimi Eğitimi 15

Mahremiyet Eğitimi Yanılgısı 17

Zarafet ve Nezaket 19

Ruhsal İncelme 20

Zarafet Edinimi Yaşı 23

Nezaket Nedir? 24

Yeniden Zarafet... 25

İnsan Hissedebildiği Kadar Yaşar 29

Ruhun Kendini Emniyette Hissetmesi 30

1. Fiziksel Aura 31

Fiziksel Auranın Yıkılması 34

Fiziksel Aura Mesafesi 35

Çocuğu Öperken İzin Almak 39

2. Zihinsel Aura 41

3. Duygusal Aura 45

MAHREMİYET EĞİTİM SÜRECİ 49

Yönlendirme - Rehberlik Etme 51

Utanma ve Mahcubiyet 55

Temel Davranış Refleksi Kazanımı 61

Mahremiyet Bilincini Oluşum Süreci 63

Temel Davranış Refleksi Oluşum Süreci 64

1. “Bedenim bana aittir” bilinci 65

2. “İzin verirsem dokunabilirsin” bilinci 69

3. “Dokunulması yasak olan yerlerim” refleksi 71

4. Fiziksel baskıya direnme gücü 76

5. “Vücudum görünmemeli” hissi 81

6. “Banyoda çıplak olunmamalı” bilinci 84

7. “Tuvalette benden başkası olmamalı” bilinci 88

8. “Soyunma ve giyinmede yalnızlık” ilkesi 90

9. “İzin verirsem kabul edilirsin” ilkesi 94

10. Akraba-Çevre Farkındalığı 96

11. “Biz” Bilincini Geliştirme 97

Cinsel Eğitim mi, Mahremiyet Eğitimi mi? 105

İstenmeyen gebelik ve bulaşıcı hastalık korkusu 107

Cinsel eğitim ile mahremiyet eğitimi arasındaki farklar 108

Sosyal Davranış Becerisi Kazanımı 113

1. Öfke Suiistimali Önler 114

Öfke, Sosyal Hayatı Düzenler 116

Öfke, Tacizden Korur 116

Sosyal Hayatın Provası Evde Yapılır 117

Öfkenin Önüne Geçilmeli midir? 118

Öfke Kontrolü 118

Öfke-Vicdan Dengesi 119

Çocuklar Anne-Babasının Aynasıdır 122

Çocuk Vicdanını Anne Babadan Besler 124

Vicdanım Ne Kadar Hassas? 124

Bahane Vicdanı Zayıflatır 125

Değerler Bilinci ve Vicdan 126

Yalan, Vicdanı Duyarsızlaştırır 127

Adalet, Vicdan Duygusunu Geliştirir 129

Tüm Canlıları Hissedebilme... 129

Ceza, Duyarsızlığa Yol Açar 131

2. “Hayır” Diyebilmeyi Öğrenmek 132

BİLİNÇLİ ŞÜPHECİLİK 137

Ebeveynin Tedirginliği Çocuğa Yansır 137

Tacizin Şahidi Olmaz 142

Taciz Yaşayan Çocuklardaki Davranış Bozuklukları 145

1. Erkek Çocuk “Maço” Kimlik Benimser 147

2. Kız Çocuk İçe Kapanır 149

3. Erkek Çocuk “Agresif”, Kız Çocuk “Depresif’ Olur 152

4. Erkek Çocuk Kızlarla Oynamayı Bırakır 155

Önemli Bir Ayrıntı: Cinsel tacizle eşcinsel eğilim
arasında bir bağlantı var mı? 157

5. Erkek Çocuk Güç Kazanmak, Kız Çocuk Güçlüye
Sığınmak İster 163

6. Kız Çocuk, Yaşından Büyük Davranır 168

7. Geçici Hafıza Kayıpları Yaşanır 169

TACİZ NEDİR? 171

Taciz Nedir? 173

Duygusal Taciz 174

Fiziksel Taciz 174

Taciz İstatistikleri ve Tehlikenin Yakınlığı 174

DOĞRULAR VE YANLIŞLAR 177

1. Tacizciler, genellikle bekâr veya yalnız yaşayan,
problemli kişilerdir. 177

2. Cinsel tacizde bulunabilecek kişilerin büyük kısmının
kıyafetleri kötüdür, görünüşü anormaldir, ekonomik
durumu zayıftır. 179

3. Tacizciler genelde orta yaşlı kişilerdir. 179

4. Tacizci yaptıklarından pişmanlık duymaz. 180

5. Ceza artarsa, tacizci sayısı azalır. 181

6. Pedagoglar, doktorlar, öğretmenler bir suiistimal
varsa hemen aileyle irtibata geçer. 182

7. İhmal edilmiş ve parçalanmış aile çocukları potansiyel
kurbanlardır. 183

8. Genellikle hedef kız çocuklarıdır. 183

9. Çocuklar zarara uğratıldığını hayal edip gerçekmiş gibi
söyleyebilir. 183

10. Parklar, genel tuvaletler, karanlık yerler, boş inşaat
sahaları RİSKli bölgelerdir. 184

11. Tacizciler hedef olarak kendini tanımayan çocukları
seçer. 184

12. Bir suiistimalin yaşandığı semtte, olayın tekrar etme
ihtimali zayıftır. 185

13. Tacizci, rastgele bir anda, rastgele bir hedefe yönelir. 185

14. Pornografi tacizi yaygınlaştırır. 186

15. Tacizci, çocuğu genelde bir kez zarara uğratır. 187

16. Öz babanın kendi çocuğunu taciz etmesi hemen hemen imkânsızdır. 187

17. Aşırı alkol ve uyuşturucu madde kullanımı suiistimal
RİSKini artırır. 188

18. Taciz, sadece psikolojik bir hastalıktır, fiziksel veya
nörolojik bağlantıları yoktur. 188

19. Kişi, uygulamadığı sürece, suiistimal eğilimi
taşımasında bir sakınca yoktur. 188

20. Zarara uğratılmış biri tacizci olmaz. 188

21. Zarara uğratılmış kişi psikolojik destek alarak
yaşadıklarını unutabilir. 189

Çocuklukta Yaşanan Suiistimalin Yetişkinlikteki Karşılığı
Nedir? 190

Soyut-Gerçek İç Çatışması: 190

Somut-Gerçek İç Çatışması 192

SON SÖZ 193

Önsöz

Hangi yıldı hatırlamıyorum. Kayseri’de bir arkadaşın misafiriydik. Öğle sıcağında buz gibi çaylarımızı yudumlarken yanında misafiri olduğumuz arkadaşımız, “Falanca semtte, filanca isimli yaşlı bir zat yaşar. Bilge kişiliğiyle bölgede tanınır. İlim meclislerinde onun sözleri sıklıkla geçer... Arzu ederseniz, hava kararmadan bu bilge zata ziyarette bulunalım mı?” diye sorduğunda hepimiz, “Hay hay, neden olmasın!” diye karşılık verdik.

Kayseri’nin meşhur bağ evlerinin arasında, tozlu yollarda, düşe kalka yolculuk yaparken yanımızdaki arkadaşımız, bu bilge şahıs hakkında birçok olay anlattı. Yol uzadıkça sohbet koyulaştı. Sohbet koyulaştıkça, merakımız da artmıştı.

Bir süre sonra aracımız, yeşillikler arasındaki heybetli büyüklüğüne inat, mütevazı bir bağ evinin önünde durdu. Kapı önünde bir aracın durduğunu gören yaşlı zat, asma dallarından yaptığı şadırvanın altında, tahtadan yapılmış bir sedirin üzerinde usulca ayağa kalktı ve bahçe kapısından selam veren bizlere, “Buyurun buyurun...” diyerek bizi içeri davet etti. Geçerken uğradığımızı, bir çay içme süresince hal hatır sorup sohbet etmek istediğimiz söyleyince çok memnun oldu.

Yaşlı zat gayet sakin, yılların birikimiyle büyük bir olgunluk ve vakar içinde, bizleri asma dallarının altındaki sedire davet etti. Uzun süren tanışma faslından sonra, söz döndü dolaştı, çocuk terbiyesine geldi.

İçimizden bir arkadaşımız, günümüzde çocuk terbiyesinin ne kadar zor olduğundan bahsetti, ahlaksızlığın ne kadar hızla yayıldığından şikâyetçi oldu.

Yaşlı zat, tüm söylenenleri sakin ve olgun bir tavırla, “Doğru.” diye onayladı. Elinde tuttuğu tiryaki bardağından çayını yudumladıktan sonra derin bir nefes aldı, “Sizi tenzih ederim... Kusura bakmazsanız, günümüz anne-babaları hakkına düşüncelerimi arz edeyim.” dedi ve konuşmasını sürdürdü. “Günümüz anne-babalarının galiba en büyük sorunu ‘çokbilmişlik’... Bugün anne-babalar maşallah her konuda her şeyi biliyorlar, ama iş, asıl kendi meseleleri olan aile hayatına, çocuk yetiştirmeye gelince çaresiz kalıyorlar. Problemlerin içinden çıkamıyorlar. Annelik nasıl yapılır, babalık nedir bilmiyorlar… Babalar baba gibi değil, anneler de ana gibi değil artık. Öyle olunca toplumda hasta ruhlu yeni bir nesil yetişmeye başladı.”

Şırıl şırıl bir havuzun kenarında sedire dizilmiş bizler, sükût içinde devam eden bu sohbeti can kulağı ile dinliyorduk…

“Günümüz anne-babaları mahremiyet eğitimi nasıl verilir bilmiyorlar!” Yaşlı zat, bir süre sustu ve uzaklara baktı, sonra devam etti. “Evvelden çocuklar yetiştirilirken bir ‘mahremiyet’ eğitimi vardı. Eskiler mahremiyet eğitimine hayati derecede önem verirdi. Şimdiki anne-babalara bakıyorum, daha mahremiyetin ne olduğunu bile bilmiyorlar...” dedi ve iç çektikten sonra, “Özetle, anneler çocuklarını bu önemli konuda ihmal ediyorlar.” diye ekledi.

Konuyu biraz daha açması için, “Nasıl yani, örnek verir misiniz?” diye bir soru yönelttik kendisine.

Yaşlı zat, “Örneğin günümüz çocuklarını gözlemliyorum, kıyafetlerini değiştirirken çok rahat davranıyorlar. Şu oturduğumuz yere bir çocuk gelse, çocuğun kıyafetleri oyun esnasında kirlenmiş olsa… Annesi, çocuğun kirlenmiş elbiselerini herkesin ortasında çıkarıp üstünü değiştirebilir. Buna alışmış olan çocuk da kıyafetleri üzerinden çıkartılırken hiç utanıp sıkılmaz, mahcup olmaz… Bu çok yanlış. Anne-babalar buna dikkat etmiyor. Çocuklarına mahremiyet bilinci vermiyorlar.” dedi.

Yılların tecrübesini bizlerle paylaşan bu yaşlı zatın sözleri zihnimizde tek tek karşılık buluyordu. Konuşma derinleştikçe, mahremiyet eğitimi konusunda anne-babaların nasıl yanlışlar içine olduğunu örneklendiriyordu:

“Ya da bir başka örnek vereyim size... Çocuk, artık aklı erecek yaşa gelmiş, yani 7-8 yaşlarında, ama bakıyorsunuz ki banyo yaparken, ‘duş’ denen bir fıskiyenin altında anne-babasıyla kucak kucağa banyo yapıyor. İkisi de çırılçıplak... Olmaz ki böyle, böylesi bir davranış çocuğun kazanacağı mahremiyet duygusu adına bir cinayettir. Çocuk belli bir yaştan sonra anne-babasını kıyafetsiz görmemelidir. İşte böyle yetişen gençler, mahremiyet nedir bilmiyorlar. Mahremiyet hissi öyle bir şeydir ki bir genç kızın iffetli yaşaması için en kıymetli silahıdır. Düşünün ki şu oturduğumuz sedirlere bir grup hanım otursun. Ve işte şu karşıda gördüğünüz çalıların arasında da bir çift hain göz, burada oturan kadınları gizlice seyrediyor olsun. Burada oturan kadınlardan birinin eteği şöyle hafifçe yana doğru açılsa da şu çalıların arasında burayı gözleyen kişinin bakışları, bu kadının açılan eteğinden görünen tenine değecek olsa, eğer bu kadının mahremiyet hissi pekişmişse, tenine değen o bakışı hisseder ve irkilerek eteğini toplar. Bizim buralarda tedirgin olunca ‘estağfirullah’ denir... İşte bu hal mahremiyet bilinci ile yetişmiş bir hanımın halidir. Ama eğer, bu hanım, çocukluk yıllarında mahremiyet eğitiminden nasibini almamışsa, ne kendine yönelen bir çift hain gözü fark eder, ne o bakışlardan rahatsız olur, ne de eteğini toplama ihtiyacı hisseder.”

Bu yaşlı zatın seksen küsur yıllık hayat tecrübelerini dinlerken kendimi üniversite amfisinde pedagoji dersi veren bir profesörü dinler gibi hissettim.

Satın Al

12. Güvenli Bağlanma

684

Güvenli Bağlanma

Tanıtım

Hayat bağlanmalardan ibarettir.

Hayat bağlanmalardan ibarettir. Önce anneye… Sonra babaya… Aileye… Ardından "yaşama" ve "yaşamaya" bağlanma… Yaşama sevincini kaybetmiş kişiler bağlanamayanlardır. Birçok psikolojik sorunun kökeninde bağlanamamak ya da bağlanmanın şiddetini ayarlayamamak vardır. Ve bu duygusal kazanım ancak çocukluk yıllarında edinilir.

Bebeğin, kendisini tümüyle bebeğine bırakmış annesinin kucağında huzur bulmasıyla başlayan, yetişkinlik yıllarında romantik bağlanmalara kadar devam eden hayatın ana çizgisidir bağlanma.

Pedagog Adem Güneş yeni kitabı Güvenli Bağlanma'da insanın olmanın, kişilik gelişiminin, hayatın her döneminde sağlıklı ve doyum veren ilişkiler kurmanın esası olan "bağlanma" konusunu ele alıyor.

Emzirmeden birlikte uyumaya, aidiyet ilişkisinden ayrılmaya, süt annelikten tuvalet eğitimine, farkında olmadan bebeğe hissettirilen duygusal ve psikolojik şiddetten baba-bebek ilişkisinin sınırlarına varıncaya kadar pek çok konuyu "bağlanma" çerçevesinde değerlendiriyor.

İçindekiler

Başlarken 11

Önsöz 13

Hayat Bağlanmalardan İbarettir 15

Bağlanabilme 17

“Güven Duygusu” Bağlanmanın Özüdür 25

Hisleri Hissedememek 28

Bağlanma ve Bağlanmaya Karşı Koyabilme 30

Bağlanma ve İrade İlişkisi 32

Düşünce Gücü 35

3 Temas İle Bağlanma 36

Ten ile temas 37

Göz ile temas 38

Ses ile temas 39

Bağlanmanın Temeli: Anne ile Yatma 40

Anne ile Yatan Bebekler Daha Huzurlu Oluyor 44

Birlikte Yatarken Bebeğime Zarar Verirsem… 46

Bebekle Birlikte Yatmak Onun Mahremiyet Duygusuna
Zarar Verir mi? 48

Anne-Çocuk Arasındaki Büyülü Bağ: Emme 49

Sütannelik ile Güvenli Bağlanma İlişkisi 51

Hangi Şartlar Altında Emzik Kullanılmalı? 55

Bağlanma İçin Gündelik Fırsatlar 57

Güvenli Bağlanma ve Hastalık 58

Güvenli Bağlanma Döneminde Babanın Rolü 59

Anneden Koparken 63

Birinci Aşama: Sütten Kesme 64

İkinci Aşama: Tuvalet Alışkanlığı 66

Üçüncü Aşama: Yataktan Ayırma 67

Dördüncü Aşama: Odadan Ayırma 71

“Vaktinde ve Yeterince” 75

Annenin Güçlüğü 76

Modern Yaşam ve Annelik 76

Dakik Bebekler! 80

İhtiyacın “Yeterince” Karşılanması 82

İhmal, Suiistimal ve Şiddet 83

Bir Anne Çocuğuna Neden Şiddet Uygular? 90

Yetersizlik Duygusu… 90

Annenin Çocukluk Yılları… 90

Benmerkezci Olmak… 91

Yaşama Sevinci Yoksa… 92

Anne Yeterli Miktarda Uyumalı… 92

İleri Yaşlarda Çocuk Sahibi Olma… 93

Psikolojik Şiddet, Duygusal Şiddet 93

“Sığınacak Bir Liman” Arayışı 97

Mizacı-Fıtratı Bozmak 105

Suiistimal ile İhmaller Fıtratı Bozar 108

Asıl Amaç Davranış Öğretmek Değil 110

Mizaç İhtiyaçları Ortaya Çıkarır 111

Dengeli Yaşam İçin Feraset ve Basiret 115

Feraset Nedir? 115

Ferasetin Basiretle İlişkisi 119

Eşyaya Nüfuz Edebilme, Feraset ve Basiret 122

Duyguda Özgürlük, Davranışta Disiplin 124

Uyum 125

Feraseti Olmayanlar Sabırsızdır 127

Ebeveynler Çocukların Ferasetini Kapatmamalı 130

Karşıdakini Duymak 135

Empati 135

Empati ile Değersizlik-Suçluluk Hissi Bağlantısı 137

Auralar ve Kişilik İhlalleri 140

“Atmosfer” 147

Evde Dedikodu Yapılıyorsa… 147

“Evet, Annem Haksızlık Yapmış” 149

“Bu Kıyafet Sana Hiç Yakışmamış” 150

Ebeveyn Küsmemelidir 150

“Bana Kötü Davransan da Seni Çok Seviyorum” 151

Duygusal Bağı Kesmek 151

Çocukluk Hisleri Peşini Bırakmaz… 152

Atmosferin Kabuklaşması: Aidiyet 153

“Kaybetmek” 161

Güven Duygusu Sonuç Değil Süreçtir 161

Annelik Cesareti 164

Güven Duygusuyla Bağlanma İlişkisi 168

Bağlanma ile Aidiyet İlişkisi 172

Kazanılmış Güven Duygusu Kaybı 173

Güven Duygusu Kaybedilince 176

Davranışla Kişilik Birbirinden Ayrılmalı 180

Son Söz: Her Şey İçin Geç mi Kaldım? 183

Notlar 186

Önsöz

İlk çocuğumuzu kucağımıza aldığımızda anne-babalığın bu kadar mesuliyetli olduğunu hiç düşünmemiştik. Oysa dokuz yüz yıl önce Epictetos “Bir insanın anavatanı çocukluğudur” diyerek hepimiz için son noktayı koymuş. Açıkçası bu gerçeği kavramak bizim zamanımızı aldı. Pedagog Adem Güneş Bey’in kitapları, radyo programları bu zorlu yolda bize hep yoldaşlık etti. Eşim de ben de okuduklarımız, dinlediklerimiz sayesinde çok şey öğrendik. Düşe kalka ama iştiyakla mesafe katederken tek amacımız çocuğumuzun güven duygusunu zedelememekti. Ama her sorumuza cevap, her hatamıza ikaz, her problemimize çözüm bulmakta zorlandığımız zamanlar çok oldu. Şu an elinizde tuttuğunuz gibi bir eserin kütüphanemizde yokluğunu her zaman hissettik. Neyse ki ikinci kızımızın dünyaya geldiği şu günlerde bütün sorularımıza cevap bulabileceğimiz bir başucu kitabımız var artık.

Bence bu eser sadece kendini yetiştirmek isteyen anne babalara değil, aynı zamanda her şeye yeniden başlama cesaretini kendinde bulan yetişkinlere de hitap ediyor. Özü itibariyle de mükemmel şekilde yaratılmış insana nasıl kıymet verileceğini; dünyaya dupduru gelmiş bir bebeğin yavaş yavaş annesine, babasına, ailesine, çevresine sonra da hayata nasıl bağlandığını anlatıyor.

Umarım Güvenli Bağlanma hayatınızda yeni yeni kapılar aralar, anne-babalık kıvamınıza katkı sağlar.

Herkese verimli okumalar dilerim…

Tuba Kabacaoğlu

HAYAT BAĞLANMALARDAN İBARETTİR

Hayat bağlanmalardan ibarettir. Önce anneye. Sonra babaya ve aileye. Ardından da yaşama… Yaşama sevinci olmayan kişiler bağlanamayanlardır. Birçok psikolojik sorunun kökeninde ya bağlanamamak ya da bağlanmanın şiddetini ayarlayamamak vardır.

Bağlanma derin, duygusal bir beceridir ve çocukluk yıllarında edinilir. Bağlanamamak bir sorun olduğu gibi kime ne kadar bağlanacağını bilememek de ayrı bir sorundur.

Çocukluk yıllarını “güven” duygusu ile geçirememiş kişiler yetişkinlik yıllarında bağlanmaktan kaçınır. Bunlar “bağlanamayanlar”dır.

Bir çocuğun en belirgin davranışı “bağlanma çabası”dır.

Bebek kendisini henüz dünyaya getiren annesine tutunma gayretindedir.

Bağlanmayla alakalı psikolojide farklı farklı tanımlar yapılsa da bağlanmaya en basit hâliyle “Çocuğun güven içinde kendini bir duygusal yakına bırakabilmesidir” diyebiliriz.

Bağlanma bir sonuçtur, başlangıç ise güven duygusudur.

Kaygı varsa duygular özgürce yaşanamaz. Kaygı bağlanamamanın verdiği tedirginliktir, kişinin kendini emniyette hissedememesi hâlidir.

Çocukluk döneminde güvenli bağlanma süreci yaşamamış kişiler yetişkinlik yıllarında iç dürtülerinin esiri olur, bağlanmaması gereken kişilere ve durumlara bağlanır. Örneğin lise çağındaki çocukların yoğun duygusal bağlanmalar yaşaması ve bunlara karşı koyamamalarının altında yatan temel etken erken dönemde çocuk ile ebeveyn arasındaki bağlanma problemidir. Bu nedenledir ki uzmanlar, babaları ile duygusal doyuma erişmemiş kız çocuklarının daha fazla erkek arkadaş arayışına girdiğini söyler.

Ten ile temas

Bağlanmanın en etkin yolu tensel temastır. Çocuk ilk iki yıl yoğun bir şekilde tensel temas açlığı çeker. Sükûnet içinde dokundukça rahatlar, gevşer, kendini emniyet içinde anneye bırakır. Bu bırakmışlık hali, anne-çocuk bağlanmasının en önemli bağlanma noktasıdır.

Göz ile temas

Bağlanmanın en güçlü ikinci kanalı “göz ile temas”tır. Göz, duygu dünyasının dışa açılan kanalıdır. Kişi duygularında ne yaşarsa göz içteki duyguyu dışa yansıtır. Sevinçli anlarda göz hafif kısılır ve bakışlar sıcaklaşır… Korku, öfke ve kızgınlıkta göz bebekleri büyür… Mutluluk ve sevinç anlarında “göz suyu” göze ışıltı vererek onu ıslatır, hissizlik ve duyarsızlık anlarındaysa gözler ölü gibi cansızlaşır… Gözün duyguyu dile getiren bütün bu istemsiz hareketleri bebek tarafından oldukça net algılanır. Çocuk kendisine öfke duyan birini, gözlerinden anlar. Hissizce bakan göze karşı kendini kapatır. Duyarsızlığa karşı ağlayarak kendini korumaya çalışır.

Ses ile temas

Ses ile çocuğa temas etmek, bağlanmanın “güven” eksenli kısmını oluşturur. Çocuğu ile bağlanmaya çalışan bir anne, ses tonunu “sıcak” ve “içten” kullanmalıdır. Sert, ince, sesle emredici ve kararlı bir duyarsızlık içinde bir konuşma biçimi, çocuk ile bağlanmayı zarara uğratır. Sesin okşayıcı, kulağa hitap edici, kendi içinde melodik bir yapıya sahip olması gerekir.

“VAKTİNDE VE YETERİNCE”

Güven duygusunun oluşmasındaki temel faktör ihtiyaçların “vaktinde ve yeterince” karşılanmasıdır.

Duyusal gelişim dönemindeki bir çocuğun güven duygusunu zedeleyen en önemli unsur çocuğun ihtiyaç duyduğu an ihtiyacının giderilmemesidir. İhtiyaç olarak fizyolojik, ruhsal, duygusal çalkantılar, korkular, anlamsız sevgi ihtiyacı, mahcubiyet anı, uykuya dalma sırasında çocuğun yaşadığı hâller gibi birçok durum sıralanabilir.

Çocuğu ihtiyaç hâline sokan durum giderilmiyorsa çocukta içsel direnç, tepkisellik ve kendini ebeveyninden ayrı tutma çabası görürüz. Bu durum bağlanmanın zarara uğradığının sinyalidir. Dolayısıyla özellikle ilk iki yıl ve dört yıla kadar azalan bir süreçte çocuğun duygusal ihtiyaçları koşulsuz, uyum içinde giderilmelidir.

Birçok yetişkin, çocuğa çok yüz vermemeyi eğitim tarzı olarak benimsemiştir. Hâlbuki bu tutum çocuğun benlik yapısını zarara uğratır. Bazı yetişkinler ise çocuğun isteklerini annenin gidermesini çocuğun anneyi kullanması, kandırması gibi görür. Bu yanlıştır. Çünkü çocuğun içinde ilk dört yaş döneminde anneyi çağırarak kandırma, oyun oynama, suiistimal etme gibi anormal duygular yoktur. Sadece bu dönem “ihtiyaç” dönemidir, ihtiyacı kim karşılarsa çocuk ona bağlanır.

“SIĞINACAK BİR LİMAN” ARAYIŞI

Güven duygusu emniyet hissini oluşturur. Emniyet hissi ile var olan biri, kişiliğine zarar verilmeyecek olmasının keyfini yaşar. Aksi takdirde oldukça kasılır, kendini tehlikelerden koruma çabası içine girer, gerginleşir.

Çocuğun ilk tadacağı duygu aile içinde “güven” duygusudur. Çocuk “Annem babam zarar veren, zorlayan, baskı yapan insanlar değil, beni olduğum hâlimle kabul ediyor, incitmiyor. Çevremiz de tıpkı onlar gibi” diye hissetmelidir.

Emniyet hissinin oluşmasında aslında iki temel faktör vardır. Birincisi kişinin kendini var olduğu hâliyle ortaya koyabilmesi, ikincisi de bu hâl ile çevresi tarafından kabul edilmesidir.

Evet, günümüz anne babaları çocuklarını seviyor, onlarla ilgileniyor. Fakat çok önemli bir şey eksik kalıyor. Çocuğu “o hâli” ile kabul etme… Çünkü çocuğun doğal bir şekilde var olması ayrı, ebeveynin bunu kabul etmesi apayrıdır.

Ebeveynin çocuğun içinden geldiği gibi davranmasına tepki vermemesi, çoğu kez özgür bırakması onu olduğu şekilde kabul ettiği anlamına gelmez. Burada kilit nokta çocuğun duygularına, hislerine, düşüncelerine, hayallerine “eşlik etmek”, “eşduyum” gerçekleştirebilmektir.

Mesela çocuk hayal kurar, bir yere gitmiş gelmiş gibi anlatır. Ebeveyn anlatımı “etkin” şekilde dinler, oğluyla-kızıyla aynı heyecanı iç dünyasında yaşarsa çocuğunu var olduğu hâliyle kabul etmiş olur. Çocuğun hayal ve anlatımlarına duygularıyla eşlik etmez, jest ve mimiklerini onunla eşgüdüm hâline getiremezse çocuğuna özgür bir ortam sunsa bile onunla bütünleşemez.

Bunun ötesinde, ebeveyn çocuğun coşku dolu anlatımlarını eleştirel göz ve dudak hareketleriyle takip ediyor, duygusuz ve ruhsuz vaziyette ona sadece bakıyorsa anne baba açısından bu utanç verici bir durumdur.

Bu şekilde sürekli engellenen, hayallerine itiraz edilen çocuklar bir süre sonra ebeveynle bir şey paylaşmamaya başlar ve her duyguyu kendi içinde yaşar.

Çocuklar rol modeller aracılığıyla gelişimlerini tamamlamak ister. Bu esnada kendisinin anne, annesinin de kızı olmasını planlar. Kız çocuğu baba olmak istediği zaman bu da çok anormal değildir. Çünkü çocuk yaşamların her birini etraftan görerek öğrenir.

Bu açıdan bakıldığında çocuk ile ebeveyn arasındaki uyuşmazlığın en problemli alanı burasıdır. Çocuk kendini doğal hâliyle ortaya koymaya çalışırken ebeveyn “Hayır, öyle değil, böyle olacak” diye yönlendirmeye başlarsa çatışma ve uyumsuzluk ortaya çıkar. Bu gibi tavırlara ebeveynlerin yakasını bir türlü bırakmayan gerçeklik saplantısı neden olur. Oysa çocuğun gelişim dönemlerini hesaba katmadan, onu eleştirel bir gözle değerlendirmek, çocuğu hayal kırıklığına uğratmaktır.

MİZACI-FITRATI BOZMAK

Çocuğun “kim” olduğunu, ruhsal yapısının neye uygun olduğunu bilmeden ona yaklaşmak onun gelişimi için RİSK oluşturur. Yani Fatih Sultan Mehmet olacak bir çocuk Mevlana’ya dönüştürülmeye çalışılıyorsa problemler başlar. Bundan dolayı ebeveynler, kişiliğin sorunsuzca nasıl geliştiğini ya da hangi yanlış tutumlarla zarara uğratıldığını bilmelidir. Konuyu biraz daha netleştirebilmek için önce “Fıtrat, mizaç nedir?” sorularına cevap verilmelidir.

Fıtrat “bir varlığın kendine ait türünün özelliğini barındırmasına” denir.

Örneğin insan fıtratından bahsediyorsak, “insan türünün” özelliklerine “insan fıtratı” denilir. Ya da “kuşların fıtratı” denildiğinde, “kuşların ortak özellikleri kastedilmiştir; onların uçmaları, gagalarının olması, ötmeleri o canlı türünün genel özellikleridir. Veya “kadın fıtratı” denildiğinde insanlar içindeki bir grup olan “kadınların” ortak özellikleri kast edilir.

Mizaç ise; bireyin kendine has özellikleridir.

Her bir bireyin, sadece kendisine has özelliği o kişinin mizacını ifade eder.

Dünyada yaratılmış insan kadar farklı mizaç özelliği bulunur. Fakat fıtrat birdir. Fıtrat genel özellikler, mizaç ise bir fıtrata sahip şahsın sadece kendisine has özellikleridir.

Fıtrat ve mizaç doğuştandır. İnsanın özünü oluşturur.

Mizaç fıtratla asla çelişmez. Çeliştiğinde kişilik bozukluğu RİSKi başlar. Bu çelişki doğuştan değil, kişinin sonradan edindiği alışkanlıklardan kaynaklanır.

DENGELİ YAŞAM İÇİN FERASET VE BASİRET

Feraset Nedir?

Ferasetin kelime anlamı öngörüdür. Aynı zamanda farkına vararak yaşama, bir süre sonrasını tahmin edip hissedebilmektir. Duyuların işlevselliğiyle hayatı yudum yudum tatmaktır, bir bardak su içerken onu zerresine kadar hissedebilmektir.

Alışkanlık kazanmadan yaşamaktır. Çünkü bu insanda iki şeyi ortadan kaldırır; biri hissedebilme diğeri de irade.

İradede uyanıklık mecburidir. İrade yoksa “Bir kişinin sürekli ve iradi davranışları” şeklinde tanımlanan karakter de ortadan kalkar. Mesela alışkanlıklarıyla namaz kılan birine “namaz karakteridir” denilemez. Orada irade ve uyanıklık hâli ortadan kalkmıştır zira.

Ferasetin Basiretle İlişkisi

Feraset aynı zamanda fark etmektir. Bunun için de “görebilmek” gerekir. İşte “görebilme yeteneği” olarak tanımladığımız basiretle feraset bundan dolayı birbiriyle ilintilidir.

Ne feraset basiretsiz, ne de basiret ferasetsiz olabilir. Kişi olayları, kâinatı basiretle görür sonra da olaylar arasındaki ilişkiyi-ilintiyi ferasetle yakalayabilir.

Konuyu biraz daha ayrıntılandıralım. Eşyayı ya da olayı tek başına görebilmeye “yalın görebilme” diyoruz. Örneğin kişi sandalyeyi, masayı, kütüphaneyi direkt görür ama birbiriyle ilişkisini çözemez. “Bu parçaların devamında hangisi gelmelidir?” diye sorduğumuzda cevap “Araba” olabilir.

Yalın görebilme eşyalar arasındaki ilişkiyi fark edebilecek hâle getirildiyse ancak o zaman basiretten söz edebiliriz. Eşyalar arasındaki ilintiyi görebilmekse eşyaya nüfuz etmenin sonucudur. Üstelik enerji de gerektirir.

Halk arasında “tembel” diye tarif edilen kişilerin yeteneklerinin sınırlı kalmasının sebebi eşya ve olaylar arasındaki ilişkiyi-ilintiyi görememeleridir. Bireyin gücü bunları algılamaya ne yazık ki yetmez.

Aslında modern psikoloji feraset ile basiretin birleşimine “zekâ” diyor ve bunu “olaylar arasındaki ilişkiyi en hızlı şekilde kavrayabilme yeteneği” olarak tanımlıyor. O yüzden zekâ ölçüm testlerinde birbiriyle ilişkili üç resim verilir, dördüncünün bulunması istenir. Orada kişinin basireti ölçülür. Bellek gücü ne kadar yüksek çıkarsa zekâsı da o kadar fazladır, gözüyle bakılır.

KARŞIDAKİNİ DUYMAK

Empati

Benlik, kendini emniyette hissederse güzel kokulu çiçekler gibi etrafa ruhsal salınım yapar. Bir de kendini annelik hissiyatına bırakmış, duru bir kadının duygularıyla buluşursa bağlanma gerçekleşir. Böylece ilk ruhsal temas başlar. Ondan sonra çocuk buradan elde ettiği yetenek, başarı ve beceriyle karşısındakinin duygu dünyasına temas edebilecek empati gücünü kendi içinde geliştirir. Aslında bizim duygusal gelişim dediğimiz olgunun özünde de empati vardır.

Auralar ve Kişilik İhlalleri

Eşyaya nüfuz edebilme eşyayla özgürce meşgul olmanın, onu kavramanın bir neticesidir. Bunu başarabilmiş kişiler asla eşyayı cansız-değersiz göremez, ona zarar veremez, her zerresinin kıymetini bilir, varlık sebebini en iyi şekilde anlamaya çalışır. İnsanla k da aslında böyle bir şeydir.

Empatisizlik kişinin hak ve auralarına saygısızlığı da beraberinde getirir. Kişilik ise fiziksel, duygusal ve zihinsel auraların birleşiminden oluşur.

Uzmanlar çocuk eğitimini “Çocuğa kişilik ve karakter kazandırma” olarak tanımlar. Yani çocuk yetiştirmek kızınızın-oğlunuzun dişlerini fırçalaması, erken uyuması, çok kitap okuması değildir.

Kişilik ise çocuğun kendi aurasını (sınır-alan) oluşturabilmesidir. Bunu “Çemberin içine alınmış biri” gibi de hayal edebilirsiniz. Eğer bir ebeveyn çocuğunun kişilik sınırına bodoslama girip onu ihlal ediyor, umursamıyor, bu sınıra istediği gibi girip çıkıyorsa çocukta kişilik oluşumu engellenir.

“ATMOSFER”

Atmosfer oluşturma, kültürümüzde, çocuk terbiyesinde ve insani ilişkilerde oldukça önemli yer tutar. “Kızım sana söylüyorum gelinim sen anla” göndermesi atmosfer oluşturmaktır mesela. Karşı tarafa direkt değil indirekt nüfuz etmektir.

Atmosfer oluşturmayı modern pedagoji de sıklıkla kullanır. Çocuğun bazı davranışlarını değiştirmesi isteniyorsa ona hikâyeler anlatılır. Çocuğun baş kahramanla sı sağlanır. Kahramanın davranışlarının nasıl değiştiği anlatılır, bu yolla çocuğa nüfuz etmeye çalışılır. Bazı aileler bu yöntemi bilinçli şekilde kullansa da çoğu aile evdeki atmosferi direkt çocuğa yansıtır.

“KAYBETMEK”

Çoğu ebeveyn çocuklarına kazandırdıkları güven hissinin devamının nasıl olacağını, ilerleyen yıllarda nelere dikkat etmesi gerektiğini merak ediyor. Yanlış birtakım tutum ve davranışa düşmemek için kaygılanıyor, bir çuval inciri mahvetmekten korkuyor.

Öncelikle güven duygusunun temel fonksiyonunu tekrar hatırlamak gerekir. Güven duygusu veya emniyet hissi çocuğun kabuğundan çıkıp mizacını ortaya koyabilmesi için gereklidir. Yalnız burada geçen “güven duygusu” çocuğun annesine, babasına ya da kendine güvenmesi değil içinin, benliğinin kendini güvende hissetmesi hâlidir. Bir başka deyişle çocuğun içinde bulunduğu ortamdan güven duymasıdır.

Bağ Aile Güvenli Bağlanma Aidiyet Hissi Hissetmek İrade İlişkisi Ten Teması Göz Teması Eşyaya Nüfus Edebilme Feraset Tuvalet Alışkanlığı Yataktan Ayırma Yaşama Sevinci Mizaç Uyum Empati Duygusal Bağ Güven Duygusu İhmal Annelik Cesareti Basiret Bırakmışlık Kişilik Gelişimi

Satın Al

15. Çocuk Neyi Neden Yapar-1

775

Çocuk Neyi Neden Yapar-1

Tanıtım

Her anne babanın canını sıkan sorunlardır; çocuğunun bir türlü tuvalet alışkanlığı kazanamaması, yemek yememesi, kardeşiyle kavga etmesi, inatçılığı, internet düşkünlüğü ve dahası...

Bir kısım anne baba, bu davranışların ne anlama geldiğini bildikleri için çocuklarını incitmeden sorunları çözerken, bir kısım anne baba ise sorunların çözümünde çaresiz kalarak çocukları ile bir çatışmaya girerler. Bu çatışmalarda, hem kendilerini hem de çocuklarını yıpratırlar.
Pedagog Dr. Adem Güneş Çocuk Neyi Neden Yapar? İsimli kitabı, bir 'çocuk davranışları anlama rehberi' olarak hazırladı. Çocuk davranışlarının nedenlerini ve çözüm önerilerini yalın bir dille, ebeveynlerle paylaştı. Konu bitiminde verilen soru-cevaplarla da anne babaya; o davranışın nasıl ortaya çıktığını, çocuğun bu davranışı niçin sergilemiş olduğunu ve anne babanın nasıl bir yol izlemesi gerektiğini anlattı.

Oğlum neden yalan söylüyor olabilir?

Oğlum, geçen gün okulda arkadaşının kalemini almış. Bana, "Öğretmenim verdi bu kalemi" dedi. Arkadaşının annesiyle konuşunca, gerçekleri öğrendim. Oğlum neden yalan söylüyor?
Kendisini baskı altında hisseden çocuk, yalan söyler.

Çocuğa ihtiyacı olduğu halde kalem alınmıyor, okulda da öğretmen illa o kalemin getirilmesini istiyorsa, anne-baba da çocuğa, "Şimdi alırız, yarın alırız" diye uygulamada gecikmeye sebep oluyorsa, çocuk da kalemi olması adına kendince bir çözüm bulmuş olabilir.

Arkadaşının kalemini alarak ihtiyacını gidermeye çalışan çocuğa, anne evde sorsa, "Bu kalem kimin?" diye, bu çocuğun annesine "Arkadaşımdan bu kalemi izinsiz aldım" diyebilmesi için, annesi tarafından ne duygusal, ne de psikolojik baskı altında tutuluyor olması lazım.

Eğer çocuk annesinden gelecek bir şiddet veya tepkiyle karşılaşacağını tahmin ederse, o takdirde kendisini koruyabilmek için yalan söyleyecektir. Böylesi bir durum varsa sizden korkuyor demektir. İzinsiz aldığını söylediği zaman vereceğiniz tepkiden çekiniyor demektir. O takdirde, çocuğun yalan söylememesi için üstünde baskı olmaması lazım. Çocuk bugün kalem için yalan söylemeye başlarsa, yarın daha kötü şeyler için de yalan söyleyebilir.

Pedagog Dr. Güneş, Çocuk Neyi Neden Yapar? Kitabında temel pedagojik bilgilerle birlikte, kısa ve öz olarak olumsuz çocuk davranışlarının nedenlerini ve çözüm önerilerini sunuyor. Yalın bir dille ele alınan bu konuların tamamı, bütün anne-babaların sorunları arasında belki de...

Ve Pedagog Dr. Âdem Güneş, satırları arasında çocuk davranışlarının altında yatan nedene şöyle bir açıklama getiriyor:
"Çocuk kendini olduğu gibi kabul eden bir ebeveyn yanında değilse, içinde yaşadıklarını dışa vuramıyorsa veya kendini dışa vurduğu kadarlık kısmıyla dahi ciddiye alınmıyorsa, böylesi bir çocuk, düdüklü tencerenin ısınması ve patlamaya hazırlanması gibi bir durumdadır."
Çocuk eğitimine dair 'sıkça sorulan sorulara' cevap vermeye çalışan kitap, ebeveynlerin başucu kitabı olmayı hak ediyor. Kitap tam manasıyla, pratik bir bilgi kaynağı...

İçindekiler

Teşekkür 11

Önsöz 13

Çocuklarda Yeme Alışkanlığı 15

Gelişimsel İhtiyaçlara Gelince 18

Temel İhtiyaçlar Nelerdir? 19

Yeme Problemi 21

3Z Formülü Nedir? 22

Çocuğa Damak Tadı Sunmak Gerekir mi? 25

Televizyon İzlerken Çocuğa Yemek Yedirmek Doğru mu? 26

Ödül ve Ceza ile Yemek Yedirsek Olmaz mı? 26

Çocuklarda Uyku Düzeni 33

Hangi Sebeplerle Çocuk Uykuya Direnir? 34

Anne-Babanın Uyku Düzeni Çocuğa Tesir Eder mi? 37

Çocuklar Neden Gece Ağlayarak Uyanır? 37

Gece Terörü Yaşayan Çocuklara Nasıl Davranılmalı? 39

Sallayarak Uyutmak Doğru Bir Yöntem mi? 39

Çocuklarda Dil Gelişimi 45

Gecikmiş Konuşma Nedir? 46

Konuşma Gecikmesinde Anne-Babanın Rolü Nedir? 46

Çocuğun Yanlış Söylediği Kelimeyi Düzeltmek Doğru mu? 47

Televizyon İzlemek Çocuğun Dil Öğrenimini Hızlandırır mı? 48

Çocuğun Konuşmasının Gecikmesi Ne Anlama Gelir? 49

İkinci Dil Öğrenimi Nasıl Olmalıdır? 49

Çocuklarda Kaba ve Çirkin Sözler 55

Çocuklar Küfür İçeren Kelimeler Kullandığında Ceza Verilmeli mi? 56

Olumsuz Söz Kullanan Çocuklara Nasıl Yaklaşmalı? 56

Çocuklarda Hırçınlık ve Bağırtılar 63

Anne-Baba Ne Yapmalı? 64

Çocuğu Bağırmaya İten En Önemli Sebep Sindirilmesi mi? 64

Bağırmak Anne-Babadan Kalıtımla mı Geçer, Sonradan mı Öğrenilir? 65

Adım Adım Tuvalet Eğitimi 69

Tuvalet Eğitiminde Püf Noktalar Neler? 72

Anne Nasıl Davranmalı? 73

Tuvalet Alışkanlığı Kazanamayan Çocuk İçin Ne Zaman Pedagoga Başvurulur? 73

Çocuklarda Parmak Emme 81

Parmak Emme Alışkanlığına Nasıl Son Verilir? 82

Parmak Emme, Duygusal Yoksunluktan Kaynaklanıyorsa Ne Yapılmalı? 83

Çocuk ve Sütten Kesilme Süreci 89

Bu Dönemin Özellikleri Nelerdir? 90

Çocuğun Damak Zevkinin Gelişmesi, Emme Alışkanlığının Kesilmesinde Etkili Olur mu? 91

Emme Alışkanlığı Nasıl Bıraktırılır? 91

Çocuklarda Tırnak Yeme 99

Tırnak Yiyen Çocuğa Nasıl Yaklaşılmalı? 100

Tırnak Yemek, Alışkanlığa Dönüştüğünde Ne Yapılabilir? 101

Çocuklarda Korkular 105

Çocukluk Dönemi Korkuları Nelerdir? 106

Kardeş Kıskançlığı 113

Kardeş Kıskançlığını Hangi Davranışlar Tetikler? 113

Anne-Baba Ne Yapmalı? 115

Kardeşler Arası Çatışmalar Bazen Faydalıdır da...116

Kardeş Kavgalarında Ne Zaman Müdahale Edilmelidir? 116

Çocuklar ve İçe Kapanıklık 125

Çocuk Duyarlı mı, Ezilmiş mi? 126

İçe Kapanıklığın Sebepleri Nelerdir? 127

Anne-Baba Ne Yapmalı? 128

Çocuk ve Yalan 135

7 Yaşından Önce Söylenenler Yalan mı? 136

Çocukları Yalan Söylemeye Sevk Eden Nedir? 136

Yalan Nasıl Alışkanlığa Dönüşür? 138

Anne-Babalar Ne Yapmalı? 138

İzinsiz Eşya Getirme 145

7 Yaşından Küçük Çocukların Anne-Babaları Ne Yapmalı? 146

Çocukları İzinsiz Eşya Almaya İten Nedir? 147

İzinsiz Eşya Almanın Alışkanlığa Dönüşmemesi İçin Neye Dikkat Edilmeli? 148

Hareketli Çocuklar 155

Çocuğun Hiperaktif Olup Olmadığını Nasıl Anlarız? 158

Üstün Zekâlı Çocuklar ile Hiperaktifler Nasıl Ayrılır? 159

Hiperaktivite Nasıl Tedavi Edilir? 159

Hareketli Çocuk Aynı Zamanda Dikkati Dağınık Çocuk mudur? 160

Çocuklarda İnatçılık 167

Çocukla İnatlaşılırsa Ne Olur? 168

‘İnat Döneminin’ Kalıcı Hale Gelmemesi İçin Neye Dikkat Edilmeli? 169

Çocuk Her Şeyi İnatla Yaptırmayı Öğrendiyse, Çıkış Yolu Nasıl Olmalı? 170

Hırçınlık ve Vurma Alışkanlığı 177

Her Vurma Şiddet midir? 177

Çocuklarda Tik’ler 183

Hangi Sorunlar Tiki Tetikler? 184

Kimlerde Daha Sık Görülür? 184

Anne-Baba Ne Yapmalı? 184

Tik Başka Sorunları da Tetikler mi? 185

Teknoloji Bağımlılığı 189

Teknoloji Bağımlılığı Neden Çok Çabuk Yayılıyor? 190

Anne-Baba Ne Yapabilir? 191

‘Bilgiye Ulaşma Kültürü’ Nasıl Oluşturulur? 193

Çocuk İnternet Bağımlısı Olduysa Ne Yapılmalı? 194

Çocuklarda Kendini Tatmin Etme 201

Çocuklar Neden Kendini Tatmine Yönelir? 202

Kendi Kendine Geçer mi? 203

Çözüm Nedir? 203

Önsöz

Bir gün sanatçı bir dostum “Kitap okumaya hiç vaktim yok... Şöyle pratik çocuk eğitimi kitabı yazsanız da beş-on dakikalık fırsatlarda göz atarak bir şeyler öğrensek” demişti. Çocuk eğitimi ‘şöyle bir göz atarak’ öğrenilecek şey değildir aslında. Ancak, birçok anne-baba maalesef yoğun koşturmacalar içinde detaylı kitap okumaya fırsat bulamıyor.

İşte bu kitap temel pedagojik bilgileri içermesine rağmen, kısa ve öz olarak ele alındı. Ele alınan başlıklar hemen hemen bütün anne-babaların sorunları arasındaydı. Ki bilhassa da sıklıkla karşılaşılan bu sorunlardan seçmeye çalıştık konuları. Her konu bitiminde, soru-yorumlara da yer verildi ki, konunun anlaşılmasında kolaylık olsun. Çocuk eğitimine dair ‘sıkça sorulan sorulara’ cevap vermeye çalıştığımız bu kitap, ebeveynlerin başucu kitabı olmayı hak ediyor.

Uzman Pedagog Adem Güneş İstanbul, 2014

Çocuklarda Yeme Alışkanlığı

İhtiyaçların bir kısmı doğuştandır. Bebeğin dünyaya geldiği andan itibaren kendini gösterir; ki bunlar, ‘temel’ ihtiyaçlardır. Doğan her çocukta şaşmaz bir aynılık içindedir, fıtrîdir. Bu ihtiyaçlar, onun yetişkin olma serüveninin temelini teşkil eder. Fıtrî ihtiyaçların karşılanmaması, insanın yaşama devam edemeyeceği anlamına gelir; ölüm ile sonuçlanır.

-Çocuklarda saldırgan davranışların birçoğu, ihtiyacın önündeki engelleri kaldırmak için masum davranışlardır

-Kişiliğin bir parçası haline dönüşmüş bir ihtiyaç karşılanmazsa, insanda bir gerilim hali oluşur.

-Gelişimsel ihtiyaçlar, çocuğun yaşı ilerledikçe, belli dönemlere eriştikçe ‘fıtrî’ olarak ortaya çıkar.

-Yemek yemek temel bir ihtiyaçtır, ebeveynler bu temel ihtiyacı yanlış davranışlarla sorunlu hale getirmemelidir.

-Aşırı tat, tuz ve acı gıdalarla tat sınırı aşılmış yemeğe alıştırılan çocuklarda yeme bozuklukları sık görülür.

-Yeme sorunları anlık bulunan çözümlerle çözülmemelidir.

Çocuklarda Uyku Düzeni

Uyku, direnilmesi zor bir ihtiyaç halidir. Öyle ki, açlığa dayanılır, uykusuzluğa direnilemez! İster çocuk olsun ister yetişkin, uykusuzluğa tahammül edemez. Böyle olduğu halde birçok ebeveyn çocuklarının geç uyuduklarından, sabah uyanmadıklarından yakınır. Burada bilinmesi gereken en önemli ayrıntı; ebeveynler çocuklarını uyutmaya zorladıkça çocuklarının direnecekleridir. Zira zorla uyku olmaz!

-Çocuk güncel yaşamda ebeveyni ile duygusal doyuma erişmedikçe, uykuya karşı direnç gösterir.

-Erken ya da geç uyuması için zorlanan çocuk, uykusu olsa da uyumamak için direnç gösterir

-Uyumamak üzere ağlayan çocukların ya duygusal ya da fiziksel ihtiyacı giderilmemiştir.

-Çocuk annesinin yatağından kademeli şekilde ayrılırsa kendi odasına geçişi, daha kolay olur.

-Gece teröründe çözüm, anne-çocuk bağlanmasıdır.

Çocuklarda Dil Gelişim

Çocuklarda dil ‘edinimi’ doğdukları andan itibaren başlar. Daha birkaç günlük çocuk, işittiği her bir sesi, hafızasına kaydeder. Benzer sesler duydukça kendi de o sesleri çıkartmak için çaba harcar. Çocuğun dil ediniminde iki hafızası vardır. Birincisi; pasif hafıza ki, her duyulan sözcük buraya kaydolur. Pasif hafızaya kaydolan sözcükler 6 ay boyunca kullanılmaya devam edilirse, bu kayıtlar ‘aktif hafıza’ya aktarılır.

-Dil öğrenme, işitmenin devamıdır.

-Konuşma çabasıyla dalga geçilen çocuklarda konuşma bozuklukları daha sık görülür.

-Televizyon, dil gelişimini ilerletmek yerine, geriletir. İletişim diyalog halinde olursa dil gelişimine katkı sağlar, ki televizyon monolog bir iletişim aracıdır.

-İki dil öğrenecek olan çocuklarda ana dilin annenin konuştuğu dil olması, öğrenilecek yabancı dilin de babanın dili olması çift dil öğrenmeye katkı sağlar.

Çocuklarda Kaba ve Çirkin Sözler

Çocuk yetişkinliğe doğru yolculuk yaparken, farklı kişiler, farklı davranışlar ve farklı alışkanlıklarla tanışacaktır. Çocuk olmanın da gereği olarak, her karşılaştığı yeniliği pratiğe geçirmekten de büyük bir haz duyacaktır. Çocuğun yeni kelimeler öğrenmekten çok mutlu olduğu okul öncesi dönemde, zaman zaman ‘argo’ kelimeler veya ‘çirkin/küfür/kaba’ içerikli kelimeler de kendi kelime dağarcığına dokunuverir. Panik yapmamak gerekir, çünkü çocuk kullandığı argo veya kötü sözlerin içeriğini bilerek değil, yeni yeni duyuyor olmanın heyecanı ile kullanır.

-Kaba ve argo kelimeler kullanan çocuğa kızmak, azarlamak, dövmek çözüm değildir. Bunun verdiği tepkisellik sorunu daha derinleştirir.

-Çocuk, kızgınlık ve üzüntü anında hangi kelimeyi kullanacağını bilirse, argo kelimelere başvurmak zorunda kalmaz.

-Anne-babalar, çocukların kullandığı kaba ve çirkin söze değil, bu sözün nereden öğrenildiğine odaklanmalıdır.

Çocuklarda Hırçınlık ve Bağırtılar

Çocuk içinde biriktirdiği negatif ya da pozitif hisleri sözel olarak dışarı çıkartamıyorsa bu noktada sorunlar başlar. Kendini ifade edemeyen çocuk agresiftir, hırçındır, duygusal ve mızmızdır. “Gözünün üzerinde kaşın var” dense; ya ağlamaya, ya da saldırmaya hazırdır. Konuşarak kendini ifade edemeyen çocuk, ağlamayı ya da bağırmayı bir çıkış yolu olarak görür.

-Çocuk ancak kendini varolduğu hali ile kabul eden bir ebeveyn yanında sakindir.

Adım Adım Tuvalet Eğitimi

Tuvalet eğitimi özellikle annelerin en can sıkıcı konusudur. Bilinmesi gereken birkaç noktaya dikkat edildiğinde, tuvalet eğitimi can sıkıcı olmaktan çıkıp, çok keyif verici birkaç günlük eğitime dönüşebilir. Küçük bir çocuk için alt ıslatmanın bir haz ve keyif hali olduğunu gözden kaçırmamak en önemli husustur. Çocuk sıkışmış, zorda kalmış ve idrar yolu tam da dolu olduğu bir sırada rahatlamak için bırakır kendini.

-İdrar yollarındaki kasları kullanma becerisi gözlemlenen çocuklarda tuvalet eğitimi başlayabilir.

-Tuvalet eğitiminin ilk adımı çocuğun ıslaklığı hissetmesini sağlamaktır.

-Tuvalet eğitiminin neden gerektiğini anlaması, çocuğun bu alışkanlığı kazanmasını kolaylaştırır

Çocuklarda Parmak Emme

0-2 yaş, emme refleksinin zirve olduğu bir dönemdir. Çocuk normalde 2 sene boyunca devam eden emme refleksine karşılık olan anne göğsünü bulamadıysa, başka bir şey emmek zorundadır. Elini ağzına alır, parmağını emmeye alışır. Ağzına emzik verilse, emziğe alışır. Eğer çocuk anne sütünü erken dönemde bıraktıysa, o takdirde yeni emdiği şeyi ileriki yaşlara doğru bir alışkanlık olarak götürür.

-Çocuk üzerinde baskı varsa, huzursuz bir atmosferdeyse, kaygı ve korku içindeyse parmağını ağzına sokarak kendisini güvende hisseder.

-4 yaşından sonraki parmak emmeler, duygusal yoksunluğun işaretidir.

-Çocuk ile anne arasında bir bağlanma sorunu olduğunda çocuk parmak emmeye yönelir

Çocuk ve Sütten Kesilme Süreci

Annelerin en çok zorlandıkları konulardan bir diğeri de sütten kesmedir. Anne ile bebek arasında, emzirme döneminde büyük bir ilişki başlar. Bu ilişkinin adı ‘güvenli bağlanma’dır. Annesini doya doya emen, her ihtiyaç duyduğunda annesini yanında bulan ve annesiyle sarmaş dolaş yatan bir çocuk ancak annesine doyar.

-Çocuklarda emme refleksi 24 aydır.

-Çocuk, anne göğsünden kademeli olarak ayrılmalıdır.

-Annesinin ihtiyaçlarını karşılayacağından emin olan çocuk, 24. aydan sonra emme alışkanlığından zorluk çıkarmadan vazgeçer.

Çocuklarda Tırnak Yeme

Bir çocuğun tırnağını ya da parmağını emmesi eğer 2 yaş öncesindeki döneme denk geliyorsa, bu, emme dönemindeki eksikliğin gideriliyor olduğu anlamına gelir. Eğer çocuk 2 yaşından önce anne sütünü bırakmışsa, emme refleksini tamamlayamadığından dolayı elini ağzına götürür. Veyahut taklit döneminin gereği olarak, çocuğun yanında tırnak yiyen bir yetişkin varsa, çocuk da tırnaklarını yemeğe başlayabilir. Hatta elini keyifli bir şekilde ağzına alıyorsa, bu da bir alışkanlığın belirtisidir.

-Emme dönemini tamamlamış olan bir çocukta tırnak yeme, güven yoksunluğunun dışa vurumu olarak ortaya çıkar.

-Çocuk sosyal yaşamda kendi gibi olmayı becerdiğini ve bu haliyle kimseler tarafından eleştirilmediğini fark ettiğinde tırnak yemeyi kendiliğinden bırakır.

Çocuklarda Korkular

Korku, her insanda potansiyel olarak varolan, yaşamın devamlılığı için gerekli olan istemsiz savunma davranışıdır. Korku, insanın yaşam ile uyum sağlamasını, sosyal hayat içinde yer almasını sağlayan, doğal bir duygu durumudur. Sorun olan korkular, bu doğal sınırların aşılmış olmasıdır. Bir başka deyişle ‘korku eşiğinin’ yükselmiş olması halidir.

-Çocuklar belli yaşlarda, duygusal ve zihinsel gelişimin bir gereği olarak korku dönemi yaşayabilir. Bu normaldir.

-Gerçekçi ve soğukkanlı bir ebeveynin yanındaki çocuk, korkularını daha kolay; duygusal ve kaygılı bir ebeveynin yanındaki çocuk ise bu dönemi daha zor atlatır.

Kardeş Kıskançlığı

Kıskançlık duygusu, her insanın yaradılışında vardır. Bu duygunun varlığı, kişinin gelişiminde etkili olduğu kadar, aşırı uyarılmış olması halinde de yaşamı zora sokar. Hele ki bu bir çocuksa daha da zorlaşır yaşam...

-Kıskançlığı anormal hale getiren en önemli sebep anne-baba tutumlarıdır

-Kardeş kıskançlığını oluşturmak istemeyen ebeveynler kardeşler arası ilişkilerde gerçekçi ve doğal olmalı.

-Belirli bir düzeyde, kardeşler arasındaki çatışmalar iletişim yeteneklerini geliştirir, problem çözme becerilerini artırır.

-Kardeş kavgasında asıl olan kimin haksız ya da haklı olduğunu bulmak değil; hangi davranışın doğru olup olmadığına karar vermektir.

-Ebeveynler, kardeşler arasında yol gösterici olmalı.

Çocuklar ve İçe Kapanıklık

Bir çocuk mizacına uygun bir yaşam sürüyorsa, sükûnet içindedir ve genellikle sosyaldir. Böylesi bir çocuk olaylara birdenbire atılmaz, reaksiyon göstermez. Önce etrafını gözler, çevresini tanır, kendisini emniyette hissettikten sonra ortama dâhil olur

-Mizacına uygun bir yaşam süren çocuk, sükûnet içindedir ve sosyaldir

-Annesinden duygusal olarak beslenemeyen çocuk; ya agresif olur, çatışmacıdır ya da içe dönük ve mutsuzdur.

-İçe kapanık çocukların ortak özellikleri, duygu ve düşüncelerini başkalarıyla paylaşamamalarıdır.

Çocuk ve Yalan

İnsanın üç farklı dünyası vardır: (1) Uyku ve rüya dünyası, (2) Hayal dünyası, (3) Gerçek dünya. Sağlıklı bir yetişkinde, bu üç dünya birbirinden net ve kesin çizgilerle ayrılmıştır. Hiçbir yetişkin hayal kurduğu bir şeyi, gerçekmiş gibi anlatmaz. Oysa ilk 7 yaş dönemindeki çocuklar bu üç dünyayı birbirinden ayırt edemez. Onlar için rüya ile gerçek arasında bir fark yoktur. Ya da hayal dünyası, tıpkı gerçek dünya gibidir.

-Yalan, insan fıtratının değil; korkunun, kaygının ürünüdür.

-Yalanı yakalanmak üzere peşinden gidilen çocuk, yalan söylemekte ustalık kazanır

İzinsiz Eşya Getirme

7 yaş grubundan küçük çocuklar için başkasının malı diye bir şey yoktur. Çocuğun çevresindeki her şey, çocuğundur. Üçüncü bir şahsa ait bir şey yoktur. O yüzden çocuk, okuldaki oyuncakları, arkadaşının eşyalarını çok rahatlıkla alır, cebine koyar ve getirir. Çocuk okuldan alıp getirdiği oyuncağı ne çalma niyeti ile alır, ne de başkasının malına el koyma niyeti ile cebine koyar.

-‘Çalma hastalığı’ ile çocukluk döneminde görülen izinsiz eşya alma aynı şey değildir.

-Çocuğu izinsiz eşya almaya iten en önemli sebeplerden biri, ilgisizliktir.

-Çocuğun kişilik haklarına saygı gösterilirse, o da başkalarınınkine göstermeyi öğrenir.

-Yetişkinlik döneminde çalma, bir kişilik probleminin habercisidir.

Hareketli Çocuklar

Çocukta huzursuzluk hali varsa, bu huzursuzluk fiziğe de yansır. Çocuğun eklemlerine yansır. Eli-kolu hızlanır, omuzları kımıldamaya başlar, ayakları kımıldamaya başlar, sağa-sola doğru sallanmaya başlar... Öncelikle bu huzursuzluğa sebep olan unsurların tek tek tespit edilmesi gerekir

-Çocuğa ‘ekstra dürtü’ veren bir ortam sunulursa, çocuk hareketlenir

-Çocuğun biyolojik ritmi bozulmuşsa, bozulmuş olan o ritim de çocuğa dürtü verir ve çocuğu hızlandırır.

-Duygusal yoksunluk yaşayan çocuklar, hiperaktif gibi, hızlı hareket etmeye başlarlar

-Çocuk hareketlenmeye başladığında beraberinde bir sorun daha çıkar: dikkat eksikliği

-Dikkat eksikliği öğrenme güçlüğünü oluşturur.

Çocuklarda İnatçılık

Her gelişim döneminin kendine özgü davranışları vardır. Çocuk 2 yaşından sonra anormalleşmez, normalleşir. 2 yaşına kadar bütün ihtiyaçlarını annesiyle gideren bir çocuk, annesiyle ruhsal bir sekine dönemi yaşadıktan sonra, sanki bir uykudan uyanır ve insan olma yolunda adımlar, “Ben yapacağım” demeye başlar.

-‘Ben gelişim’ döneminde, çocuğun yapmak istediği şeylere izin verilirse, kişilik gelişiminde olumlu tesirler oluşur.

-Çocuk, yaşamda engellerle karşılaştıkça güçlenir; engellendikçe agresifleşir.

-Çocuk engelleri şiddet kullanarak aşmayı alışkanlık hali getirmeye başlarsa, bu, ileriki dönem için davranış bozukluğuna sebep olur.

Hırçınlık ve Vurma Alışkanlığı

Çocuklar genellikle kendilerini ifade edemediklerinde vurma davranışı gösterirler. Arzu ettikleri şeye erişememek, anne-babayı kendine yöneltememek, içlerinde sevgi ihtiyacı kaldığı halde ebeveynine ulaşamamak çocukların vurma davranışlarının ortaya çıkmasında etkilidir.

-Çocuklar genellikle kendilerini ifade edemediklerinde vurma davranışı gösterirler.

Çocuklarda Tik’ler

Tik istemsiz kas kasılmasıdır. Çocuğun istemeden bir kasının sürekli olarak aynı periyot ve aynı zaman dilimi içerisinde kasılıp bırakılıyor olmasıdır. Bir insanın üzerinde baskılar artmaya başladığında, bu insandaki ilk fiziksel reaksiyonların göz kırpmalar, kaş kaldırmalar, dudak ısırmalar gibi kafasıyla, vücuduyla alâkalı birtakım fizyolojik tepkiler olduğu görülür. Ne kadar baskı artar ve çocuk ne kadar işin içerisinden çıkamaz ise kaşı, gözü, dudakları, vs. o kadar çok hareket etmeye başlar.

-Tik’lerin kaynağı gerginliktir.

-Çocuğu gerginliğe iten sebep bulunmadıkça, tik de ortadan kalkmayacaktır.

-Müdahale edilmediği takdirde tikler kronik seyir gösterebilir.

Teknoloji Bağımlılığı

Alkol ve uyuşturucu gibi madde bağımlılıklarının yanında bilgisayar, cep telefonu, internet gibi teknolojik gereçlerin de bağımlılığa dönüştüğü bir yüzyılda yaşıyoruz. Özellikle, aile içi iletişimin zayıf olduğu ortamlarda yetişen çocukların böylesi bağımlılığa düşme RİSKinin oldukça yüksek olduğunu görüyoruz. Aile içinde bir bireyin, teknolojik gereçlerden birine bağımlılık kazanması ailenin diğer bireylerini anında etkiliyor.

-Teknolojik gereçler, zayıf aile bağı olan çocuklarda daha çok bağımlılık yapmaktadır.

-Teknoloji, bir oyun değil bilgiye ulaşma aracı olarak tanımlanmalıdır.

-Çocuk teknoloji ile düşman değil, onunla dost yetiştirilmelidir.

-İnternet kullanımında ailenin sloganı, “Kullan, işini hallet, çık” olmalı.

Çocuklarda Kendini Tatmin Etme

Henüz ön ergenliğe erişmemiş bir çocuğun kendi bedenine yönelmesini cinsel tatmin olarak göremeyiz. Genellikle erken yaşlarda, bir şekli ile çocuklar kendi bedenlerini keşfedebiliyorlar. Cinsellik olmayan, fakat tıpkı bir tatlı kaşınma şeklinde kendi genital bölgelerine yoğunlaşabiliyorlar. Günümüzde oldukça sık rastlanılan bu çocuk davranışını, cinsellikle bağdaştırmak çocuğa yapılacak bir haksızlık olur.

-Kendini tatminde en belirgin sebep, çocuğun anne ile bağlanmasındaki problemlerdir.

-Çocuk mastürbasyonu vaktinde önlenmez ise kalıcılık gösterir.

-Böylesi bir alışkanlığın terki, 6 ayı bulan, ‘haz değiştirme ve davranış unutma süreci’ni kapsar

-Sorunun çözümü, anne ile çocuk arasındaki yeniden bağlanmayla gerçekleşir.

Gelişimsel İhtiyaçlar Ödül ve Ceza Yeme Alışkanlığı Uyku Düzeni Dil Gelişimi Konuşma Gecikmesi İkinci Dil Öğretimi Sosyal Kontrol Mekanizması Aile Toplantıları Çocuk ve Yalan Kardeş Kıskançlığı

Satın Al

20. Ergenlik Döneminde 100 Temel Kural

686

Ergenlik Döneminde 100 Temel Kural

Tanıtım

Eskilerin "Bizim zamanımızda ergenlik mi vardı!" deyip kabullenmediği; yenilerin "Bizimki yine ergen takılıyor!" diye abarttığı ergenlik döneminin özellikleri nelerdir?Ergenlik, gerçekten problemli bir dönem midir, yoksa geçmiş yıllarda biriken problemlerin dışa vurulduğu bir ruhsal arınma dönemi mi? Ergenin aşırılıkları baskı ve yasaklarla mı, duygusal bağların kuvvetlendirilmesiyle mi çözüme kavuşur?

Hepsi bir yana, kimdir ergen… Yetişkin midir, çocuk mu? Ergen; yetişkin bedeninde çocuksu ruha sahip bireydir. Yetişkinlere düşen, bu zor dönemde, elde olmadan sergilediği aşırılıkları, kabalıkları ve taşkınlıkları nasıl yönetebileceği konusunda ona yardımcı olmaktır.

Uzman Pedagog Dr. Adem Güneş, yetişkinlerin dünyaya bir ergen gözüyle bakabilmesinin ipuçlarını ve ergenlerle iletişim kurma yöntemlerini tek bir kitapta topladı. Ergenlik Döneminde 100 Temel Kural, bu döneme dair bir farkındalık kitabı...

İçindekiler

GİRİŞ …………………………………………………………………………….…….....13
YAYINA HAZIRLAYANIN NOTU.. ……………………………………………....….....14
1 Sessiz ergen yoktur, iletişim becerisi olmayan ebeveyn vardır …………………….......16
2 Ergenin en sinir olduğu şey, tanımadığı ortamlarda kendinden bahsedip konuşmak zorunda bırakılmaktır .………………………………………………………………………......................….......18
3 Şımaracak kimsesi olmayanın ergenliği olmaz ………………………………….……...20
4 Ergenin düzeni, evin yönetiminde rol sahibi olmasıyla başlar ……………………….....22
5 Ergen kız çocuğu, babasından kopuk olduğu kadar erkek arkadaşa yatkın olur ……......24
6 Ergenliğini sert bir anneyle geçiren kız çocuğu, kendisi anne olduğunda çocuğuna karşı tahammülsüz olur ………………………………………………………………………...................................26
7 Bir ergenin en zorda kaldığı an, kendisinin bir başkasına yakıştırıldığı andır ………......28
8 Agresif ergeni ilaç değil, sakin duran ebeveyn iyileştirir …………………………..…....30
9 Zayıf ergenin en belirgin özelliği kendini büyük gösterme çabasıdır................................ 32
10 Günümüz gençlerine yapılan en büyük haksızlık, 'kendi gibi olmak' yerine, başkaları gibi olmanın' dayatılmasıdır ........................................................................................................................34
11 Ergenlik dönemi, insan davranışlarının en acemi olduğu dönemdir.. ...............................36
12 Ergenin en güçlü ihtiyacı bağımsızlıktır ...........................................................................38
13 Ergenin en büyük ihtiyacı aidiyet içinde özgürlüktür .......................................................40
14 Genç kız da sever, bu anormallik değil, insan olmanın bizzat kendisidir.......................... 42
15 Ergenlik bir problem dönemi değil, çocukluk dönemi problemlerinin dışa vurumudur.....44
16 Çocuklukta ekilen ergenlikte biçilir ...................................................................................46
17 Ergen akıl almaktan değil, akıl vermekten hoşlanır ...........................................................48
17 Ergenin sessizliği hırçınlığından daha tehlikelidir .............................................................50
19 Ergenin sessizleşmesi her zaman olgunlaştığının değil, çoğu zaman bunaltısının işaretidir ...................................................................................................................................................52
20 Gençleri kendine benzeten değil, gençlere benzeyen yetişkin kendini geliştirir................ 54
21 Ev ancak genç çocuklarla bir tarza bürünür ........................................................................56
22 Ergenin dürtüye açık yanı her zaman olumsuz değil, yetişkinin yorgunluğuna gençlik vericidir de ...................................................................................................................................................58
23 Gençleri anlamak, ruha gençlik verir ...................................................................................60
24 Ergenin agresifliği, kendini terapidir, agresifliğin engellenmesi terapiyi engellemektir .....62
25 Ergen, haksızlık karşısında tepkiseldir .................................................................................64
26 Gençler, duygusal yakınlığı 'güçlü'de değil, 'adaletli' kişide bulur.,.. ...................................66
27 Erkek çocuklar ergenliğe 'utanma', kızlar ise 'büyüklük' hissiyle girer ................................68
28 Ergenin fiziği ne kadar hızlı gelişirse agresifliği o denli fazla olur ..................................... 70
29 Aile içi iletişim azaldıkça ergenlik problemleri artar ............................................................72
30 Ergen ile uyum, suskunlaştıkça değil ergen kadar cıvıldaştıkça artar....................................74
31 Ergenin karşısında çok olgunluk, 'ergen suskunluğuna' yol açar ..........................................76
32 Ergenler çok olgun kişileri sevseler de sıkıcı bulurlar ..........................................................78
33 Ergen, memnuniyetsizliğe zaten yatkındır, bir de buna zemin oluşturmamak gerekir .........80
34 Ergenin 'sorumluluk'tan çok yetki'ye ihtiyacı vardır .............................................................82
35 Ergen, cami duvarını görünce ağlar, Konya kaşığını görünce oynar; endişe etme, seyret ....84
36 Ergen, kendini dinleyen yetişkini dinlemekten keyif alır ......................................................86
37 Ergenlik erkek çocuklarda babadan uzaklaşma hissiyle başlar, babadan daha çok keyif alarak sona erer ......................................................................................................................................................88
38 Kızlarda ergenlik, anne ile yakınlaşmayla başlar, çatışmayla devam eder, bütünleşmeyle son bulur ......................................................................................................................................................90
39 Ergen boş kaldıkça ya kendini yer ya çevresini .....................................................................92
40 Fiziksel değil duygusal zayıf ergenler akran şiddetine maruz kalır....................................... 94
41 Ergenin eli titrer, yüzü yanar; bu ne tuhaftır ne de fena .........................................................96
42 Ergen kızın içi titredikçe, dışa soğukkanlılık yansır ...............................................................98
43 Ergenin tepkiselliği, savunma ihtiyacındandır ......................................................................100
44 Ön ergenlikte erkek çocuk, kız çocuktan daha utangaçtır .....................................................102
45 Ergenliğin erkek çocuklarda en bariz belirtisi suçluluk duygusudur......................................104
46 Ergenlikte karşı cinse heyecan duymak değil, kendini bu heyecana kaptırmaktır sorun olan .....................................................................................................................................................106
47 Ergen, duygularını taşkın yaşar, sevinci de öfkesi de şaşkıncadır..........................................108
48 Çocukluğunda yeterince sevilmemiş kişi, yetişkin de olsa ergen gibidir ..............................110
49 Gençler yetişkinlerden daha adildir .......................................................................................112
50 Adil olmayan bir ortamda yetişen gencin hâkim duygusu; bencilliktir .................................114
51 Ergenin ruhen sağlıklı olduğu, kendi tarzını oluşturmasından anlaşılır .................................116
52 Her ergenin özünde 'mutlaka' kendine has bir tarz vardır, kimisi bunu ortaya koyar, kimisi içinde saklar ......................................................................................................................................................118
53 Ergenin en nefret ettiği sevgi yapmacık sevgidir ...................................................................120
54 Ergeni yıkan şey, anne babasının yalanına şahit olmaktır ......................................................122
55 Ergenler kendilerini seveni değil, doğal olanı severler ..........................................................124
56 Ergen çocukla yaşamak, 'gönül razı olmasa da' bazen susmayı öğretmelidir anne babalara..126
57 Ergenlerin en belirgin özelliklerinden biri 'unutkanlıktır' ......................................................128
58 Duygusal olarak zayıf ergene, problemli kişiler cazip görünür .............................................130
59 Ergenlikte 'ağlayamamazlık' içsel derinliği olan bir pedagojik sorundur ...............................132
60 Babasına bir anne gibi şefkatli davranabilme özgürlüğü, her genç kıza iyi gelir ...................134
61 Ergenin en RİSKli yanı, heyecana ilgisidir ................................................................................136
62 Değersizlik hissi, ergende kendini değerli hissedeceği birilerini arama ihtiyacını oluşturur ..138
63 Fanatik ebeveynin şiddet eğilimli çocuğu olur ........................................................................140
64 Sınırsız internet Ergene iyi gelmez ..........................................................................................142
65 Sürekli dizi izlemek, ergende 'özenti kişilik' oluşturur .............................................................144
66 Meslek tercihi, aynı zamanda ergenin kişilik tercihidir ............................................................146
67 Meslek seçimi rehberliğinde, mesleğin popülerliğinden çok kişisel yatkınlık önemsenmelidir.148
68 Ergenin ben merkezli bakışı bencillik değil; duygusal gelişimin gereğidir ...............................150
69 Ergenle çatışıp da kârlı çıkmış anne baba yoktur .......................................................................152
70 Ergenlik problem dönemi değil, bir arınma ve ruhsal temizlenme dönemidir ...........................154
71 Erkek ergenler kızlara göre daha sakardır ...................................................................................156
72 Erkek ergen çocuklarının en hızlı edindiği davranış, maçoluktur ...............................................158
73 Baskı altındaki ergen kız çocuğu kendini saf göstererek savunmaya çalışır ...............................160
74 Ergen, tadından hoşlandığı için değil, arkadaşları arasında dışlanmamak için sigaraya başlar ...162
75 Sigara alışkanlığı nikotine değil, sigara ile ilişkilendirilen duyguya bağımlılıkla başlar .............164
76 Ergenlik döneminin en temel eğitimi, mahremiyet eğitimidir ......................................................166
77 Ergenin üç büyük zaafı sihir, gizem ve korkudur ..........................................................................168
78 Ergenin en zor kullandığı uzvu kollarıdır ......................................................................................170
79 Erkek ergen duygularına, kız ergen fiziğine dikkat eder ...............................................................172
80 Ergenin duygu dünyası, olumsuz söylem ve müziğe yatkındır .....................................................174
81 Ergenlik değil, ergenle iletişimi bilememek problemdir ...............................................................176
82 Düşüncesi hafife alınan ergen kendini aşağılanmış hisseder .........................................................178
83 Fiziksel ergenliğe eriştiği halde ruhen henüz ergen olamamış çocuğa ergenlik ağır gelir .............180
84 Ergeni en rahatsız eden şey, yetişkin tavrı ile sorgulanmaktır ........................................................182
85 Ergene günlük değil, haftalık harçlık verilir ...................................................................................184
86 Ergenin alınmadığına bakıp yanılmamalı, gençlerde hırsa bağlı duygular çabuk uyanır ...............186
87 Sevgisiz geçen çocukluk yılları, ergenlikte saplantılı aidiyete' yol açar .........................................188
88 Ergenlik dönemindeki çocuklara sunulacak en önemli şey, akran dostluğudur ..............................190
89 Erkek ergenler yakışıklı olduğunu, kız ergenler güzel olduğunu duymaktan keyif alırlar ..............192
90 Ergenler okulda değil, yaşamın içinde öğrenir .................................................................................194
91 Ergenin asla kaybetmemesi gereken duygu umuttur ........................................................................196
92 Ergen depresyonunun en belirgin dışa vurumu yalnız kalma isteğidir .............................................198
93 Ergen depresyonunun son belirtisi gündüz uykusudur ......................................................................200
94 Ergen at bindikçe duygularını özgür hisseder, duygularını özgürce hisseden kişi yaşamdan keyif alır .................................................................................................................................................................202
95 Ruhsat özgürlük davranış özgürlüğü değildir ....................................................................................204
96 Sınırsız ve sorumsuz davranışlar, ruhsal rahatlama değil, içsel huzursuzluk oluşturur .....................206
97 Ergen ne uyumak ister ne uyanmak ...................................................................................................208
98 Gençler, öğretmenden çok birbirlerinden öğrenir .............................................................................210
99 Ergenlerde 'davranış eğitimi' akranla gerçekleşir ...............................................................................212
100 Ergen çocuğundan utanma! nazik ergen yoktur.................................................................................214

1 SESSİZ ERGEN YOKTUR, İLETİŞİM BECERİSİ OLMAYAN EBEVEYN VARDIR.

Ergen çocuğunu kaybetmek istemeyen yetişkinler, ergen ile iletişim kurma becerisi kazanmalı, onlarla bağlarını kuvvetlendirmelidir. Bu hem kendilerine hem de ergen çocuklarına iyi gelecektir.

2 ERGENİN EN SİNİR OLDUĞU ŞEY, TANIMADIĞI ORTAMLARDA KENDİNDEN BAHSEDİP KONUŞMAK ZORUNDA BIRAKILMAKTIR

Ergene yapılacak en büyük iyilik, onu yetişkin ortamlarında bulundurmak ve gözlem yapmasına fırsat vermektir…

3 ŞIMARACAK KİMSESİ OLMAYANIN ERGENLİĞİ OLMAZ

Çocukluk döneminde sürekli kısıtlanmış, engellenmiş, “şımartılmamış” çocuklar, ergenlik dönemine “istemsiz bir olgunluk”la girer…

4 ERGENİN DÜZENİ, EVİN YÖNETİMİNDE ROL SAHİBİ OLMASIYLA BAŞLAR

Ergenin ödevi kendi ödevidir, o ödevi yapabilmesi için kendisine aile içinde sessizlik fırsatları verilmelidir.

5 ERGEN KIZ ÇOCUĞU, BABASINDAN KOPUK OLDUĞU KADAR ERKEK ARKADAŞA YATKIN OLUR

Sevmek ve sevilmek nasıl ki insan fıtratının en önemli ihtiyacı ise, “sığınılmak” ve “emniyette hissetmek” de insanın en temel ihtiyacıdır.

6 ERGENLİĞİNİ SERT BİR ANNEYLE GEÇİREN KIZ ÇOCUĞU, KENDİSİ ANNE OLDUĞUNDA ÇOCUĞUNA KARŞI TAHAMMÜLSÜZ OLUR

Kızının geniş ve tahammül sahibi bir anne olmasını isteyen anneler, onu duyarsızlaştıracak davranışlardan uzak durmalıdır.

7 BİR ERGENİN EN ZORDA KALDIĞI AN, KENDİSİNİN BİR BAŞKASINA YAKIŞTIRILDIĞI ANDIR

Ergen çocuk, kendinin birine yakıştırılmaya çalışılması ile duygularının önemsenmediği izlenimi edinir, değersizlik hisseder…

8 AGRESİF ERGENİ İLAÇ DEĞİL, SAKİN DURAN EBEVEYN İYİLEŞTİRİR

Ebeveynler nörolojik ve biyolojik kökenli sorunları olmadığı halde çocuklarının davranışlarını ilaç ile düzenlemeye çalıştıklarında, onların haklarına girdiklerini unutmamalıdır.

9 ZAYIF ERGENİN EN BELİRGİN ÖZELLİĞİ KENDİNİ BÜYÜK GÖSTERME ÇABASIDIR

Bir ergenin en değer gördüğü an, anne babası ile insan insana konuşabildiği andır…

10 GÜNÜMÜZ GENÇLERİNE YAPILAN EN BÜYÜK HAKSIZLIK, 'KENDİ GİBİ OLMAK' YERİNE, BAŞKALARI GİBİ OLMANIN' DAYATILMASIDIR

El alem ne der?” diye çocuğun içine iç ses yerleştirmek, o çocuğun bütün bir yaşamını kendi gibi olmak yerine sürekli “başkaları ne der?” diye geçirmesine sebep olacaktır…

11 ERGENLİK DÖNEMİ, İNSAN DAVRANIŞLARININ EN ACEMİ OLDUĞU DÖNEMDİRAnne babalar, genellikle ergen çocuklarının görünüşlerine aldanıp onlardan yetişkin davranışları beklerken, onların çocuksu yanları ile karşılaştıklarında hayal kırıklığı yaşarlar…

12 ERGENİN EN GÜÇLÜ İHTİYACI BAĞIMSIZLIKTIR

Ergenin cesur yanı, kaliteli iletişim ve kararlılıkla dengelenmelidir…

13 ERGENİN EN BÜYÜK İHTİYACI AİDİYET İÇİNDE ÖZGÜRLÜKTÜR

Ailesi ile bağı arttıkça ergenin, özgürlük ihtiyacının sınırlarını kendi çizmeye başlar… Ailesi ile bağları zayıfladıkça, özgürlük arzusu sınır tanımaz bir hal alır…

14 GENÇ KIZ DA SEVER, BU ANORMALLİK DEĞİL, İNSAN OLMANIN BİZZAT KENDİSİDİR

İnsan yaşamının doğal seyri içinde oluşan bu duygularla aslında çocuk iç dünyasında evliliğe yatkınlık oluşturur… Bu yatkınlık kendi elinde olan bir durum değil, insan olmanın gereğidir… ve bu sayede devam eder insan nesli…

15 ERGENLİK BİR PROBLEM DÖNEMİ DEĞİL, ÇOCUKLUK DÖNEMİ PROBLEMLERİNİN DIŞA VURUMUDUR

Ergenin yaşadığı sorun, ergenlik dönemine has sorunlar değil, geçmiş dönemlerin bir birikintisidir… Ve çocuk, bu birikintiyi, öfke ve kızgınlıkla... heyecan ve tepkisellikle dışa vurur… Bu sayede, iç temizliğini gerçekleştirir…

16 ÇOCUKLUKTA EKİLEN ERGENLİKTE BİÇİLİR

Ebeveynin bir türlü gülmeyen yüzü… aşağılayıcı bakışları… tedirgin edici sözleri… yıllar sonra ergenin gülmeyen yüzüne, aşağılayıcı bakışlarına ve tedirgin edici sözlerine dönüşür…

17 ERGEN AKIL ALMAKTAN DEĞİL, AKIL VERMEKTEN HOŞLANIR

Ergenin güveni, kendi işini “acemice de olsa” kendi yaptıkça oluşur… O bir işi yaparken, akıl almaktan değil, akıl vermekten hoşlanır…

18 ERGENİN SESSİZLİĞİ HIRÇINLIĞINDAN DAHA TEHLİKELİDİR

Ebeveynler ergen çocuklarının “biraz deli-dolu” olmalarına tebessümle göz yummalıdır ki, duygularını düzenlemelerine fırsat versinler…

19 ERGENİN SESSİZLEŞMESİ HER ZAMAN OLGUNLAŞTIĞININ DEĞİL, ÇOĞU ZAMAN BUNALTISININ İŞARETİDİR

Ergenler problemlerini çözecek bir duygusal yakın bulamadıklarında, içine kapanır ve sessizleşirler…

20 GENÇLERİ KENDİNE BENZETEN DEĞİL, GENÇLERE BENZEYEN YETİŞKİN KENDİNİ GELİŞTİRİR

Ebeveynler ergen çocuklarını dar kalıplar içine sıkıştırıp, kendilerine benzetmek yerine, onların getireceği yeniliklere açık olup kendilerini gençleştirmelidirler.

21 EV ANCAK GENÇ ÇOCUKLARLA BİR TARZA BÜRÜNÜR

“Okul alışverişini birlikte yapalım dediğime bin pişman oldum, şu beğendiğin çantaya bak, hippi çantası gibi.” demek yerine; “Ben gençliğimde hiç böyle bir çanta kullanmamıştım. Galiba şimdi gençler arasında bunlar popüler değil mi?” demelidir.

22 ERGENİN DÜRTÜYE AÇIK YANI HER ZAMAN OLUMSUZ DEĞİL, YETİŞKİNİN YORGUNLUĞUNA GENÇLİK VERİCİDİR DE

“Akşam akşam ne dışarı çıkması kızım? İşten yeni geldim, adamı deli etmeyin.” demek yerine; “Senin şu kıpır kıpır halin var ya… Tamam, yemeğimizi yiyelim, bir kahve yudumlamak için dışarı çıkalım… İyi ki varsın kızım…” demelidir.

23 GENÇLERİ ANLAMAK, RUHA GENÇLİK VERİR

“Ne arkadaşlarla gezmesiymiş? Otur evinde ne güzel… Biz sana yetmiyor muyuz?” demek yerine; “Gittiğiniz yerlerde bize de tavsiye edeceğiniz bir yer olursa söyleyin, bir ara da birlikte gidelim...” demelidir.

24 ERGENİN AGRESİFLİĞİ, KENDİNİ TERAPİDİR, AGRESİFLİĞİN ENGELLENMESİ TERAPİYİ ENGELLEMEKTİR

“Başlatma şimdi öfkene… Adamın asabını bozma, alırım ayağımın altına!” demek yerine, “Seni sinirlendirdiğimi yeni fark ediyorum, hakkını helal et oğlum.” demelidir.

25 ERGEN, HAKSIZLIK KARŞISINDA TEPKİSELDİR

“Arkadaşlarının hesabını her zaman sen ödeyeceğin yere, biraz kurnazlık et de başkaları da ödesin…” demek yerine; “Oğlum hesabı bazen sen öde, bazen de arkadaşlarının ödemesine fırsat ver ki onlar da kendilerini iyi hissetsinler…” demelidir.

26 GENÇLER, DUYGUSAL YAKINLIĞI 'GÜÇLÜ'DE DEĞİL, 'ADALETLİ' KİŞİDE BULUR

“Oğlum parana karşı cimri ol… Unutma insanlar parası kadar adamdır.” demek yerine; “Oğlum para bir araçtır, amaç insanın iç huzurudur… Para bu amaca hizmet etmiyorsa, hiçbir kıymeti yoktur. ” demelidir.

27 ERKEK ÇOCUKLAR ERGENLİĞE 'UTANMA', KIZLAR İSE 'BÜYÜKLÜK' HİSSİYLE GİRER

“Kızım biraz dışarı çıkar mısın, teyzeler ile konuştuğumuz şeyler biraz özel?” demek yerine; “Kızım, tabi ki sen de kalabilirsin yanımızda. Sen de düşüncelerinle katkı sağlayabilirsin bize.“ demelidir.

28 ERGENİN FİZİĞİ NE KADAR HIZLI GELİŞİRSE AGRESİFLİĞİ O DENLİ FAZLA OLUR

“Kocaman adam oldun hala kardeşinin oyuncakları ile oynamak istiyorsun, aşkolsun.“ demek yerine; “Kardeşinin oyuncaklarını saklama istersen, ortaya çıkar da hep beraber oynayalım.” demelidir.

29 AİLE İÇİ İLETİŞİM AZALDIKÇA ERGENLİK PROBLEMLERİ ARTAR

“Şu konuştuğun konulara bak, çantaymış ayakkabıymış, biraz da derslerini konuşsan.” demek yerine; “İnternette gördüm, hasır iplerden çok farklı çantalar yapılabiliyormuş, ne dersin biz de yapmayı deneyelim mi?” demelidir.

30 ERGEN İLE UYUM, SUSKUNLAŞTIKÇA DEĞİL ERGEN KADAR CIVILDAŞTIKÇA ARTAR

“Hem telefonuma bakıp, hem seni dinleyebiliyorum, agresifleşmene gerek yok.” demek yerine;“Kızım bana 1 dakika izin verir misin? Şu mesaja kısacık bir cevap yazayım, seni bol bol dinleyeceğim.” demelidir.

31 ERGENİN KARŞISINDA ÇOK OLGUNLUK, 'ERGEN SUSKUNLUĞUNA' YOL AÇAR

“Kanarya Adaları’nın Kuşadası’nda olduğunu nereden çıkarttın, saçmalama.” demek yerine; “Ben de önceden Kanarya Adaları’nın, Kuşadası’nda olduğunu zannediyordum, ama değilmiş… Haritaya bir bakalım mı? ” demelidir.

32 ERGENLER ÇOK OLGUN KİŞİLERİ SEVSELER DE SIKICI BULURLAR

“Tamam, lunaparka gidelim. Ama ben bir şeye binmem, siz binin…” demek yerine; “İnanın korkudan ödüm kopuyor, ama sizinle bu duyguları yaşamak istiyorum, tamam ben de bineceğim, söz.” demelidir.

33 ERGEN, MEMNUNİYETSİZLİĞE ZATEN YATKINDIR, BİR DE BUNA ZEMİN OLUŞTURMAMAK GEREKİR

“Eğitim sistemi benim zamanımda da sorunluydu, şimdi de… Biz ölür gideriz bu sorunlar çözülmez…” demek yerine,“Evet, eğitimde sorunlar var ama biz sorunlara değil, önümüzdeki hafta gireceğimiz sınava odaklanalım.” demelidir.

34 ERGENİN 'SORUMLULUK'TAN ÇOK YETKİ'YE İHTİYACI VARDIR

“Yine zayıf aldın değil mi, sana verdiğimiz emeklere yazıklar olsun… ” demek yerine;“Zayıf not alsan çok üzülmem, yüksek not alsan da çok sevinmem… Sen kendi yaşamını hazırlıyorsun unutma, benimkini değil.” demelidir

35 ERGEN, CAMİ DUVARINI GÖRÜNCE AĞLAR, KONYA KAŞIĞINI GÖRÜNCE OYNAR; ENDİŞE ETME, SEYRET

“Sana da laf söylemeye gelmiyor. Ne oldu birden bire de ortalığı birbirine katıyorsun?” demek yerine; “Yordum seni galiba, istersen biraz mola verelim mi?” demelidir.

36 ERGEN, KENDİNİ DİNLEYEN YETİŞKİNİ DİNLEMEKTEN KEYİF ALIR

“Sabahtan beri konuşuyorsun yaa, bir sus! Azıcık da kafamı dinlemek istiyorum.” demek yerine; “Seninle konuşmaya doyum olmuyor… İstersen geri kalanını da yemekten sonra anlatır mısın?” demelidir.

37 ERGENLİK ERKEK ÇOCUKLARDA BABADAN UZAKLAŞMA HİSSİYLE BAŞLAR, BABADAN DAHA ÇOK KEYİF ALARAK SONA ERER

“Oğlum o senin baban, saçını okşamak isteyince niye başını kenara çekiyorsun, üzülüyor baban.” demek yerine; “Bazen insanların yalnız kalmaya ihtiyacı olabilir, babası sen de biraz anlayışla karşıla istersen oğlunu.” demelidir.

38 KIZLARDA ERGENLİK, ANNE İLE YAKINLAŞMAYLA BAŞLAR, ÇATIŞMAYLA DEVAM EDER, BÜTÜNLEŞMEYLE SON BULUR

“Benim eşyam, ne demek? Eşyanı istediğim yere koyar, istersem de sokağa atarım. Var mı diyeceğin?” demek yerine; “Alışkanlık işte kızım, senin özel eşyalarını fark edemedim. Hepsini birden toparlayayım demiştim.” demelidir.

39 ERGEN BOŞ KALDIKÇA YA KENDİNİ YER YA ÇEVRESİNİ

“Evin içinde bomboş dolaşacağına git içeride ödevini yapsana!” demek yerine; “Canının çok sıkıldığını tahmin edebiliyorum. İstersen hafta sonları bir etkinlik planlamak için spor kulüplerini bir gezelim mi?” demelidir.

40 FİZİKSEL DEĞİL DUYGUSAL ZAYIF ERGENLER AKRAN ŞİDDETİNE MARUZ KALIR...

“Senin de ellerin yok muydu iki tane de sen vuraydın ya… geri zekalı…” demek yerine; “Bu güne kadar seni çok incittim oğlum artık bunu fark ediyorum. Söz veriyorum bundan sonra sana layık bir anne olacağım, yeniden başlayalım mı?” demelidir.

41 ERGENİN ELİ TİTRER, YÜZÜ YANAR; BU NE TUHAFTIR NE DE FENA

“Ay yerim seni, konuşurken yüzün ne de güzel kızarıyor öyle.” demek yerine; “Hiç mahcup olmana gerek yok, bazen benim de param olmuyor üzerimde, bu seferlik ben ödeyeyim, bir dahaki sefere sen ödersin.” demelidir.

42 ERGEN KIZIN İÇİ TİTREDİKÇE, DIŞA SOĞUKKANLILIK YANSIR

“Ay valla buzdolabı gibisin, senin de sohbetine doyum olmuyor.” demek yerine; “Şu anda aklıma ne geldi biliyor musun, anlatsam gülmekten yerlere yatarsın.” demelidir.

43 ERGENİN TEPKİSELLİĞİ, SAVUNMA İHTİYACINDANDIR

“İstemiyorsan istemiyorsun! Ne öyle bağırıp çağırıyorsun… Sakin konuşamaz mısın sen?” demek yerine; “Hiç kızmana, kendini yormana gerek yok kızım, ben seni anladım; istemiyorsun.” demelidir.

44 ÖN ERGENLİKTE ERKEK ÇOCUK, KIZ ÇOCUKTAN DAHA UTANGAÇTIR

“Oğlum kız gibi utanma, kaldır kafanı da komşu teyzeye bir ‘merhaba’ de.” demek yerine;“Oğlum, kişinin kendini iyi hissetmediği zamanlarda içine kapanması yerine, karşılaştığı insanlara selam vermesi daha iyi gelir insana.” demelidir.

45 ERGENLİĞİN ERKEK ÇOCUKLARDA EN BARİZ BELİRTİSİ SUÇLULUK DUYGUSUDUR

“Galiba senin bu kıza ilgin mi var ne, saklama benden, doğruyu söyle.” demek yerine;“Utanmana gerek yok, senin yaşlarında herkes bu duyguları yaşadı, emin olabilirsin.” demelidir.

46 ERGENLİKTE KARŞI CİNSE HEYECAN DUYMAK DEĞİL, KENDİNİ BU HEYECANA KAPTIRMAKTIR SORUN OLAN

“Daha yaşın kaç, başın kaç da birisine ilgi duyduğunu söylüyorsun, çekil şurdan!” demek yerine; “Kızım seni gün boyunca müzik dinlerken görüyorum, paylaşmak istediğin bir şey var mı?” demelidir.

47 ERGEN, DUYGULARINI TAŞKIN YAŞAR, SEVİNCİ DE ÖFKESİ DE ŞAŞKINCADIR....

“Bu kadar abartacak ne var, aslı astarı kuşun öldü.” demek yerine, “Kuşunla duygusal bir bağ kurduğunu biliyorum, onu ben de özleyeceğim.” demelidir.

48 ÇOCUKLUĞUNDA YETERİNCE SEVİLMEMİŞ KİŞİ, YETİŞKİN DE OLSA ERGEN GİBİDİR

"Biraz rahat bıraksan da annenle konuşsak olmaz mı… Git içeri kardeşinle sohbet et sen de.” demek yerine; “Tabi ki sen de aramıza katılabilirsin, sensiz bir bütün olamıyoruz, hadi gel.” demelidir.

49 GENÇLER YETİŞKİNLERDEN DAHA ADİLDİR

“Oğlum her şeyin helalini haramını düşünecek olursak, biz bu dünyada zor yaşarız.” demek yerine;

“Oğlum insan olmanın en önemli yanı, başkalarının haklarına da saygı gösterecek bir büyüklüğe erişmektir. Bunu sende görüyorum, lütfen bu özelliğini kaybetme.” demelidir.

50 ADİL OLMAYAN BİR ORTAMDA YETİŞEN GENCİN HÂKİM DUYGUSU; BENCİLLİKTİR

“Boş ver iyilik meleği olmayı, her koyun kendi bacağından asılır. ” demek yerine;“Dostluklar zor günlerde belli olur kızım, herkes onu terk etse de, arkadaşının bu zor gününde yanında olmanı tavsiye ederim. ”demelidir.

51 ERGENİN RUHEN SAĞLIKLI OLDUĞU, KENDİ TARZINI OLUŞTURMASINDAN ANLAŞILIR

“Ay sen de iyice saçmaladın, sarı ayakkabı mı olur?” demek yerine; “Sarı ayakkabının bu kadar yakışabileceğini ilk kez sende gördüğümde fark ettim?” demelidir.

52 HER ERGENİN ÖZÜNDE 'MUTLAKA' KENDİNE HAS BİR TARZ VARDIR, KİMİSİ BUNU ORTAYA KOYAR, KİMİSİ İÇİNDE SAKLAR

“Almak istediğin kıyafetlere bakınca, ‘bu oğlan deli mi ne’ diye düşünüyorum… Koy onu yerine, beni kendine söyletme!” demek yerine; “Galiba kendine bir tarz arayışı içindesin, istersen üzerinde bir dene ona göre karar verelim.” demelidir.

53 ERGENİN EN NEFRET ETTİĞİ SEVGİ YAPMACIK SEVGİDİR

“Benim güzel kızım, merak etme sivilcelerinle de, kilonla da sen dünyanın en güzel kızısın.” demek yerine; “Güzelliğine bir şey diyemem, ama sanırım biraz kilo vermeye ihtiyacımız var kızım.” demelidir.

54 ERGENİ YIKAN ŞEY, ANNE BABASININ YALANINA ŞAHİT OLMAKTIR

“Aman tamam haklısın sus ya… sanki küçücük bir yalanla dünya yıkıldı…” demek yerine;“Eğer bir gün benim dürüst olmayan sözüme rastlarsan, herkesten önce sen karşıma çık oğlum; ‘baba kendine gel’ de bana.” demelidir.

55 ERGENLER KENDİLERİNİ SEVENİ DEĞİL, DOĞAL OLANI SEVERLER

“Sen benim bir tanemsin, can tanemsin, aşkımsın, canım ciğerimsin, yerim seni…” demek yerine; “Akşam her şeyden uzak sadece sen ve ben, bir kafeteryada çay içmeye ne dersin oğlum?” demelidir.

56 ERGEN ÇOCUKLA YAŞAMAK, 'GÖNÜL RAZI OLMASA DA' BAZEN SUSMAYI ÖĞRETMELİDİR ANNE BABALARA

“Kızım susacağım diyorum yine de yapamıyorum, şu yemek yiyişine bir bak, hiç yemek görmedin mi sen?” demek yerine; “Üzerine yemek döküldü galiba, sorun yok kızım… İçeride leke sökücü vardı, istersen onunla çıkartabilirsin.” demelidir.

57 ERGENLERİN EN BELİRGİN ÖZELLİKLERİNDEN BİRİ 'UNUTKANLIKTIR'

“Kalemini kaybetmemen için, çocuk gibi boynuna asacağım bundan sonra.” demek yerine… “Kalemin arabanın arka koltuğunda kalmış olabilir, birlikte bakalım mı?” demelidir.

58 DUYGUSAL OLARAK ZAYIF ERGENE, PROBLEMLİ KİŞİLER CAZİP GÖRÜNÜR

“Sen de melankolik arkadaşın da... nasıl da bulmuşsunuz birbirinizi.” demek yerine;“Kızım sen duygusalsın, ancak arkadaşın senin gibi duygusal değil, sanki psikolojik problemleri var gibi… yanılmayasın.” demelidir.

59 ERGENLİKTE 'AĞLAYAMAMAZLIK' İÇSEL DERİNLİĞİ OLAN BİR PEDAGOJİK SORUNDUR

“Bu ne böyle sulu gözlülük böyle… ağlayınca arkadaşın geri mi dirilecek…” demek yerine;“Hüznünü anlıyorum, ben içerideyim kızım belki kendinle baş başa kalmaya ihtiyacın var.” demelidir.

60 BABASINA BİR ANNE GİBİ ŞEFKATLİ DAVRANABİLME ÖZGÜRLÜĞÜ, HER GENÇ KIZA İYİ GELİR

“Kocaman kız oldun üstüme üstüme böyle gelme, çekil kenara biraz.” demek yerine;“Kızım başımı şöylece dizine koysam, saçlarımı okşar mısın?” demelidir.

61 ERGENİN EN RİSKLİ YANI, HEYECANA İLGİSİDİR

“Tamam, lunaparka geldik de illa da tehlikeli araçlara binmemiz gerekmiyor ki, binenleri seyretmek de güzel…” demek yerine; “Lunaparka insanları seyretmek için gelinmez, hadi annesi sen de gel hep beraber binelim.” demelidir.

62 DEĞERSİZLİK HİSSİ, ERGENDE KENDİNİ DEĞERLİ HİSSEDECEĞİ BİRİLERİNİ ARAMA İHTİYACINI OLUŞTURUR

“Ortaokuldaki öğretmenlerin de şikâyetçiydi, şimdi yine başladık öğretmenlerinden şikayet işitmeye. ” demek yerine; “Öğretmeninle çatışmış olmak dünyanın sonu değil oğlum, biraz zamana bırak, gerekirse tekrar konuşursun, düzeltirsin aranı.” demelidir

63 FANATİK EBEVEYNİN ŞİDDET EĞİLİMLİ ÇOCUĞU OLUR

“Lan oğlum adam ol, benim gibi Fener’i tut… ne o kıytırıktan takımları tutmak, güldürme adamı.” demek yerine; “Bir takımı tutman güzel, iyi oynayanı tebrik edebilmen daha güzel oğlum.” demelidir.

64 SINIRSIZ İNTERNET ERGENE İYİ GELMEZ

“Yeter artık atacağım şu bilgisayarı evden, bir kere de kitap okurken görsem seni!” demek yerine;“Sanırım bilgisayara ihtiyacın oldu, sen ihtiyacını gider gel, ben burada sohbetimizin devamı için bekleyebilirim.” demelidir.

65 SÜREKLİ DİZİ İZLEMEK, ERGENDE 'ÖZENTİ KİŞİLİK' OLUŞTURUR

“Aslanım oğlum, bakışa bak bakışa, aynı dizideki kabadayı gibi duruyor annesi bak.” demek yerine;“Dizideki karaktere hiç özenme istersen oğlum, kişinin kendisi gibi olduğu hal en güçlü olduğu haldir.” demelidir.

Ergenlik Doğallık İletişim Becerisi Aidiyet Özgürlük Kendini Sevmek Dışavurum Ergen Sessizliği Ebeveyn Yetişkinlik Bağlanma Dürtüsellik Ergen Agresifliği Onarım Terapisi Tepkisellik Duygusal Yakınlık

Satın Al

Makale Kategorisinde “RİSK” Kelimesinden “6” Adet Bulunmuştur.

6. Yok edilen çocukluk yılları

492

Yok edilen çocukluk yılları

“Çocuklara ne öğretmeli?”, tarih öncesinden beri en sık sorulan sorulardan biridir. Ve her dönemde enteresan enteresan şeyler öğretmeye kalkmış yetişkinler çocuklara.

Antik çağlarda yaşamış Homeros’u bilirsiniz. Hani şu meşhur “İlyada” destanını yazan adam. Destan ki ne destan! Tam 16 bin dize…

Şimdi sıkı durun! O dönemde yaşayan eğitimciler, faydası olur (!) diye yaklaşık on ciltlik bir ansiklopedi büyüklüğündeki böylesi destanları çocuklara ezberletmişler.

Keza İngilizler, zekâları açılsın diye, Hindistan’ı işgal ettikleri yıllarda Hintli çocuklara “logaritma cetveli” ezberletmeye kalkmışlar.

Modern eğitim sistemlerini incelediğimizde bu “çağ dışı” yöntemlerin uygulandığı çocuklara ağlamamak mümkün değil.

İşte bu hüzünle geçen haftalardaki bir yazımı kaleme almış ve ülkemiz okullarında okutulan kitapların gereksiz birçok ıvır zıvır bilgi ile çocukları sersemleştirdiğini, agresifleştirdiğini, eğitimden soğuttuğunu yazmıştım. Hatta somut bir de örnek vermiş, “İlköğretim okullarında bütan gazı ile etil alkol arasındaki benzerliklerin sorulması hangi akla hizmettir?” demiştim.

Bütan gazını ilköğretim okulunda öğretmeye çalışmak ile logaritma cetvelini ezberletmeye çalışmak arasında “mantık” olarak ne fark var? İkisi de “bir gün faydası olur” diye gereksiz bilgi yığını oluşturuyor çocuğun o masum beyninde.

Hâlbuki benim kırk küsur yıllık hayatımda ne bütan gazı ile işim oldu ve ne de etil alkol ile… Yazık değil mi bana şimdi?

Hâlbuki öğrenilen konular ne kadar güncel yaşamı ilgilendiriyorsa, çocuk o kadar kolay öğreniyor. Çocuk, öğrenmenin keyfine vardıkça hayattan tat alıyor, yüzünde tebessümler açıyor. Ama dönüp bir bakın etrafınıza, kaç çocuk var öğrenmenin keyfi ile okula gidip gelen?

Ülkemizde çocuklar okul için yaratılmış sanki. Sabahtan akşama kadar okul, akşam eve gelince de ödev… Hatta öylesi anne babalar var ki tatil yaklaşınca “Hocam, tatilde çocuğumuza nasıl ders çalıştırabiliriz?” diye soruyorlar.

Yahu bu çocuk ne zaman kendisi gibi olacak! Ne zaman çocuk olacak! Ne zaman oyun oynayacak! Oyun oynama hakkı kısıtlanan çocuk sağlıklı bir ruha sahip olabilir mi hiç?

Bakın Japonya’ya…

‘Nükleer tehlike var’ diye sokağa çıkamayan çocukların oyun oynama ihtiyaçlarını gidermek için hükümet seferber oldu, RİSK altındaki bölgeye dev bir çadır kurup içini tam bir oyun bahçesine çevirdi.

Niye?

Çocuklar arkadaşları ile oynadıkça sağlıklı bir ruha sahip olurlar da ondan. Tatilde bile ders çalışarak değil…

Ama ülkemizde öğretmenler, sayfa sayfa ödev vererek, tatilde hangi kitapların okunacağını listeleyerek iyi bir şey yaptıklarını zannediyor.

Böylece bir yandan ebeveynler bunalıma giriyor çocuklar ödevi son güne bıraktıkça, diğer yandan çocuklar bunalıma giriyor ödevini yapmadığı için dışarı çıkmama cezası aldıkça…

Yazık değil mi pencere saksısı gibi camın arkasından dışarıyı özlemle seyrederek büyüyen çocuklara?

Bırakın çocuğunuzun yakasını, bırakın çocuklarımızın yakasını!

Zira öğrenme ne kadar “doğal” ve “kendindenlikle” olursa o kadar kalıcı ve keyifli olur.

Çocukluk yılları çok çabuk geçer.

Annelik babalık coşkusunu yaşayacağınız yıllarda ‘ders, ders, ders’ diye çocuğunuzu bıktırmayın. Ödevlerine değil, ellerine bakın çocuğunuzun. Minicik elleri ile nasıl da ödev yapmak için çırpınıyor bir bakın. Uyurken yüzüne bakın. Öğretmeninden azar işitmemek için yaşadığı telaşa bir bakın. Hissedin çocuğunuzu ve kendisi olabilmesine izin verin.

Ne ezberlediği İlyada destanı size anne babalık duygusunu yaşatır ne de öğrendiği logaritma cetvelinin içindedir ebeveyn duygusu…

Çocuğunuzla yağmurda koşmak, güneşli bir günde çeşme başında soluk soluğa su içmektedir ebeveyn duygusu. Yaşamanızı tavsiye ederim.

8. 4+4+4 ve çocuk gelinler RİSKi

425

4+4+4 ve çocuk gelinler RİSKi

Bizim zamanımızda ilkokul 5 yıldı. Sonra ortaokul geliyordu 3 yıl. Ve ardından 3 yıl da lise… Sonra üniversite sınavına giriliyordu.

Bu durumda eğitim 5+3+3 idi… Bunun ilk 5 yılı mecburi, geri kalanlar ise anne babanın insafına terk edilmişti…

Aileler devlet ile yaka paça olmamak için çocuklarına ilk 5 yıllık eğitimi aldırdıktan sonra bir ara karar alarak “Tamam mı, devam mı?” sorusuna cevap vererek çocuklarının geleceğini şekillendiriyorlardı.

Kendi dönemimden çok iyi hatırlıyorum ki kırsal kesimde birçok çocuk ilkokuldan sonra “kurbanlık koyun” gibi kendileri hakkında ailelerinin alacağı kararı bekliyordu. Hele kız çocukları, ilkokuldan sonra okutulmama RİSKinin stresini çeken en belirgin kitleyi oluşturuyordu…

Eğitimin sadece 5 yılının mecburi tutulması, bizim gibi çocuk ruh sağlığının aile ve devlet bazında “ne anlama geldiğini” henüz yeterince kavrayamamış toplumlarda, çocukluk yıllarının yok edilmesi demektir…

Belki bu kadar ince bir ruh ile değil ama başka gerekçeler ile 28 Şubat döneminde mecburi eğitim 8 yıla çıkartıldı. Aslında “mecburi” eğitimin 8 yıla çıkartılması pedagojik açıdan oldukça olumlu bir karar olmasına rağmen, bunun “kesintisiz” olarak uygulanmaya kalkılması ise tam bir fecaat… Ve maalesef o dönemin Türkiye’sinde bir aklı başında uzmanlar heyeti çıkıp da “Bu bir cinayettir” diyemedi…

Evet, bu bir cinayetti. Zira aynı okul binası içinde 7 yaşındaki bir çocuk ile 15 yaşındaki bir çocuğun eğitim almaya zorlanması, özellikle çocuk tacizlerinin bir hayalet sorun olarak ortaya çıkmasına neden oldu. Ve bu can acıtıcı durum, mağdur ailelerin dışında kimsenin kapsama alanına giremedi…

Okul yöneticileri bir süre sonra tehlikenin farkına vardı ve küçük çocukları, büyük yaş grubu çocuklardan koruyabilmek için kendilerince “sabahçı-öğlenci” ayrımı yaparak veya birbirlerinin katlarına, tuvaletlerine gitmelerini yasaklayarak tedbirler almaya çalıştılar ama “kesintisiz” eğitim mantığı maalesef bu dönemin çocuklarında sinsi bir yara bıraktı…

Şu an üzerinde tartışılan 4+4+4 eğitim modeli ise mecburi eğitimi 12 yıla çıkartmayı hedefliyor… Evet, mecburi eğitimin 8 yıldan 12 yıla çıkartılması oldukça önemli belki, ancak bundan daha önemlisi, bu 12 yılın 4’er yıllık bölümlere ayrılmış olması…

Ancak konu hakkındaki tartışmalara bakıldığında çok dramatik bir sağırlar diyaloğunu görüyoruz ülkemiz aydınları arasında… Ve bu körler dövüşü ile ülkemiz çocuklarına haksızlık ediliyor… Eğitimde reform niteliğindeki bu yeni yapılanmaya ideolojilerin dar kalıpları içinde değil, çocukların kazancı açısından bakmalı…

Eğer böyle bakarsak, mesela, 4’er yıllık dönemlerden oluşan 12 yıllık mecburi eğitim ile çocuklar kendi yaş grubundaki arkadaşları ile birlikte olacaklar ve böylece daha büyük yaş grubundaki öğrencilerin şiddet ve tacizinden arınmış olacaklar…

Ya da böylesi bir değişiklikle çocukların yeteneklerinin keşfedilmesi ve yetenek gruplarına göre farklı okullara yerleştirilmesinin önü de açılacaktır… Böylece her çocuk, mesela, matematikte başarılı olmak için “delice” bir koşturmacaya girmesine gerek kalmadan, matematik dışındaki diğer başarılı olduğu sahalarda, bir sonraki eğitim sürecini başlatacaktır…

Ancak burada can alıcı bir ayrıntı gözden kaçtığı için oldukça endişe duymaktayım.

Zira ülkemizde çocukların “yetenek” gruplarına göre ayrılması demek, onların “sanayiye ara eleman” olarak yerleştirilmesi anlamına geliyor maalesef…

Bu nedenle bazı “meslek liseleri” başarısız ve sorunlu öğrencilerin “toplama kampına” dönüşmüş durumda…

Derslerinde başarısız olan bir çocuğu mevcut olan “çağ dışı” sınav sistemi eleyerek “Fen Lisesi” yerine ya düz liseye veya bir meslek türüne ait liseye itiyor…

Böylece, matematikte ve fizikte başarısız olan bir çocuğa, eğer el becerisine hâkim ise iyi bir “tornacı” olur gözü ile bakılıyor… Hâlbuki böylesi bir çocuk, ünlü bir fotoğraf sanatçısı olabilir… Dünya çapında öyle başarılı eserlere imza atabilir ki siz de ben de şaşıp kalabiliriz… Ancak mevcut sistem bu türden yeteneklerin ortaya çıkmasına kapı aralamıyor… Hatta böylesi bir ihtimal ebeveynleri korkutuyor bile…

Ya da sayısal ve sözel alanda başarısız olan bir çocuğa, “Hiçbir yeteneği yok, bari gitsin mobilyacı olsun” demek yerine, diğer yetenek alanlarını gözlemleyerek ve belki de ülkemizin iftihar edeceği bir müzisyen olmasına kapı aralayacak olan bir sonraki kurumu da oluşturmak gerekir…

Eğer eğitimdeki bu reformist yaklaşımlar bir bütüncül kavrayış içinde planlanmaz, oluşturulan 4’er yıllık kesintiler ile yeteneklerine göre bir sonraki eğitim kurumlarına yönlendirmeler yapılamaz ise yeni yeni sorunların ortaya çıkması kaçınılmaz olur…

İşte o zaman “çocuk gelinler”in sayısının artması kimseyi hayrete düşürmemelidir...

56. Çocuklarınızın fanatik olmaması için

491

Çocuklarınızın fanatik olmaması için

Taraftar babaların genellikle “fanatik” çocukları oluyor… Ve eğer çocuğunuz fanatikse bir gün acıyı göze almalısınız…

Zira günümüzdeki hâli ile futbol maalesef bir “şiddet” barınağıdır…

Stadyumda bağıran çağıran, gol yediğinde gömleğini yırtan, oturakları koparıp hakeme fırlatan veya sokakta hiç tanımadığı karşı takımın taraftarlarının yolunu kesip elindeki bıçağı onların üzerine sallayan kişinin tek derdi “futbol” değildir…

Böylesi kişiler, daha çocukluk yıllarından itibaren yaşadıkları aşağılanmaları, uğratıldıkları zararları, kalplerindeki nefretlerini “fanatizm” ile dışa vurmaktadırlar…

“Sınırsızlığı” ve kural tanımazlığın hazzını “futbol” bahanesi ile doyasıya yaşama eğilimindedirler…

Mesela, “antisosyal kişilik bozukluğu” olan bir kişinin maç izlemek üzere bir stadyuma girmesi demek, maç sırasında bütün anormal dürtülerin tetikleneceği demektir… Ve tetiklenen anormal duygular, biraz sonra hiç günahı olmayan birinin zarara uğrama RİSKi demektir…

Ya da “sınırda kişilik bozukluğu” olan birinin “amigoların” coşturmasıyla, kalabalıklar içinde kendini “daha güçlü hissetmesi” ile maç sonrasında ne yapacağını bilemezsiniz… Bu yoğun dürtüselliğin uyandırdığı anormal hisler onun belindeki silahı çekip bakanlara ateş etmesine mi yol açar, yoldan geçen birilerine birdenbire anlamsızca saldırmasına mı sebep olur kestiremezsiniz…

Şiddet toplumlarında futbol, “kişilik bozukluğu taşıyanların” içlerindeki “sapkınlıkların” dışa vurulduğu bir alana çok çabuk dönüşüyor… Çocukların terbiye adına “dövülebildiği”, okullarda eğitim adına “aşağılanabildiği” ortamlarda yetişenler, yetişkinlik yıllarında “futbol fanatikliğine” daha yatkın oluyorlar…

Bütün bunlar yetmezmiş gibi, medyanın da “fanatik taraftar” vurgusu kişilik bozukluğu RİSKi taşıyanların davranışlarını daha yıkıcı hâle sokabiliyor… Taraftarlık bir “bağımlılık” ilişkisine dönüşüyor. Gençler “anne sevgisini”, “baba yoksunluğunu” kendi tuttuğu futbol takımına bağlanarak gidermeye çalışabiliyor…

İşte bu yüzden ebeveynler, yaşama dair rehberlik ettikleri kendi çocuklarını yanıltmamalı, onlara zarara düşürücü bağımlılıklar kazandırmamalıdır… Çocuğun bir takım tutması, o takıma “ölesiye” bağlı olması, o takım ile kendi kişiliğini özdeşleştirmesi, belki bir baba için “sanki” keyif verici durum olsa da duyarlıca bir çocuk terbiyesi yöntemi değildir…

Eğer maksat spor ise günümüz çocuklarının en çok ihtiyacı olan spor dallarından biri “okçuluk”tur… Zira okçulukta “öfke” ve “nefret” değil, “sükûnet” ve “sakinlik” vardır… Gözlemlerimiz o ki futbol fanatizmi içine düşmüş çocuklar okullarda oldukça yoğun bir şekilde “dikkat dağınıklığı” yaşarken, “dingin” bir spor olan okçuluk eğitimi alan çocukların “konsantrasyon” güçlerinin üstün olduğunu görüyoruz… Okçuluk yapan bir sporcu müsabaka sonrasında sağa sola saldırmak yerine, kendisi ile birlikte bu sporu yapanlarla tokalaşmayı, tebrikleşmeyi tercih ediyor…

Ya da biniciliğe yönlendirilmeli çocuklar. Bir canlı ile yapılan yegâne spor dalı binicilik… Pedagojik açıdan bakılırsa, at ile duygusal bir iletişim kurma çabasına giren çocuğun duygu dünyasının nasıl da açıldığını ve nasıl da “güven” duygusu içerisine girdiğini görüyoruz… İçe kapanık ve güvensiz çocukların “at terapisi” ile kendilerini nasıl da toparladıklarına şahit oluyoruz…

Veya yüzme… Ruhun bütün hâllerini fizik ve su yardımı ile uyaran, kişinin insan olma fonksiyonlarını canlı tutan bir spor dalı yüzme… Hırs ve nefreti, kin ve şiddeti suyun içinde eriten mucizevî spor dalına yönlendirilmeli çocuklar…

Futbol, çocuğun kendinin de içinde olduğu bir spor etkinliği ise üzerinde ancak konuşulabilir. Koşması, topa vurması, yere düşmesi ile çocuk bir spor yapmanın kazanımlarını elde edebilir… Yoksa çocuğu bizzat kendisinin yapmadığı bir spor dalında zarar verici insanlarla aynı ortamda buluşturmak doğru bir ebeveyn tutumu olmasa gerek...

Yazarın 20 Mayıs 2013 tarihli yazısıdır

99. Utanırsan çocuğunun çocuksu davranışından

510

Utanırsan çocuğunun çocuksu davranışından

Çocuk davranışlarının motivasyonu içseldir. Yetişkin davranışları ise genelde dış motivasyonlara dayanır. Bundandır ki, birçok ebeveyn çocukları ile sürekli bir çatışma içinde hissederler kendilerini, ‘bak herkes sana bakıyor....’ ya da ‘misafirlikte beni rezil etme, önündeki tabaktan ye...’ veya ‘yemek yerken şapur şupur yeme, seni görenler de anne babası hiç yemek yedirmiyor zannedecekler’ sözlerini neredeyse işitmemiş çocuk yoktur toplumumuzda.

Çocuğun, bir misafirlik ortamında da olsa, içsel bir eğilimle, canının çektiği yiyeceğe uzanmak istemesi gayet normal bir çocuk davranışı olduğu hâlde, ebeveynlerin o andaki önceliği genellikle çocuğunun canının çektiği yiyeceğe çocuğunu eriştirmek yerine, ‘şimdi bu çocuğu görenler benim hakkımda ne düşünür’ olduğundan dolayı, onu ikaz etmek, engellemek, kimse fark etmeden çimdiklemek yanlış bir ebeveyn tutumudur...

Çocuğu kalabalık içinde küçük düşürmek, uyarmak, sosyal fobiye zemin hazırlar... Çocuğun yanlış davranışları onu ‘sosyal ortamlarda’ mahcup ederek değil, ‘aile içinde’ birebir zamanlarda konuşarak, ‘empatik drama oyunları’ oynanarak düzeltilir...

Kendisi de çevreden çok etkilenen, birisi çocuğunu ikaz edecek diye kaygılanan ebeveynler, çocukları büyüyünceye ve davranış eğitimlerini tamamlayıncaya kadar çocuğa tahammül gösterebilen kişilerle görüşmeyi tercih etmelidir... Çocuğa tahammülsüz, eşyayı çocuktan daha çok önemseyen yetişkinlerin bulunduğu ortamlarda çocuk yetiştirmek çocuğun ebeveyni tarafından zarara uğratılma RİSKini de beraberinde getirir.

Engellenmiş, sosyal ortamlarda mahcup edilmiş, sürekli denetlenmekten kendi gibi olmayı başaramamış çocuklarda ‘çocuksu cıvıltıyı’ bulmak zordur. Onlar genelde, kenarda bir yerde oturmayı, ses çıkartmamayı, gülmemeyi, hoplamamayı, yemek masasında canının çektiği yiyeceği tatmak yerine önüne konulan ve belki de kendisinin damak tadına uygun olmayan bir yiyeceği zorlana zorlana yutmayı öğrenmişlerdir. Aksi takdirde, ebeveynlerinin nasıl da hışmına uğrayacaklarının tecrübelerini barındırır birçoğu zaten...

Bütün bunları neden söylüyorum?

Çünkü Ramazan geldi...

Misafirlikler başladı... İftar davetlerine çocuklar da gidip geliyor, iftar telaşını onlar da yaşıyorlar...

Evine misafir davet eden bir aile, misafirlerini ağırlama telaşı ile kendi çocuğunu unutuyor... Misafirliğe giden anne babalar ise gözleri ile çocuklarına gardiyanlık yapıyor, sürekli ‘dokunma, yapma, gel buraya’ diye sinir bozucu ikazlar içine giriyorlar...

16 yaşındaki bir kız çocuğunun annesi ile görüştüm önceki gün. ‘Hocam, kızım bir süredir artık bizimle olmaktan hiç hoşlanmıyor. Gittiğimiz yerlere gelmek yerine evde oturmayı tercih ediyor. Babası da bu duruma kızıyor, sinirleniyor, bazen aşırı tepki veriyor ama ne yaptıksa laf dinletemedik.” diye yakınmıştı...

Çocukla konuştum, işte şu yukarıda anlattığım ve hepimizin çocukluğuna da tanıklık eden olayları anlattı “İstemiyorum ya onlarla gitmek!” diyerek.

Belki bu çocuk 16 yaşında ve ‘İstemiyorum artık’ diye tepkisini ortaya koyabiliyor, ya küçükler? Henüz çocuksu cıvıltılarını kaybetmemiş olan 7 yaşındakiler, 10 yaşındakiler... Anne babasının oruç tutması ile telaşlanıp kendi de oruç tutmaya yeltenenler, becerenler, beceremeyenler... Misafir sofralarında iftar ederken açlıktan elleri ayakları birbirine dolaşıp ne yiyeceğini, hangi yiyeceğe saldıracağını şaşıran çocuklar...

Çocuklarınızı böyle görürseniz, utanmayın, sıkılmayın. ‘Sen ne biçim çocuksun beni mahcup ettin misafirlikte!’ diye söylenmeyin... Çocuk budur zira... Çünkü o, acıkınca yemek, susayınca içmek ister... Çok acıkmışsa hızlı yer, çok susamışsa üstlerine döke döke içer... Bunda ne ayıp vardır, ne utanç...

Eğer utanırsan çocuğunun çocuksu davranışlarından, sıkılır o da bir gün seninle birlikte var olmaktan...

Yazarın 07 Temmuz 2014 tarihli yazısıdır.

101. Bonzai tehlikesi

1031

Bonzai tehlikesi

Uyuşturucu kullanma yaşı 10’a kadar indi deniliyor ya hani, zannetmeyin ki bunlar ilgisiz ailelerin zaten sorunlu çocuklarıdır. Hayır, aksine, küçük yaşta uyuşturucu kullanmaya başlayan bu çocukların birçoğu kendi halinde mütevazı bir yaşam süren, ilgili ailelerin çocuklarından oluşuyor.

Zira uyuşturucu madde satıcıları bir süredir hedef edindikleri çocuk grubunu değiştirdiler. Artık sadece sorunlu çocuklarla değil, düzenli bir yaşam süren, mütevazı ailelerin çocukları ile de ilgileniyorlar.

Peki neden?

Bunun iki geçerli nedeni var:

Birincisi, ailesi ile sorunlu çocuklara uyuşturucu temin etmek satıcılar için bir RİSKti. Bu çocuklar, zaten kılık-kıyafet ve davranışları ile potansiyel suçlu gibi dikkat çektikleri için, polisin küçük bir kontrolü ile de madde bağımlısı oldukları ortaya çıkıyordu. Bu satıcıları zora sokuyordu. Hem müşterilerini çarçabuk kaybediyorlar hem de yakalanan her kişi kendilerini ele verecek potansiyel bir tehlike gibi duruyordu. Hâlbuki düzenli ailelerin çocukları daha az RİSK içeriyordu. Onların yakalanma tehlikesi zayıftı. Hatta öyle ki çocuğun ailesi, madde kullandığını fark etse bile, bu durumu dışa yansıtamıyor, itibar kaybı yaşamamak için suç duyurusunda bulunmuyordu.

İkinci sebep, düzenli aile çocuklarının internet kullanımındaki yetenekleri idi. Satıcılar, sokak aralarında, ellerinde torba ve her an yakalanma RİSKi ile müşterilere satış yapmak yerine, bu çocuklara uyuşturucu maddeleri internet üzerinden çok kolay satabiliyordu.

Bundandır ki satıcılar yaşı kaç olursa olsun bütün çocukları potansiyel müşteri kabul edip bonzai haplarının satışını yaygınlaştırmaya çalışıyorlar.

Bonzai haplarının görünümü bütün çocukların ilgisini çekecek nitelikte hazırlanıyor. Renkli bir şeker görünümünde bu haplar, vanilya tadında. Üzerinde gülen yüzleri bile düşünmüşler. Fiyatı tam da bir çocuğun günlük harçlığı kadar, tanesi 2 TL.

İşte bundan dolayı, bonzai çocuklar arasında şekerli leblebi gibi hızla yayılıyor. Ne öğretmen fark ediyor ne de anne babalar. Hani sigaraya sarılan esrar gibi bir ot olsa, kokusundan anlarsınız. Ya da damardan verilen bir uyuşturucu olsa kollardaki delikler dikkatinizi çeker. Hâlbuki bu hapları çocuğun cebinde bulsanız bile onlara uyuşturucu hap diyemeyeceğiniz kadar masum görünümlüler.

Uzunca bir süre önce genç bir delikanlıyı getirmişti ailesi.

Son günlerdeki sinirli hallerine çözüm arıyorlardı çocuklarının.

Eli yüzü tertemiz, saçları güzelce taranmış, pırlanta gibi bir çocuktu, henüz 13’ünde.

Oturduk, konuştuk… Görünürde hiçbir sorun yoktu. Okul, eh işte… Arkadaşları ile arası, şöyle böyle... Anne babası sevecen, ilgili bir aile… İlk görüşmemizde herhangi bir problem göremedim. Öylece gittiler. İkinci görüşmeye geldiklerinde çocuğun siması değişmişti. Yüzü kararmış, kocaman iki tane sivilce çıkmıştı. Babası, “İşte böyle oluyor hocam sinirlenince” diye kulağıma fısıldadı. Üzüldüm, çünkü bu simayı tanıyordum, bu bir “bonzai” hap kullanıcısının simasıydı…

Sordum kendisine, “Nasıl başladın?” diye…

“Arkadaşım, falan” dedi… “Görünüşü şeker gibi olduğu için, kötü bir şey olacağını düşünmedim içtim ama artık bırakamıyorum.”

Anne babasının haberi yoktu çocuklarının bir hap kullanıcısı olduğundan.

Tedavisi en zor madde bağımlılığı bonzaidir.

O da sıradan bir tedavi değil, aylar süren psikiyatr ve nörolog gözetiminde yapılacak tedaviyi içerir.

Ülkem adına endişeliyim…

Çocukları hedef alan bu uyuşturucunun serbestçe internetten satılabilmesi, anne babaların böylesi hapları görseler dahi tanımayacak olması, tehlikenin büyüklüğünü gözler önüne seriyor…

Hükümet vakit kaybetmeden bu konuda bir eylem planı hazırlamaz, ciddi tedbirleri hayata geçirmezse, yarın geç olabilir. Zira bu gün 10 yaşındaki çocuklara kadar inmiş bu hapların kullanımının, yarın okullar açıldığında daha küçük yaşlardaki çocuklara inebileceğinin endişesini taşıyorum...

Yazarın 21 Temmuz 2014 tarihli yazısıdır

132. Çocuğumda takıntı var

621

Çocuğumda takıntı var

7 yaşında bir kız çocuğunu getirdi annesi yanıma. “3 yıldır kök söktürdü kızım bize.” diye başladı anlatmaya:

“Kızımda temizlik takıntısı var. Biraz sonra gelir yanınıza görürsünüz. Ellerini yıkaya yıkaya derisi tahriş oldu. Bir yere dokunamıyor, acı duyuyor. Dişlerini günde en az on defa fırçalıyor. Kimsenin bardağından su içmiyor. Kimsenin kaşığını kullanmıyor. Kendi kaşığını da naylon poşet içinde ayrı bir yere koyuyor. Bıktırdı artık bizi. Zorladık, olmadı, kızdık olmadı, ilaç verdik olmadı. İnadını bir türlü bıraktıramadık. Ne yapacağımızı şaşırdık kaldık.”

Bu annenin “takıntı” diye anlattığı şey, aslında “Obsesif Kompulsif Bozukluk” olarak tanımlanıyor.

Obsesyon “saplantılı düşünce”, kompulsif de “zorlantı” demek.

Yani kişinin bir düşünceye saplanıp kalması, o düşünceden bir türlü çıkamayıp anormal davranışlar yapması hâli…

Bu bozukluğa yakalanmış kişi, yaptığı davranışın “saçma” olduğunu bilse de kendini durduramaz. Örneğin, temizlik konusunda takıntısı olan kişi, elini sürekli yıkamanın kendisini yorduğunu bilir, kabul eder, ancak vazgeçemez. İçinde bir “his” onu sürekli el yıkamaya zorlar. Bu hisse direndiğinde, daralır, bunalır. Bu bunaltıdan ancak el yıkanarak sıyrılır.

Takıntı, kalıtım yolu ile aktarılmaz ancak anne babasında takıntı olan çocuklar takıntı sahibi olma RİSKi taşırlar. Zira takıntı, ya takıntı sahibi olan bir kişiden ya da bir olumsuz düşüncede “ince ayrıntıya odaklanma” ile oluşur.

Birçok yetişkin, çocuğa, “olumlu” davranış kazandırmak için, “olumsuz ince ayrıntı” üzerinde durur. Hâlbuki olumlu davranış, çocuğu olumsuzluğa yoğunlaştırıp kaygılandırarak değil, çocuk ile “güvenli bağlanmış” yetişkinin “tesir” gücü ile doğal bir iletişim ortamında, neyi nasıl yapacağını “tarif” etmesi ile oluşur.

Çocuğun bir davranışı edinmemesi, çocuğun kusurunu değil, ebeveynin o çocuğun üzerinde tesirinin zayıflığını işaret eder. Böylesi bir zayıflığı olan yetişkin, çocuğa baskı ve zorlamaları artırmak yerine, çocuk ile bağ kurup onun üzerinde tesir gücünü artırmayı öğrenmelidir.

Nitekim bu çocuğun takıntısı da çocuğa olumlu davranış kazandırmak için olumsuz ince ayrıntıya odaklandırıldığı sırada gelişmiş. Çocuk 4 yaşındayken kreş öğretmeni temizliğin önemini resimlerle anlatmış. Dişlerin fırçalanmaması hâlinde ağız içinde bakterilerin nasıl oluştuğunu, akıllı tahtada büyütülmüş resimler eşliğinde aktarmış.

Öğretmenin gösterdiği bakteri resimleri, kıllı bacaklı, onlarca ayaklı, kafaları eğri, dişleri dudaklarından sarkmış iğrenç resimlermiş. Öğretmen, “dişlerini fırçalamayanların ağzında işte bunlar var, ığğğğ” diye tamamlamış anlatımını.

İşte bu kız çocuğu, tam da bu anlatım sırasında “obsesyon nöbeti” geçirmiş. Sanki o bakteriler kendi ağzındaymış gibi hissetmiş bir anda… Ağzını ekşitmiş, tükürmüş, eve gittiğinde de hemen dişlerini fırçalamış. Ancak ne kadar fırçalarsa fırçalasın, o kırkayak gibi bakterilerin ağzının içinden bir türlü temizlenmediğini zannetmiş… Bu his adım adım genişlemeye başlamış… Biri su içerken, sanki o kişinin ağzındaki bakteriler o bardağa yapışacak ve oradan da kendi ağzına geçecek hissine kapılmış. Bu yüzden bir başkasının bir kez kullandığı bardağı, temiz dahi olsa kullanamaz olmuş. Çocuk, artık ağzı bir bakteri deposu olarak görmeye başlamış…

Aslında bu öğretmen kötü niyetli olamaz. Çocukların duygu dünyasını zarara uğrattığının farkında olduğunu da düşünmüyorum. O, çocukları olumsuz düşüncede “ince ayrıntıya” odaklayarak olumlu davranış kazandırmanın yanlışlığını bilmiyordu belki…

Hâlbuki olumlu davranış kazandırmak, ancak çocuğa “tesir” etmekle mümkündür. Çocuğu korkutarak, ürküterek, tiksindirerek davranış kazandırmak, pedagojik olarak yanlıştır. Böylesi davranış kazanmış çocuklar duygusal zarara uğratılmış çocuklardır.

Bundandır ki çocuk eğitiminin amacı, çocuğa davranış kazandırmak değil, çocuk ruh sağlığını korumaktır. Zira doğru davranış, ancak ruh sağlığı korunmuş çocukların kârıdır...

Yazarın 05 Mayıs 2015 tarihli yazısıdır.

Video Kategorisinde “RİSK” Kelimesinden “2” Adet Bulunmuştur.

1. Pedagoji Okulu- Güvenli Bağlanma & Soru Cevap

810

Pedagoji Okulu- Güvenli Bağlanma & Soru Cevap

VİDEO İÇERİĞİ:

GÜVENLİ BAĞLANMA VE SORU CEVAPLAR

01.34 - 05.45: NEDEN GÜVENLİ BAĞLANMA?

06.04 - 07.15: ÇOCUĞUN DUYGUSAL İHTİYAÇLARININ KARŞILANMASI

Duygusal ihtiyaçları vaktinde ve yeterince karşılanan çocuklar, gerginliği bir tarafa bırakır, sâkin ve ruhsal huzura erişir.

07.52 - 20.37: ÇOCUK İLE ANNE ARASINDA BAĞLANMAYI OLUŞTURAN FAKTÖRLER: “ANNE SESİNİN TONU”

21.38 - 38.00: ÇOCUĞUN RUHSAL İHTİYAÇLARININ KARŞILANMASI

SORULAR VE CEVAPLAR

43.28 - 43.44: 15 aylık bir kızım var. 3. ayından beri iki parmağını emiyor. Bıraktırmalı mıyım yoksa kendi hâline mi bırakmalıyım?

46.30 - 48.47: Hocam, oğlum anaokuluna başlayacak ama hâlâ büyük tuvaletini altına kaçırıyor, tırnakları ile oynuyor. Minecraft zararlı mı?

48.56 - 49.25: 4,5 yaşında oğlum var. Emmeyi bıraktığından beri elini sürekli göğsümde tutmaya çalışıyor. Yapmalı mıyım?

49.39 - 50.24: 4 yaşında oğlum, kardeşi 3 aylık. Oğlum kardeşi doğduğundan beri söz dinlemiyor çok hırçın oldu. Ne yapmalıyım?

50.40 - 52.54: Oğlum 3,5 yaşında, 1 yaşından beri ayrı odada yatıyor ama hep bizim odamıza geliyor. Ne yapmalıyım?

52.56 - 54.35: 2,5 yaşındaki oğlum oyuncakla istediği gibi oynayamayınca yere fırlatıyor. Bunun için ne yapmak lâzım?

54.48 - 57.35: Akrabalarına ve kardeşine şiddet uygulayan 5 yaşındaki çocuğuma nasıl davranmalıyım?

1.02.19 - 1.03.57: Hocam, oğlum 12 aylık hâlâ bizimle yatıyor. Ne zaman ayırmalıyım?

1.03.57 - 1.05.15: Çocuğumun girişken olabilmesi için ne yapmalıyım?

1.05.20 - 1.06.33: Hocam 9 yaşındaki kızımı yanımdan ayıramıyorum, benimle yatıyor. Ne yapmalıyım?

1.06.56 - 1.08.18: Sesimizi geri kazanmanın yolu nedir?

1.09.57 - 1.11.05: Hocam, kızım 18 aylık. Bazen çok hırçın olabiliyor, yaşıtlarını ısırıyor?

1.11.10 - 1.12.14: Çocuklarda yeniliğe karşı tepkisellikte mi bağlanma probleminden kaynaklanıyor?

1.13.03 - 1.13.17: Kardeşler arası kıskançlık nasıl önlenir? Bir de oğlum teknolojiye aşırı düşkün. Ne yapmalıyım?

1.13.04 - 1.13.40: Hocam, 6 yaşında bir oğlum var. Beni hiç dinlemiyor, üzerinde hiç etkim olmuyor. Nasıl davranmalıyım?

1.14.20 -1.15.33: 2.5 yaşındaki kızım konuşmuyor, elinde sürekli telefon var, izliyor. Etkisi var mıdır?

1.15.35 - 1.17.09: Hocam, 4,5 yaşındaki oğlumla güvenli bağlanmayı yeniden nasıl inşâ edebiliriz ve güvenli bağlanma olduğunu nasıl anlayabiliriz?

1.17.14 - 1.18.58: Hocam, oğlumun aramızda yattığı olmuştur. Bağlanma karmaşası olduysa nasıl telâfi edebilirim?

Güvenli bağlanma ruhsal problemlerin kökeni davranış bozukluğu dinginlik duygusal ihtiyaçlar ihtiyaçların vaktinde ve yeterince karşılanması emzirme anne sesi kaygı incelen ses tonu davranışın ruhsal kökeni çocuğun ruhsal ihtiyacı Güvenli bağlanma ruhsal problemlerin kökeni davranış bozukluğu duygusal ihtiyaç bağlanma emzirme anne sesi kaygı incelen ses tonu

Radyo Kategorisinde Sonuç Bulunamamıştır

Kitap Kategorisinde “RİSK” Kelimesinden “6” Adet Bulunmuştur.

5. Tatil Sürecinde Çocuk Eğitimi

698

Tatil Sürecinde Çocuk Eğitimi

8. Çocuk Eğitiminde Doğru Bilinen Yanlışlar

725

Çocuk Eğitiminde Doğru Bilinen Yanlışlar

11. Mahremiyet Eğitimi

706

Mahremiyet Eğitimi

12. Güvenli Bağlanma

684

Güvenli Bağlanma

15. Çocuk Neyi Neden Yapar-1

775

Çocuk Neyi Neden Yapar-1

20. Ergenlik Döneminde 100 Temel Kural

686

Ergenlik Döneminde 100 Temel Kural

Makale Kategorisinde “RİSK” Kelimesinden “6” Adet Bulunmuştur.

6. Yok edilen çocukluk yılları

492

Yok edilen çocukluk yılları

8. 4+4+4 ve çocuk gelinler RİSKi

425

4+4+4 ve çocuk gelinler RİSKi

56. Çocuklarınızın fanatik olmaması için

491

Çocuklarınızın fanatik olmaması için

99. Utanırsan çocuğunun çocuksu davranışından

510

Utanırsan çocuğunun çocuksu davranışından

101. Bonzai tehlikesi

1031

Bonzai tehlikesi

132. Çocuğumda takıntı var

621

Çocuğumda takıntı var

Video Kategorisinde “RİSK” Kelimesinden “2” Adet Bulunmuştur.

1. Pedagoji Okulu- Güvenli Bağlanma & Soru Cevap

810

Pedagoji Okulu- Güvenli Bağlanma & Soru Cevap

80. Pedagoji Okulu- Çocuk Eğitiminde Temel İlkeler

596

Pedagoji Okulu- Çocuk Eğitiminde Temel İlkeler

Radyo Kategorisinde Sonuç Bulunamamıştır

Kitap Kategorisinde “RİSK” Kelimesinden “6” Adet Bulunmuştur.

5. Tatil Sürecinde Çocuk Eğitimi 698

8. Çocuk Eğitiminde Doğru Bilinen Yanlışlar 725

11. Mahremiyet Eğitimi 706

12. Güvenli Bağlanma 684

15. Çocuk Neyi Neden Yapar-1 775

20. Ergenlik Döneminde 100 Temel Kural 686

Makale Kategorisinde “RİSK” Kelimesinden “6” Adet Bulunmuştur.

6. Yok edilen çocukluk yılları 492

8. 4+4+4 ve çocuk gelinler RİSKi 425

56. Çocuklarınızın fanatik olmaması için 491

99. Utanırsan çocuğunun çocuksu davranışından 510

101. Bonzai tehlikesi 1031

132. Çocuğumda takıntı var 621

Video Kategorisinde “RİSK” Kelimesinden “2” Adet Bulunmuştur.

1. Pedagoji Okulu- Güvenli Bağlanma & Soru Cevap 810

80. Pedagoji Okulu- Çocuk Eğitiminde Temel İlkeler 596

5. Tatil Sürecinde Çocuk Eğitimi

698

8. Çocuk Eğitiminde Doğru Bilinen Yanlışlar

725

11. Mahremiyet Eğitimi

706

12. Güvenli Bağlanma

684

15. Çocuk Neyi Neden Yapar-1

775

20. Ergenlik Döneminde 100 Temel Kural

686

6. Yok edilen çocukluk yılları

492

8. 4+4+4 ve çocuk gelinler RİSKi

425

56. Çocuklarınızın fanatik olmaması için

491

99. Utanırsan çocuğunun çocuksu davranışından

510

101. Bonzai tehlikesi

1031

132. Çocuğumda takıntı var

621

1. Pedagoji Okulu- Güvenli Bağlanma & Soru Cevap

810

80. Pedagoji Okulu- Çocuk Eğitiminde Temel İlkeler

596