Arama Yap

Makale Kategorisinde “TELEVİZYON” Kelimesinden “19” Adet Bulunmuştur.

9. Adem Amca, benim babam bir canavar!

410

Adem Amca, benim babam bir canavar!

Geçenlerde bir dostum, 6 yaşındaki kızını getirdi yanıma… “Hocam, çocuk son bir haftadır geceleri sanki ‘cin çarpmış gibi’ uyanıyor, korku içinde bağırarak ağlıyor.” dedi.

Biraz sordum soruşturdum… Problemin nereden kaynaklanmış olabileceğini algılamaya çalıştım ama belirgin hiçbir şey de yoktu ortada…

Gayet düzenli, tertipli bir aile ortamı vardı çocuğun. Beyefendi bir baba ve hanımefendi bir anne ile yaşıyordu…

Oturduk bu küçük hanım ile sohbet etmeye başladık…

Görüşme ilerledikçe şaşkınlığım arttı… Çünkü çocuk, babasından korkuyordu… Rüyasında babasını gördüğü gecelerde korku ve dehşet içinde uyanıyordu…

Hâlbuki yıllardır tanıdığım bu arkadaşım, çok şefkatli bir beyefendiydi… Karıncaları bile incitmekten kendini alıkoyan birisiydi… Baba olarak da imrenilecek güzelliklere sahip bir insandı…

Şaşırdım… Hem de çok…

Babasının bir kâbus gibi geceleri neden rüyasına girdiğini anlamak için çocuğun ruhunun derinliklerine doğru bir göz attığımda, şaşkınlığım daha da arttı…

“Pes yani” dedim…

Alın size ülkemizdeki eğitim anlayışından bir manzara, ister gülün ister ağlayın…

Bu çocuğun gittiği bir anaokulu var… Bu okulda trafik kurallarının öğretildiği bir derste öğretmen, çocuklara hitaben “Ülkemizde trafik canavarları yüzünden birçok insan ölüyor, birçok çocuk da babasız kalıyor.” deyince, çocuklardan biri “Trafik canavarı nasıl oluyor öğretmenim?” diye sormuş.

Öğretmen de cevap vermiş: “Trafik canavarları çok iyi bir insan gibi görünüyorlar, ancak arabaya bindikleri sırada birdenbire trafik canavarı oluyorlar ve hızlı gitmeye başlıyorlar. Sanki birilerini öldürmek için uğraşıyorlar.”

Üstüne üstlük bir de hızlı gitmenin ne demek olduğunu göstermek için arabanın kilometre sayacını öğretmiş çocuklara: “Eğer bir arabanın hız çizgisi şurayı geçiyorsa o kişi trafik canavarı oluyor.”

Sonra trafik canavarının sembolünü göstermiş… Hani şu yuvarlak bir levha içinde dişleri dışarı çıkmış, saçları dik dik duran ve üzerine de bir çizgi atılmış iğrenç resmi…

Tabii bu değerli öğretmen hanım iyi niyetli… Amacı, hız yapan anne babalara çocuklar vasıtası ile bir mesaj iletmek ve ülkemizdeki trafik sorununun çözümüne bir katkı sunmak… Ama kullandığı yöntem, korku ve şiddet…

Aslında sorun öğretmende değil…

Trafik kazalarını “bir terör” olarak nitelendiren ortak akıl tutulmasına yakalanmışız… Trafiği terör gibi görürsek, mücadelemiz de şiddet üzerine kurgulanır…

Bakın, trafikteki düzensizliği engellemek için kullanılan sembole… Korkunç bir adam… Dişler vampir gibi… Gözler yerinden fırlamış sanki…

Amaç nedir bu resimde? Trafikte kurallara uymayanlara dönük bir nefret oluşturmak toplumda… Ve böylece insanları trafik kurallarına uymalarını sağlamak...

Bu aklı ortaya atanlar hayatlarında hiç mi pedagoji kitabı okumamış acaba? Davranış değişikliği oluşturmak için şiddet ve nefret unsurlarını kullanmanın yeni yeni problem alanları oluşturabileceğini hiç mi düşünmez bu konuda söz sahibi olan kurumlar…

Hiçbir pedagojik değeri olmayan bu sembolün okullarda, yollarda, TELEVİZYONlarda kullanılması ne kadar üzülecek bir durumdur…

Bütün bunlar ülkemizin acınacak pedagojik tümörleri… Toplumsal dokumuza derinden derine tesir ediyor ama farkında değiliz…

Neyse…

Çocuk ne oldu diye düşünüyorsunuz değil mi?

Böylesi durumların çözümü bir-iki günde olmuyor maalesef… Birkaç haftayı bulabiliyor, bazen de birkaç ayı...

Biz şimdilik küçük hanımla babasının bir “canavar” olmadığını hissettik…

Ancak babası canavar olmasa da etrafta birçok canavarın var olduğuna hâlâ inanıyor… İnanıyor, çünkü her yerde “Trafik canavarına dikkat!” diye levhalar asılı… Sayın yetkililer ve özellikle Karayolları Genel Müdürlüğü, yollardaki trafik canavarlarını ne zaman kaldıracaksınız acaba?

10. Çocuğa karşı mahcubiyet hissi yitirilirse

399

Çocuğa karşı mahcubiyet hissi yitirilirse

Önceki gün bir arkadaş telefon etti: “Hocam, biliyorsunuz bizim kız 3 yaşında. Kızımızın araç koltuğuna oturması yasal bir mecburiyet. Ancak koltuğa oturtacağımız sırada ciyak ciyak bağırıyor, tepiniyor… Baş edemiyoruz… Bize bir yol gösterin.”

Sordum: “Araca bindiğinizde siz emniyet kemeri takıyor musunuz?”

Arkadaş biraz mahcup vaziyette cevap verdi: “Öyle bir alışkanlık edinemedim hocam.”

Tebessüm ederek çocuk dünyasını anlatmaya başladım: “Bu yaşlardaki bir çocuğun davranış kazanması, anlatarak, ikna ederek değil, görerek olur… Çocuk neyi görüyorsa öyle biri olur… Yetişkinlerin yapmadığı bir davranış çocuktan istenirse çocuk korkar, kaygılanır ve güvensizlik hissetmeye başlar… O yüzden siz emniyet kemerini takmadan çocuğunuzdan emniyet kemerini takmasını istemek pedagojik olarak oldukça yanlış bir ebeveyn tutumudur.”

Biz yetişkinler nedense yapmadığımız şeyleri çocuklardan istemekten çekinmiyoruz… Çocuğun karşısında mahcubiyet hissetmiyoruz…

Çok yakın bir arkadaşımla çay içip sohbet ediyoruz… Bir ara arkadaşım günümüz çocuklarının ders yapma konusundaki eksikliklerinden bahseder oldu… Ve kendi çocuğundan örnek verdi: “Hocam, bizim oğlanı oturtup bir saat ders yaptıramıyoruz. Bıraksak akşama kadar TELEVİZYON izleyecek, sabaha kadar internette oyun oynayacak. Bir kenara oturup şöyle sakin sakin bir kitap okumuyor.”

Merak edip sordum: “Evinizin içinde belirli bir kitap okuma saati var mı? Koltuğun bir kenarına siz, diğer kenarına da eşiniz oturup belli saatlerde kitap okuyor musunuz?”

Arkadaş ne demek istediğimi anladı ve sustu. Sonra kafasını kaldırıp “İyi de hocam, biz akşama kadar çalışıp çabalıyoruz, kafamız beynimiz bir kelime dahi götürmüyor artık eve vardığımızda.” dedi.

Azıcık dikkat etse, kendi çocuğunun da sabah erkenden evden çıktığını düşünür, akşama kadar okulda zihnen yorulmuş olabileceğini çok rahatlıkla kavrayabilirdi…

Çocuk eğitimi böyle bir şey değil…

Galiba biz, çocuğa karşı “mahcup olma” hissini kaybettik…

Sadece yapmadığımız bir şeyi çocuktan istemek değil, örneğin çocuğa psikolojik şiddet uygulamak da utanç verici bir şey… Ama birçok yetişkin, hâlâ, sokak ortasında çocuğunun kulağından tutup eve doğru götürüyor olmayı bir marifet zannediyor…

Ne garip değil mi?

Birçok anne babaya bakıyorum, hiç mahcup olmadan çocuklarına bağırabiliyor, hakaret edebiliyor… Hâlbuki bu, çok kötü bir çocuk yetiştirme yöntemi… İnsan çocuğuna şiddet uygularken utanmalı…

Utanma ne zaman biter? Kişinin duygu dünyasını hissetme yeteneğini kaybettiğinde…

Eğer bir yetişkinin duyarlılığı yok olursa oturup hep beraber ağlamak gerekir…

Zira duyarlılığı kaybolmuş olan yetişkinin yanında yetişen çocuk da duyarlılığını kaybeder… Duyarlılığını kaybeden kişi, mahcubiyet hissini de kaybeder…

Ve böylesi biri, acınacak kişi olur...

Çocuk dostu valiler

Geçen hafta Çorum’daydık. Çorum Valisi Nurullah Çakır’ın konutunda misafir olduk. Ordu Valisi Orhan Düzgün’ü tanıma fırsatım oldu. Kısacık bir sohbet esnasında kendilerinden birçok şey öğrendim.

Onlar, “Türkiye Çocuk Zirvesi” tarafından çocuklar adına yaptıkları çalışmalar nedeniyle ödüllendirilen valiler.

Sıradanlığın içinde barındırdıkları güçlü yöneticilik yeteneklerini nasıl da doğal olarak kullanıyor olduklarını görmek çok keyif verici idi.

Daha da ötesi, onca yıllık yöneticilik tecrübelerine rağmen, mütevazı kişilikleri ayrı bir hayranlık uyandırdı bende.

Çay içerken samimi bir sohbet oluştu.

Nurullah Bey sohbetin bir yerinde, “Aslında her bir yöneticiye, kendi idaresi altındaki kişilerle nasıl bir iletişim içinde olduklarını gözlemleyip hatalı davranışlarını kendisine gösterecek bir psikolog desteği lazım. Hatta, ve belki de bu hatalı davranışları düzeltmek için yöneticilere ‘drama’ eğitimleri oluşturmak ne güzel olurdu.” dedi.

Onca yıllık yöneticilik tecrübesine rağmen büyüklük taslamadan sunduğu bu teklif, öyle her yöneticinin “ha deyince” söyleyebileceği bir teklif değil.

Kendisine özendim.

Çorumlular adına da sevindim.

Böylesi içten yöneticilerle o şehirde neler yapılmaz ki…

Hatta kimbilir, Çorum ve Ordu’da da Montessori Okulları açılabilir… Tıpkı İstanbul Bahçelievler’de olduğu gibi...

33. Boş bir parkın düşündürdükleri

378

Boş bir parkın düşündürdükleri

Bomboş bir parkın salıncağında dalgın düşüncelerle sallanırken buldum kendimi.

Uzunca zamandır çocuklarım için bir spor dalı seçmeye çalışıyorum. Erkek oldukları için futbola çok meraklılar. Ancak ülkemizdeki futbol taraftarlığı “cinnet” noktasına geldiği için, göz göre göre böylesi bir spor dalını çocukların önüne “işte imkân” diye sunmaya içim elvermiyor.

Kendim de aslında millî maçlar haricinde pek de ilgili değilimdir futbola. Futbola karşı soğuğum. Ya da daha doğru bir ifadeyle, futbol adına yapılan kavga ve gürültüler, maç sonrası sıkılan maganda kurşunları soğuttu beni bu güzelim spordan.

Ellerinde satırlarla karşı takımın formasını taşıyan kişilere düşmanlık besleyen bir spor dalını çocuklarıma “Tara ta taam! Sizi futbol kulübüne yazdırsam ne dersiniz?” diye sunmam doğru olmazdı.

Avrupa’da aileler çocuklarına belli yaşlarda spor imkânı sunmayı bir ebeveynlik görevi olarak görürler. Ancak spor dalları da kendi içinde ikiye ayrılır: Temel kazanım sporları ve ayrıcalıklı sporlar.

Yüzme bir temel kazanım sporudur ve örneğin Hollanda’da her çocuk 5 yaşından itibaren yüzme eğitimi alır. Bu sporu teşvik için belediyeler her semtte modern yüzme havuzları inşa etmiştir. Hafta içinde belli saatlerde kadınlar, belli saatte yaşlılar, engelliler ve çocuklar yüzme havuzlarını kullanırlar.

İlkokula başlayan bütün çocuklar “diplomalı” iyi bir yüzücüdür. Bu zaten her çocuğun temel spor dalı olduğu için aileler çocuklarının yüzme bilmesini bir kazanım olarak değerlendirmezler. Asıl kazanım, çocukların kendi karakterlerine uygun “ayrıcalıklı” bir spor dalı seçmeleri ile oluşur.

Örneğin, çocuklar vardır, “artistik paten” yapar. Çocuklar vardır “golf” oynar… Çocuklar vardır “binicilik eğitimi” alır... Çocuklar okul çıkışlarında ülkemizde olduğu gibi “delice bir ödev yapma telaşı” içinde evlere kapanmazlar, sokaktadırlar veya bir spor dalının eğitimini alıyor olmanın keyfi içinde sırt çantaları ile yollarda kaygısızca yürüyorlardır…

Sadece spor mudur çocuğun kazanımı? Tabii ki hayır, aileler çocuklarına bir sanat kazanımı için de kendilerine görev biçmişlerdir. Kimisi resim, kimisi müzik, kimisi drama eğitimi almanın keyfi ile yaşama hazırlanırlar.

Ama zannetmeyin ki bunca şey çocuğun sırtına yük olur… Olmuyor, çünkü bu kazanımlar bir baskı ve zorlama ile değil, doğal yaşam içinde gerçekleşmektedir…

Örneğin, çocuklar erken yaşlarda bir yaşam tarzı olarak dil öğrenirler. Ve her Avrupalının ikinci ana dili İngilizcedir. Sonra İspanyolca veya Fransızca üçüncü bir dil olarak öğrenilir gider… Çok özel bir durum değildir insanların üç dil bilmesi. Çünkü eğitim bir bütüncül yaklaşım içinde çocuğa dil öğrenme zeminini sunmaktadır…

Örneğin TELEVİZYONda filmler orijinal dilinde yayımlanır ve alt yazılıdır… Çocuklar film izlerken hem “duyarak” dil öğrenirler hem de altyazı okuyarak okuma alışkanlığını geliştirirler…

Eğitim, yaşamın doğal akışı içinde zorlamadan devam eder…

Bunlar bir hayal değil. İşte orada yaşıyor bu insanlar, gidip bakın…

Tabii ki bütün bunların bir “hokus pokus” hareketiyle ülkemize gelmesi zor. Ve biliyorum ki ülkemizde de iyi şeyler yapılmak isteniyor. Millî Eğitim Bakanı Ömer Dinçer bütün eleştirilere rağmen iyi bir şeyler yapmak için ciddi çaba sarf ediyor ama eski eğitim sistemi ile yetişmiş kişilerin yeni bir eğitim sistemi inşasının imkânsız olduğunu görüyorum...

Belki biraz sabretmek gerek, onu da biliyorum. Ama acelem var, çünkü çocuklar büyüyor… Ne bir ikinci dil öğreniyorlar ne kişilik geliştirici bir sporla ilgileniyorlar ne de bir sanat dalında kendilerini geliştiriyorlar… Bunları gördükçe çaresizce üzülüyorum…

Aslında anlatacaklarım bunlar değildi… Bunlar, gençliğini Batı’da geçirmiş bir pedagogun, bomboş bir parkın salıncağında sallanırken, evde ödev yapan ülkesinin çocukları için kirpiklerinin ıslanmasına sebep olan düşüncelerdi…

Ben asıl çocuklarıma hangi spor dalını “neden” seçtiğimi anlatacaktım, ama olmadı…

Onu da önümüzdeki hafta paylaşayım inşallah...

34. Çocuğunuzun kavgacı ve asosyal olmasını istemiyorsanız

455

Çocuğunuzun kavgacı ve asosyal olmasını istemiyorsanız

Günümüz çocuklarının en ciddi problemlerinden biri, sosyal becerilerinin olmaması. Aile içinde hiç susmayan, ha bire konuşan, gerekirse yırtıcı, hırçın, ebeveynine “illallah” dedirten birileri iken, arkadaş ve okul ortamlarında kendilerini bir türlü doğru ifade edemez oluşları oldukça dramatik bir çelişki.

Eve bir telefon gelse, telefondaki aile dostu ile birkaç dakika sohbet edip hal hatır sorduktan sonra telefonu anne-babasına uzatamıyor çocuklar. Bayramda, seyranda eve gelen misafire bir “hoş geldiniz” diyemiyor, oturup onlarla şöyle doyasıya içli dışlı konuşamıyor. Komşuya bir fincan tuz almak için gönderseniz, arkasından bir de siz gitmek zorunda kalıyorsunuz.

Eğitim yaşamı da öyle…

Okula ödev yapmadan gitseler, ödevi neden yapamadıklarını öğretmenlerine sakin bir ruh haliyle ifade edemiyor, bu ödevin telafisi için alternatif çözüm önerilerinde bulunamıyorlar. Birlikte oturduğu sıra arkadaşıyla bir sorun yaşasa, erkekse, birbirlerine tekme tokat girişiyorlar. Kızsa, saç başa birbirlerini cırmalıyorlar. Çocuklar, ya bir ezen ya da ezilen olarak anne-babalarını çaresiz bırakıyorlar.

Çocuklar, okul yaşamında sadece ezme-ezilme şikâyetleri ile değil, bir de ders yapamama, derse konsantre olamama problemleriyle ebeveynlere kök söktürüyorlar. Oturup bir yarım saat derse odaklanamıyor çocuklar. Yapacakları işi “iradi bir süreklilik” içinde takip edemiyorlar. Sırf bundan dolayı çocukların en çok kullandığı ilaçlar listesinin en başlarında hiperaktivite, dikkat dağınıklığı ve konsantrasyon bozukluğuyla ilgili olanlar yer alıyor.

Okullarda gördüğünüz her üç-beş çocuktan biri şu veya bu sebepten dolayı “ilaçlanmış” olarak okul koridorlarında ruh gibi geziniyorlar maalesef.

Günümüz çocukları adına çok üzülüyorum, ama bu yazıda, ne oluyor da böyle oluyorlar diye “pedagoji vaazı” vermeyeceğim.

Televizyonun, çocukların nasıl “beyin göçüne” sebep olduğunu izah da etmeyeceğim. Ya da günümüz yetişkinlerinin “o heybetli dik duruşları” ile çocukların benliğine nasıl zarar verdiklerinden de…

Sebep ne olursa olsun, hem böyle sorunlar yaşanmaması hem de yaşayan ailelerin bu sorunlardan keyifle kurtulabilmesi için alternatif bir çıkış kapısından, bir “spor” dalından bahsedeceğim.

Çocuklarda “güven” duygusunu artıran, onlara çevresi ile empati kurabilme yeteneği kazandıran, kalabalıklar içinde olsalar da konsantrasyonunu bozmadan yoluna devam edebilme becerisi elde ettiren bir spor dalından, “binicilikten” söz edeceğim.

Evet, binicilik, ata binme yani…

Spor dalları içinde bir canlı ile ortaklaşa yapılan tek spordur binicilik. Binicilik eğitimi alan çocukların daha ilk günlerde onlarca kazanımına şahit oluyoruz. Attan düşmemek, atı sevk ve idare edebilmek için dikkatlerini doğal olarak nasıl da yoğunlaştırdıklarını görüyoruz. Ellerinde tuttukları gem ile kendisinden başka bir canlıyı idare edebilmelerine, onu mahmuzlayabilmelerine, onu dörtnala koşturabilmelerine, bir canlıyı hissedebilmelerine ve bir canlı ile etkileşim içine girebilmelerine şahit oluyoruz binicilik sırasında.

Ve belki de daha da ötesi, parkurda atına engelleri tek tek atlatan çocukların nasıl da “güven” duygusu kazandıklarını görüyoruz.

Bu spor dalı ile meşgul olan çocukların okulda arkadaşları ile kavga etmek yerine, güven duygusu ile problemlerin içinden nasıl da tebessüm ile sıyrıldığını görüp mutlu oluyoruz.

Sizi bilmem ama biz uzunca bir süredir ailecek binicilik eğitimi alıyoruz. Ben de biniyorum, çocuklarım da… Çocuklarımı atın sırtında koştururken görmek, attan indiğinde atın yelesini okşarken izlemek, at ile burun buruna verip onunla konuştuğunun şahidi olmak bir ebeveyn olarak insana ayrı bir keyif veriyor.

Çocuğu ile karşılaştığı problemlere alternatif çözümler arayan ailelere veya çocuğu ile kaliteli bir spor dalında var olmak isteyen ebeveynlere tavsiye ederim.

38. Sessiz bir çocuktu aslında!

401

Sessiz bir çocuktu aslında!

Geçen hafta bir anne-baba ile görüştüm…

Çocuğu için çırpınan, onun geleceği için kendisini feda etmiş bir anne-baba… Baba biraz sert mizaçlı olsa da 3 çocuğunu da çok sevdiğini söylüyor. Anne ise kuralcı, titiz…

En büyük oğulları 17 yaşında, lise öğrencisi.

Delikanlı derslerinde çok başarılı olmasa da okulda takdir edilen bir öğrenci. Ufak tefek haylazlıkları anne-babasına şikâyet olarak iletilse de, bu yaşa kadar hep sevilmiş öğretmenleri tarafından.

Benden yardım isteme sebepleri ise bundan bir süre önce çocuğun evde cinnet geçirmesi. Kırmış dökmüş her yanı. “Neden?” diye sorduğumda anlatmaya başladılar…

O gün, okul çıkışı bir grup arkadaşıyla kavga etmiş çocuk. Eve geldiğinde “Niye uydun onlara, sonra da dayak yedin” diye önce annesinden fırça yemiş. Akşam da babası “Sen de onlara vursaydın, elin armut mu topluyordu! Karşıma geçmiş bir de kadınlar gibi ağlıyorsun!” diye aşağılayınca, çocuk, gözyaşlarını silerek odasına atmış kendini… Yarım saat kadar süren bir sessizlikten sonra, odadan gelen bir çığlıkla evdekiler şok geçirmiş…

Evin en küçüğü olan 5 yaşındaki kızları, abisinin odadaki bağırtısından korkup annesinin kucağına sığınmış. Baba şaşkın bir hâlde ve tereddütle odanın kapısını açtığında, içeride ürpertici bir manzara… Anne, “Oğlumu hiç böyle görmemiştim. Masasındaki bütün eşyaları yere savurmuş ve boğa gibi nefes alıyordu. Kapıyı aralayan babasına korkunç bir gözle bakıyordu. Eğer o an ufacık bir şey söylense elindeki bilgisayar hoparlörünü bize fırlatabilirdi herhâlde…” diye yaşadıkları o anı tarif etti.

Baba, “Hocam, oğlum sessiz bir çocuktur aslında. Tamam, bazen her evde olduğu gibi bizde de sesler yükselir, öfkemize yenik düştüğümüz anlar olur ama böyle bir şeyle ilk defa karşılaştık.” dedi.

Babanın söylediği bir cümle bana çok şey ifade etti: “Sessiz bir çocuktu aslında...”

Çocuklar sessiz değildirler ki… Çok konuşurlar. Yaşama sevinci ile doludurlar. Okulda ne oldu bittiyse anne-babasına anlatmak için fırsat kollarlar. Bitmek tükenmek bilmeyen bir heyecanları vardır içlerinde.

Bilmem haberlerde denk geldiniz mi, birkaç gün önce, İstanbul Esenler’de bir ilkokulda 14 yaşındaki kız, okulun 4. katından aşağı attı kendini. Şükür ki ölmedi. Yaşama tutunabildi.

Bu genç kızı da çevresindekiler “aslında sessizdi” diye tarif ediyorlar…

Ya da Amerika’da işlenen okul cinayetlerinin zanlılarına bir bakın isterseniz. “Aslında sessiz bir çocuktu” dediklerini duyacaksınız.

Değil işte… Çocuk fıtratının bir gereği olarak değil de ceza ve baskı ile, yasak ve engellemeler ile “bunun hesabını vereceksin” ile derin bir sessizliğe bürünüyorsa, yetişkinler, bu sessizliği “Maşallah bizim çocuk sonunda akıllandı” diye karşılamak yerine “Acaba çocuğumuz kendisini ifade etmekten vaz mı geçti?” diyerek kendilerini gözden geçirmelidir…

Bana gelen delikanlı ile konuşmaya başladığımda, konuşmak isteyip de yıllarca konuşamadığı şeyler boğazına geldi tıkandı. Biraz konuşacak gibi oldu. Durdu… Konuşamadı. Sonra ellerini yüzüne kapatıp hıçkırarak ağlamaya başladı… Gözyaşları içinde babasına olan hasretinden bahsetti. İşlerinin yoğunluğu nedeniyle babasıyla bir türlü iletişim kuramamaktan bahsetti. Annesi yanındayken bile annesine ulaşamadığından ve annesine duyduğu özlemden bahsetti. Aile içinde konuşmaların hep ders ve ödevler üzerine olduğundan, bir gün doyasıya oturup ailecek içten geldiğince konuşulamamasından bahsetti. Kendisi için önemli olan problemlerin ya geçiştirildiğinden ya da daha da büyütülerek evde yeni tartışmalara sebep olduğundan bahsetti.

Yani sizden bahsetti… Bizden bahsetti…

Bilmem sözüm ne kadar tesir eder ama, eğer imkânım olsa anne-babalara “Çocuklarınızla konuşun” derdim… “Televizyonu kapatın, telefonu kapatın ve konuşun çocuklarınızla” derdim…

Ben bu gençle sadece konuştum…

Çıkarken sarıldı bana… “Şu an öyle rahatladım ki anlatamam.” dedi…

Dışarıda çocuklarının sorununun ne olduğunu merakla bekleyen anne-babaya, “Bir şey yok, üzülmeyin… Ama çocuğunuz ile konuşun, bol bol konuşun” dedim.

Baba biraz alıngan bir ifade ile “Biz zaten çok konuşuyoruz hocam” dedi… Ben de “O zaman susun. O konuşsun.” dedim.

Çocuğunuzun derin sessizliği, size “maşallah” dedirtmesin… Bırakın çocuğunuz coşku ile konuşsun, siz de tebessüm ederek dinleyin…

Zira bir terapist de bundan farklı bir şey yapmıyor...

42. Çocuğu örgüte kaptırmak nasıl oluyor?

405

Çocuğu örgüte kaptırmak nasıl oluyor?

Önceki gün TELEVİZYONlarda çocuğunu bir örgüte kaptırmış babanın feryadı vardı: “Ben Duygu Yücel’in babasıyım. Kızımı İstanbul’a okusun diye gönderdim. Bu faşistler benim kızımı kale yaptı. Hayatını söndürdü.”

Bu sesli feryat gibi daha binlerce sessiz feryatlar var aslında. Kimseciklerin bilmediği, yüzlerin bir türlü gülmediği, cenaze evi gibi evler var çocuklarını “örgüt” e kaptırmış ailelerin…

Peki, nedir bu çocuğunu örgüte kaptırmak meselesi? Kim ki bu örgüt ve çocukları nasıl kapıyor ki bir süre sonra anne babalar “Bu çocuğa ne oldu!” dercesine şaşkınlık yaşıyorlar…

Aslında mesele her anne babayı çok yakından ilgilendiriyor olmasına rağmen bazı ebeveynler “Bizim çocuğun böylesi örgütle-mörgütle işi olamaz.” diyerek tuzlarının kuru olduğuna inanıyorlar…

Hâlbuki bir çocuğun bir örgüte “kapılması” sanıldığı gibi örgütlerin reklamının yapılmasıyla ya da çocukların davul zurnayla üniversite bahçelerinden toplanıp götürülmesi ile olmuyor…

Örgütler, “birey psikolojisini” ve “ihtiyaçları” çok iyi biliyorlar… Bir anne babanın çocukları ile ilgilenmediği kadar gençlerle ilgileniyorlar… Kantinde alışveriş yaparken parası eksik çıkan bir gence, arka sıradaki bir başka genç tebessüm ederek, “Sorun yok, ben hallederim!” diye dost kazanma yollarını arıyor…

Dindar bir ailenin 21 yaşındaki erkek çocuğuyla konuşmuştum geçmiş yıllarda. “Çok sevdim onları hocam” diye başladı söze ve devam etti: “Onlara haksızlık yapılıyor, bir tanısanız, TELEVİZYONda göründükleri gibi terörist olmadıklarını siz de anlarsınız!”

Daha sonra örgütle nasıl tanıştığını anlattı: “Bir kızla tanışmıştım, çok şefkatliydi… Benimle annem gibi ilgileniyordu… Kışın üstüme kabanımı almasam bana kızar, üşüteceksin derdi… Derslerden bunalsam, sınav öncesi yardıma koşardı… Beni var olduğum hâlimle kabul eden belki de tek kişiydi… Bir süre sonra onun hayatımın tamamını kapladığını gördüm.”

Örgütler, bir örgüt olarak gençlerin sempatisini kazanmıyorlar başlangıçta… Birebir dostluklarla gençlere ulaşıyorlar… Bu dostluklara aracılık eden gençler ise sevimli, sempatik ve arkadaş canlısı kişiler… Birlikte ders çalışıyorlar, kantinde çay içiyorlar, olumsuz olaylara karşı birbirlerini kolluyorlar…

Bu aşamada bulunan bir genç, örgütle henüz “ideolojik bağ” oluşturmuş durumda değildir. Ancak bir süre sonra gruptaki kişilerin okudukları kitaplar, dinledikleri müzikler ve seyrettikleri filmler belli bir ideolojik formata bürünmeye başlıyor… (Bir ebeveyn ancak bu aşamada çocuğunun üzerinde birilerinin hâkimiyet kazanmaya çalıştığını fark edebilir, kıyafet değişir, okuduğu kitaplar değişir, dinlediği müzik değişir…)

İdeolojik hazırlık aşamasında bulunan bir kişi bir gün, o çok bağlandığı arkadaşlarına devletin, polisin, mahkemenin haksız(!) bir tutumunu gördüğünde, haksızlığa karşı “mücadele etmek” vefası ile artık örgüt “mensubu” oluyor… Zira gençlerin içindeki en güçlü duygu “adalet” duygusudur. Bir genç gece gündüz birlikte olduğu, türküler söylediği, şarkılarla dans ettiği ve insana karşı bu kadar yardımsever olan bir arkadaşının polis dayağının altındaki aşağılanmış hâlini gördüğünde “isyan” ediyor… İşte bu aşamadaki gence “kuş kafese girdi” gözü ile bakılıyor… Hele ki bu gencin o çok sevdiği dostları bir de ağır bir cezaya çarptırılırsa, artık bu genci ne anne babası ve ne de eski dostları tanıyabilir… O artık bir dava adamıdır(!).

İşte TELEVİZYONlarda görünen, elleri arkaya kıvrılmış, başları öne zorla eğilmiş gençlerin “insanlık onuru işkenceyi yenecek” söylemi sizin için “saçma sapan” bir söz olsa da, o söz, o gençler için oldukça anlamlıdır…

Ülkemizde hâlen 12 yasa dışı örgüt ve örgüt niteliği taşımayan onlarca grup var… “Satanist” ve “hedonist” gruplar gibi… Bu örgüt ve grup üyeleri ortalama 14-25 yaşlarındalar ve genelde lise ve üniversite içlerinde konumlanmış durumdalar…

Ülkemizde bu kadar aktif grup varken, hiçbir ebeveyn “benim tuzum kuru” dememelidir… Ve çocuklarıyla, bir örgütün ilgilendiğinden daha çok ilgilenmelidir...

45. “İyi de hocam nasıl seveceğim?”

369

“İyi de hocam nasıl seveceğim?”

Birçok ebeveyn, çocuk terbiyesinin davranış öğretmek olduğunu sanıyor. Bu nedenle birçok evden “düzgün dur, düzgün otur, dişlerini fırçala, erken yat, erkek kalk” bağırtıları duyuluyor…

Hâlbuki çocuk terbiyesi demek çocuğa “davranış öğretmek” değil, onlara “irade” kazandırmaktır. Ve kazandığı bu iradeyle de “doğru ve yanlış” seçimler yapabilmesi için ona kültürünü, değerlerini, din ve ahlak kurallarını öğretmek için rehberlik yapmak demektir.

Bakın isterseniz, bugün anne babaların çocuklarından şikâyet ettikleri birçok olumsuz özelliklerin, onların “irade yoksunluğu”ndan kaynaklandığını göreceksiniz.

-“Bu çocuk neden akşamları oturup bir saat boyunca ders yapamıyor?”

Çünkü kendisini bir saat boyunca bir masada tutabilecek güçte iradesi yok.

-“Peki bu çocuk neden sabahları vaktinde kalkamıyor?”

Çünkü kendisini yataktan kaldırabilecek iradesi yok.

-“Ya bu çocuk neden bir türlü namaz kılamıyor?”

Çünkü kendisine gücü yetmiyor, iradesi yok da ondan.

Aslında anne babalar, çocuklarına baskı ve zorlamayla davranış öğretmeye çalışırken onların iradelerini kırdıkları gibi, kendileri ile arasındaki büyülü bir bağ olan “aidiyet” duygusuna da zarar veriyor.

Çocuk, kendisini zorla yataktan kaldıran, söylene söylene servise bindiren, odasını toplamadığı için aşağılayan, ödevler yüzünden her gün vaaz veren ebeveynine karşı bir süre sonra sağır oluyor, ne söylerse söylesin ebeveyn çocuğa tesir edemediğini görüyor.

Hâlbuki çocuk ancak kendisini güven ve emniyet içinde hissettiğinde ebeveyn yanında duygu dünyasını geliştirir ve aidiyet hisseder.

Çocuk, kendisini sözle inciten, tehditle aşağılayan ebeveyni ile aidiyet duygusu kuramaz. Böylesi çocuklar ya dışarıda kendilerine bir güvenli liman arar ya da kendi duygu dünyalarını sevgiye ihtiyaç duymayacak kadar “bastırırlar.”

Bu bir çocukluk dramıdır. Çocukluk döneminde duygularını bastırmayı öğrenmiş bir çocuk, yetişkinlik döneminde eşine ve çocuklarına karşı kendini bırakmışlık içinde sevgi veremez.

Bir gün aile içi sorunlarına çözüm arayan genç bir çift ile görüştüm. Kadın, eşinin kendisine karşı ilgisiz olduğundan şikâyetçi: “Eşim, akşam işten gelir gelmez TELEVİZYON kumandasına yapışıyor ve uykusu gelene kadar TELEVİZYONdan gözünü ayırmıyor.”

Sonra beyefendi ile konuştum. “Bakın eşiniz nasıl da sizin ilgi ve sevginize muhtaç.” dedim… Aldığım cevap çok ilginçti: “İyi de hocam, ben eşimi nasıl seveceğimi bilmiyorum ki seveyim…”

Bugün, aile içi sorunların temelinde, “sevebilme yeteneği” elde edememiş ve birbirine karşı neredeyse sevgi dilencisine dönmüş eşlerin itirafları yatıyor.

Bu genç beyefendiye çocukluk döneminin nasıl geçtiğini sordum. Aldığım cevap duymaya çok alışkın olduğum cevaptı: “Annem hep iş güç telaşında bir kadındı. Kendisini ya mutfakta veya evin içinde bir yerlere koşturmaca içinde görürdüm. Babam ise her zaman yorgun ve uyuyan bir adamdı. Onlar beni çok sevdiklerini söylerler ama ben o sevgiyi içimde hiç duyamadım. En zor durumlarımda anne babam beni hiç anlamadı. Çocuk diye geçiştirdiler. Geceleri tek başıma yatmaktan korkar, anneme seslenirdim. Annemin cevabı hep aynı olurdu: ‘Gelmeyeyim yanına! Fena yaparım, yat çabuk!”

Evet, yanına gelinmeyen çocukların fena yetiştiği bir ülkede yaşıyoruz.

Eğer çocuklarınızın vefasız, hayırsız olmasını, anormal davranışlarda bulunmasını istemiyorsanız, onları sevin. Hem de çok sevin. Koşulsuz sevin...

Yazarın 25 Şubat 2013 tarihli yazısıdır

49. Bu ayıp kimin?

348

Bu ayıp kimin?

Üniversite yıllarında Kolombiyalı bir arkadaşım vardı. Hollandalı bir ‘koruyucu ailenin’ yanında büyüdüğü için kendisini Hollandalı kabul ediyordu…

Bir defasında “Bu nasıl bir duygu Marivel?” diye sordum. “Berbat!” diye cevap verdi… “Kim olduğunu bilmiyorsun… Anne babanın dilini konuşamıyorsun… Gerçek aileni tanımayı istiyorsun ama onları kendi yaşamına dâhil etmekten korkuyorsun…” diye cevap verdi…

İnsan için oldukça trajik bir durum…

Kolombiyalı Marivel’e haksızlık yapıldığını düşünmüşümdür hep…

Her çocuğun yeri kendi anne babasının yanıdır… Çocuğunu uzaklaştırarak o aileyi terbiye etmeye çalışmak, çocuğu korumak gibi değerlendirilse de, hiçbir aile bir çocuğa kendi ailesi gibi fayda sağlayamaz…

Velev ki bir çocuk o veya bu sebeple ailesinin yanından alınsa bile, o çocuğun bir gün aileye yeniden teslim edileceği gerçeğinden yola çıkılarak, onun kendi ana dilini öğrenmesi, anne babasının kültürel değerlerini tanıması çocuğu aileden ayıran kurumların sorumluluğu olmalıdır…

Ama maalesef, Hollanda’daki koruyucu aile sistemi, bu açıdan çocukların yararına çalışmıyor… Çocuk kendi ailesinden “geçici” olarak alınıyor olmasına rağmen, aileden “kalıcı” olarak uzaklaştığı unsurlara özenli davranılmıyor…

Bu durum çocuk hakları ihlalidir… Ve bunu çocuğu koruma adına yapılması ise ciddi bir ironidir…

Çocuğu korumak, onu sadece şiddetten korumak anlamına gelmemelidir… Çocuğun “benlik bütünlüğünü” koruması, gelecekte “Sen kimsin?” sorusuna cevap verebilmesi, ruh sağlığı açısından oldukça önemlidir…

Hollanda Başbakanı Mark Rutte, koruyucu ailelerin yanına yerleştirilmiş çocuklar için “Tabii ki ebeveynlerin de çıkarı düşünülmeli, fakat bizim için önemli olan çocuğun çıkarlarıdır.” diyor...

Bir çocuğun en önemli çıkarı ebeveyni ile aynı dili konuşabilmesidir... Eğer çocuğun bu en temel hakkını elinden alıyorsa, o çocuğun çıkarlarının düşünüldüğünü iddia etmek doğru olmaz…

Resmî verilere baktığımızda, Hollanda’da her yıl 19 bin çocuğun korunması talebi ile dava açılıyor. Bu çocukların yaklaşık 8 bininin “şartlı” olarak ailenin yanında kalmasına izin veriliyor. Bu şart, çocuğun yaşadığı eve bir gözetmenin/hakemin misafir edilmesidir… Bu hakem, yaklaşık bir ay boyunca aile ile yaşıyor ve ailede gördüğü her şeyi mahkemeye rapor ediyor… Aile çocuğa yeniden en ufak bir şiddet uygularsa çocuk ailenin elinden alınıyor…

Ailesine şartlı iade edilen çocukların haricinde bir de her yıl yaklaşık 3 bin 500 çocuk ailelerinden alınıp koruyucu ailelere teslim ediliyor…

Bir uzman olarak bu durum hiç içime sinmemiştir… Bir çocuğun aileden kopartılıp bir başka aileye verilmesi çok da akıllıca gelmedi hiç… Çocuk belki akrabasına yerleştirilebilir, komşuya yerleştirilebilir… Bir pedagog, psikolog nezaretinde aile terapiye alınabilir… Ama daha 6 aylık çocuğun anneden ayrılması çocuğu korumak değildir…

5 yıl kadar önce idi… Biz de “koruyucu aile” olmak için Hollanda Çocuk Esirgeme Kurumu’na müracaatta bulunmuştuk… Niyetimiz, böylesi çocukların kendi dilini, kültürünü koruyabilmesi için sıcak bir aile ortamı sunmaktı… Hollanda’da bir çocuğa koruyucu aile olabilmek için ciddi birtakım denetim mekanizmalarından geçmeniz gerekiyor… Bütün bunları sorunsuzca geçtik… Daha sonra da koruyucu aileler için kursa katılmak zorunluluğu vardı… O kursa da katıldık…

Katıldığımız kursta içimiz çok yandı. Zira yaklaşık 392 bin Türk’ün yaşadığı bu ülkede, koruyucu aile olmak için kursa katılan sadece 9 Türk vardı…

Son günlerde Hollanda’daki “koruyucu aile” sistemi Türkiye tarafından tartışmaya açıldı… 6 aylıkken anne babasından alınan ve bugün 9 yaşında olan Yunus isimli bir çocuk, eşcinsel iki kişinin koruyuculuğunda yaşıyor…

Üzüntü verici olan, Yunus’un eşcinsel iki kişinin yanında yaşıyor olmasından çok, 392 bin Türk’ün yaşadığı ülkede bu çocuğa “buyur gel” diyecek bir tane Türk ailenin olmaması… Bu sorunun çözümü, öyle ya da böyle, koruyucu aile sayısını artırmakta gizli…

Bunun için Hollanda TELEVİZYON ve radyolarında Türk ailelerin “koruyucu aile” olmasını teşvik edici çalışmalar yapılmalı… Zaten Hollanda Başbakanı Rutte, yaptığı açıklamada bu konunun altını ısrarla çiziyor. Rutte’nin “Çocukları aynı kültürel değerlere sahip ailelerin yanına vermeyi biz de istiyoruz, ama yok…” demesi, sanırım Hollanda’nın değil, bizim ayıbımız…

62. Çocuklarda Dikkat Eksikliği bir yanılgı mı?

572

Çocuklarda Dikkat Eksikliği bir yanılgı mı?

Ülkemizde ilkokul çağındaki her 20 çocuktan birine “Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu” teşhisi konuluyor… Ve yıllarca sürecek bir ilaçlı tedavinin ilk adımı işte bu teşhis ile başlıyor.

Çoğu defa okuldaki arkadaşları gibi öğrenemediği gerekçesi ile, yolu doktora düşen bu çocuklar, maalesef bir süre sonra ilaç kullanıyor olmaktan dolayı da “yetersizlik” hissi içine de giriyorlar.

Arkadaşları ilaç içmeden dersleri dinleyebildikleri halde, bir çocuğun ilaç kullanmak “zorunda” kalması, o çocukta yetersizlik hissini oluşturur.

Ülkemizde yıllık yüzbinlerce kutu dikkat eksikliği için ilaçlar satılıyor. Sektör çok canlı.

Sınavlarda başarısı düşük olan, derste öğretmenini anlamayan, ödevini yapamayan çocuklar “acaba” denilerek hastaneye götürülüyor ve çoğunluğu ilaç kullanma ‘zorunluluğu’ ile okullarına dönüyorlar.

İlaçtan önce coşku dolu, heyecanlı, kıpır kıpır olan çocuklar, ilaç kullanmaya başladığından itibaren gözlerindeki ışık sönüyor, gözbebekleri büyüyor, bakışları tuhaflaşıyor. O coşku dolu halleri garip bir durgunluğa dönüşüyor.

Birçok ebeveyn çocuklarındaki bu garip hali içlerine sindiremediği için, “Acaba iyi bir şey mi yapıyoruz?” diye vicdanen rahatsızlık duyuyorlar.

Peki, okuldaki başarısızlıkların gerçekten altında dikkat eksikliği mi yatıyor?

Veya “dikkat eksikliği diye bir şey var mı?”

Yoksa, yıllar sonra ortaya çıkacak bir yanılgı, bir “mit” midir “dikkat eksikliği” hikâyesi?

Eğer dikkat eksikliği bugün için bilimsel bir gerçeklikmiş gibi dursa da, yarın bunun bir yanılgı olduğu ilan edilemez mi?

Hatırlarsanız, bir zamanlar yumurtanın, “kalp ve damar” hastalıklarına sebep olduğunu duyuyorduk doktorlardan. Bu yüzden kalp hastalarına yumurta yedirilmiyordu.

Ama yıllar sonra öğrendik ki, bu bilgiler doğru değilmiş.

Surrey Üniversitesi’nden bir grup akademisyen aslında yumurtanın insan sağlığına zarar veren bir yanının olmadığını ve istendiği kadar tüketilebileceğini açıklayınca herkes şoke oldu. Hatta bu açıklamadan sonra birçok doktor kalp ve damar hastalığı olup da yıllardır yumurta yemelerini yasak ettikleri hastalarından özür dilemişlerdi.

İşte bunun gibi, bir zaman sonra da “akli dengesi yerinde olan hiçbir çocukta dikkat eksikliği” diye bir şeyin olmadığı, bunun “normal çocukluk hali” olduğu anlaşıldığında ağır ilaçlarla tedavi uygulanılan insanlardan “özür” dilenecektir umarım.

Biz artık biliyoruz ki, çocuklar, “şiddetli merak duygusundan” dolayı zaten dikkatleri hep başka başka yerlerdedir, dağınıktır.

Çocuk, okula geldiğinde evdeki oyuncağını düşünür. Kardeşi ile kavgasını düşünür. Dışarıda kuş görse, o kuşun nasıl uçtuğunu, arkadaşında kalem görse, ne güzel bir kalem olduğunu düşünür. Aynı anda yüzlerce düşünce gelip gider zaten “normal” bir çocuğun zihninde.

Önemli olan bunca “düşünce akışı” içinde, eğitimci çocuğun zihnini kendi anlattıklarına doğru bir “merak hissi” ile yönlendirebilmesidir. Dikkatleri toplayabilmek, çocuğun değil, eğitimcinin becerisidir. Adını çokça duyduğumuz ama kendisini henüz ülkemizde bir türlü göremediğimiz “çocuk merkezli eğitim”in temel amacı, eğiticinin birtakım enstrümanlar kullanarak çocuğun dikkatini anlatılan konuya odaklayabilmeyi sağlayabilmektir.

Böylesi sıcacık ve rengârenk dünyası olan insana, “yavan” bir eğitim sunmak, “can sıkıcı” bir eğitici ile baş başa bırakmak, daha ilkokuldan itibaren “ödevler” altında ezmek ve sonra da yetişkinin beklentileri altında ezilmiş bu çocuğu “dikkatini toparlayamıyor” diye etiketlemek çocuğa saygısızlıktır.

Hele ki okul öncesi dönemdeki çocuklardan bile “akıllı uslu” olmalarını beklemek, öğretmen ne anlatıyorsa onu dinlemeleri için “baskı” kurmak ve öğretmene uyum sağlamayan çocuklara da dikkat eksikliği var denilerek ilaç içirmek, küçücük bedenler üzerinde kurulan haksız bir tahakkümdür.

Henüz 4-5 yaşındaki çocuk zaten kıpır kıpırdır. yaşamı öğrenmek için güçlü bir merak duygusu vardır. Her şeye elini atar, kendisi yapmak ister. Merdivenlerden inerken bile elinin tutulmasını istemez, kucağa alsanız tepinir, yere inmek, koşmak, coşmak ister.

Halbuki okulda öğretmene dikkat edemediği için doktora götürülen çocuk, nasıl oluyor da bitmek tükenmek bilmez bir enerji ile oyununa konsantre olabiliyor. Markette gördüğü oyuncağa yoğunlaşabiliyor. Dikkat ile TELEVİZYON izleyebiliyor. Babasının cep telefonu ile saatlerce uğraşabiliyor? Eğer dikkat dağınıklığı olsaydı, çocuk ne TELEVİZYONa bakabilir ne de arkadaşları ile oyunlar oynayabilirdi.

Sanırım bunları duymak ülkemiz için biraz erken, ama bir gün gelecek, “Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu” denilen şeyin aslında “normal çocukluk hali” olduğu anlaşıldığında, çocuklara karşı çok mahcup olunacak.

69. Aktif iletişimi kaybeden çocuklar, depresyona daha yatkın

353

Aktif iletişimi kaybeden çocuklar, depresyona daha yatkın

Uzun zamandır görmediğim bir arkadaşıma hal hatır sormak için telefon ettim.

Telefona, 13-14 yaşlarındaki oğlu çıktı.

Kendimi tanıttıktan sonra, biraz hasbihal etmek için, “Seni en son gördüğümde 6 yaşındaydın, hatırlayabildin mi beni?” dedim.

Cevap tek kelimelikti, “I ıh.”

Ben yine de konuşmakta ısrarlıydım, “Hani ilkokula başladığında, ilk gün okula seni baban ve ben götürmüştük, hatırlıyor musun?”

Cevap yine tek kelimelikti, “Hayır.”

Anladım ki, günümüz gençlerine ‘musallat’ olan aktif iletişim yeteneğinin kaybolması bu delikanlıyı da yemiş bitirmişti.

Arzu ederdim ki, ben kendimi tanıttıktan sonra o da “Merhaba, ben de falan oğlu filan” diye cevap versin. Beni hatırladın mı diye sorduğumda da, “Kusura bakmayın, tam çıkaramadım.” desin ve “Siz nerede yaşıyorsunuz, başka nasıl hatırlayabilirim sizi?” diye diyalogu ‘aktif’ şekilde devam ettirebilsin.

Ama olmadı…

Sözü daha fazla uzatmadan, “Baban evde ise görüşebilir miyim?” diye sordum. Bu sefer hiç cevap vermeden, “Babaaaa, biri seni arıyor.” diye seslendi ve ahizeyi masanın üzerine pat diye bıraktı.

Ne bir veda ne de bir selam…

Üzülüyorum, hem de çok.

İletişim bir akarsudur. Kişi iletişim içinde oldukça, billur bir çağlayan gibi yaşama sevinci ile dolar ve çevresindeki kişilerin ruhunu okşar.

İletişim yeteneğini kaybetmiş kişiler ise bir bunaltı kaynağıdır. Yanında canınız sıkılır, ne diyeceğinizi bilemezsiniz, öylece derin nefes alır of çeker durursunuz.

Aktif iletişim yeteneği çocukluk yıllarında elde edilir ve ömür boyu kullanılır.

Çocuk, kendisini dinleyen bir ebeveyn yanında ise ‘dili tatlanır’, kendisini ifade etmenin keyfini çıkarır.

Göz ucu ile dinlenen, konuştukça sözü kesilen, her konuştuğuna bir eleştiri getirilen çocuklar bir süre sonra kısa kısa konuşmaya başlar. Böylesi kişiler için iletişim bir hayat tarzı değil, sanki bir mecburiyetin yerine getirilmesidir.

Aktif iletişim yeteneğini yitirmiş kişiler, genelde ‘hiç anlaşılmadıklarından’ şikâyetçidir. Hâlbuki anlaşılmak, ancak kendini ifade etmekle mümkündür, ancak böylesi kişilerin beklentisi ‘söylemeden, anlaşılayım’ oluyor.

Kendisini ifade edemeyen kişilerde bir süre sonra ‘içsel konuşmalar’ başlar. Kişi kimi zaman bulaşık yıkarken, kimi zaman yolda yürürken kendi kendine konuştuğunu fark eder. Kendi kendine konuşmaktan yorulmaya başladığında, bunalımların başladığı görülür.

İletişim kişiyi depresyondan koruyan kalkanıdır.

Peki, ne oluyor da günümüzde aile içinde iletişim kesiliyor, çocuklar dinlenmiyor, eşler birbirileri ile konuşamıyor? Araştırmalar gösteriyor ki, günümüz ailelerinde TELEVİZYON, internet, sosyal iletişim ağları ve akıllı telefonlar aile bütünlüğünü bozan, aktif iletişim becerisini pasif iletişime çeviren en güçlü zarar vericilerdir.

Huzurlu bir aile hayatı ve çocuklarına güzel bir gelecek arzu eden anne babalar, teknolojinin bu nimetleri ile barışık ama kontrollü olarak nasıl kullanılması gerektiğini çocukları ile birlikte planlamalı, buna ‘önce kendileri uyup’, çocuklarında da alışkanlık haline getirmelidir.

Yoksa telefona çıkan arkadaşımın dediği gibi, “Hocam, kusura bakmayın herhâlde çocuk sizi tanıyamadı, özür dilerim!” deme mahcubiyeti hissediliyor.

94. Çocuk İnsanı iyi eder

362

Çocuk İnsanı iyi eder

"Orta yaşlarda bir çift boşanmak üzereyken yanıma geldi. Uzun uzun konuştuk. Evliliği neden beceremediklerini sordum.

Kadın, eşinin kendisini ihmal ettiğini düşünüyordu… Eve geç geldiğinden, geldikten sonra da ya TELEVİZYON ya da telefonla vakit geçirdiğinden yakınıyordu…

İçini döktü. Eşi, on yıllık evliliklerinde bir gün bile çiçek hediye etmemişti mesela kendisine… Kötü bir koca değildi belki, ama ""İlgisizliği tüketti beni"" dedi… Ağlarken ""Kendimi eşimin yanında değerli hissetmiyorum."" dedi…

Trajikti aslında, zira kişinin değeri, bir başkasının ona sunduğu kadar değil, kendinde hissettiği kadardı… Bunu bilmezlik, dinmek bilmez bir ihtiyacı oluştururdu insanda… Farkında değildi hanımefendi, bundandır ki eşine kızgındı…

Beyefendi ile konuştum. O tükenmişti. ""Daha ne yapayım bilemiyorum."" dedi, sustu…

""Eşimin isteklerine karşılık veremiyorum, bıktırdı sonunda, ben de kapattım kendimi galiba."" dedi…

Sordum: ""Ne istiyor ki eşiniz?""

""Sabah-akşam onu sevdiğimi söyleyeyim, çiçekler alıp sürprizler yapayım, akşam yemeğini loş ışıkta romantik ortamda yiyelim… Ne bileyim işte… Bunaldım hocam.""

Devam etti: ""Telefon ettiğinde cevap veremezsem akşama yüzünün asılıp düşeceğini çok iyi biliyorum… Bunlar geriyor beni… Ya da eve geldiğimde, yorgun argın bile olsam, onunla sohbet etmezsem birden sinirlice kalkıp yanımdan gidiyor… Daraldım artık…""

Biraz durdu, sonra devam etti: ""Ev işlerinde ondan bir beklentim de yok, ister ev dağınık olsun ister yer yerinden oynasın, yeter ki eşimin suratı asık olmasın, gülsün cıvıldasın… Çocuklarla da arası iyi değil, hep bir bağırtı çağırtı… Çocuklar incinmesin diye araya ben giriyorum hep… Bıktım artık…""

Aslında karşımda birbirini seven, fakat çocukluk döneminde giderilmemiş ihtiyaçlarının peşine şimdilerde düşmüş, duygusal yoksunluklar içinde çırpınan iki yetişkin vardı… Giderildiği halde dindiremedikleri ihtiyaçlarının karmaşasını yaşıyorlardı…

Bazı ihtiyaçlar vardır ki çocukluk döneminde giderildiyse yetişkinlik dönemi ""dingin"" geçer...

Çocukluk döneminde giderilmemiş ihtiyaçlar, yetişkinlikte giderilse de dindirilemez…

Örneğin, baba yoksunluğu ile çocukluğunu geçirmiş bir kız çocuğu, yetişkin olduğunda eşi ile doyumsamakta zorluk çeker… İçinde inceden inceye bir derin ihtiyaç kendini hissettirir de hissettirir… Bu sızı, kimi zaman aslında eşinin ona bir çiçek aldığında dinecekmiş gibi yanılgıya düşürür, onun için kızar eşine, kimi zaman romantik bir ortamda mum ışığında yemek yemekle dinecek gibi gelir…

Hâlbuki çocukluk döneminde ""baba ihmali sızısı"" kolay dinmez…

Ya da anne yoksunluğunu yaşamış bir erkek çocuk da eşi ile doyumsamakta zorluk çeker… Böylesi erkekler eşinden gelecek sevgi gösterilerine kapalıdır, romantik teklifleri, cilveleşmeleri ""gereksizlik, yılışıklık"" gibi algılarlar… Eşi, kendisine erişmeye çalıştıkça, o, daha da kapanır, duygularını gizler, duyarsızlaştırır kendisini… Aslında bu tepki, eşine karşı değil, ""çok çabaladığı ve fakat bir türlü bağlanamadığı annesini, içinde yeniden duymamak için bir korunma çabasıdır…""

Anlattım bunları bu aileye… Sordular: ""Peki ne yapacağız, var mı bunun psikolojik bir çaresi?""

""Çocuk insanı iyi eder."" dedim… ""Nasıl?"" dediler, anlattım…

""Bırakın âlemi, dünyayı, her şeyi… Bir kuluçkaya yatar gibi çocuğunuzu bir iyi edici olarak alın koynunuza… Bırakın kendinizi onun iyi edici ruhuna, bağlanın… Çıkartın kendi gözlerinizi, onun çocuksu gözleri ile yaşama bakın… Çocuk olun yani… Zıp zıp zıplayabilecek kadar çocuk… Yaşamla ve kendinizle dalga geçecek kadar çocuk… Çok değil, 40 gün, çocuğunuzla aynı ruhu yaşarsanız, göreceksiniz, çocuk sizi iyi edecek."" dedim…

Ben hep gördüm ki çocuk, yetişkinin iyi edicisidir...

Yazarın 26 Mayıs 2014 tarihli yazısıdır

100. Duyarsız bir kalbin acısını en yakınları çeker

432

Duyarsız bir kalbin acısını en yakınları çeker

İnsanı insan yapan özellik, “duyma”sıdır.

Duyma, kulağın işitmesi değil, kalbin sızlayabilmesi hâlidir.

İnsan duyabildiği kadar insan, duyabildiği kadar anne, baba, eş ve dosttur. Duyamadığı kadar zarar verici…

Bütün acı çektiriciler, duyarsızlardır. Sorsalar, “Çocuk eğitiminde bir anne babanın en dikkat edeceği şey nedir?” diye, hiç tereddüt etmeden, “Çocuğun duyarlılığının korunması çabasıdır.” derdim.

Zira nerede bir genç gördümse anne-babasına kapıları çarpan, el kaldırıp duvarlara iten, o gençleri duyarsız da gördüm.

Hiçbir anne-baba çocuklarının o masum yüzlerine yakıştıramaz bir gün kendilerine canavar kesileceğini, kendi kardeşi ile yaka paça olabileceğini ve belki de kendi eşine, çocuklarına yaşamı dar edeceğini. Ama bana yine sorsalar, “Günümüz insanının en belirgin hastalığı nedir?” diye, yine hiç tereddüt etmeden “duyarsızlıktır” derdim.

Hiçbir anne-baba duyarsız bir çocuk yetiştirmek istemez, ama gel gör ki içinde bulunduğumuz yaşam el birliği etmişçesine çocukları duyarsızlık kuyusuna itiyor, bir daha kolay kolay çıkamazcasına…

Geçen hafta, bayramın son gününde, tek başıma oturdum bir çay bahçesine, su sesi ile kendimi dinliyordum. Yan masada dört genç, gülüşleri, esprileri ile yaşama sevinci dolu dolu sohbet ediyorlardı. Ellerinde akıllı telefonlar, sosyal medyada gündem takip ediyor, birbirleri ile şakalaşıyorlardı.

Bir ara içlerinden biri “La şu çocuğa bak… Kafası parçalanmış.” diyerek (sanırım) savaşta katledilmiş bir çocuğun resmini gösterdi…

Diğerleri uzandı, onun gösterdiği resme baktılar. “Bu ne la!” dedi biri. Bir diğeri “Bunda ne var la! Ben bi tane gördüm, ağızında bomba patlatmışlar, beynin yarısı var yarısı yoktu.” dedi.

Su sesi mu sesi kalmadı kulaklarımda… Boğazıma bir el sarıldı, boğmaya başladı sanki beni… Kalkasım geldi… Sokak sokak deli gibi koşasım geldi…

Dudaklarımı ısırdım… Kalkamadım, kalakaldım…

Garson geldi, dondurma siparişi verdi gençler…

Biraz sonra, birileri daha geldi masaya, espriler, gülmeler, şakalar kırdı geçirdi ortalığı…

Keyif düşmanı değilim ki gençlerin gülmelerini eleştireyim… Aksine, sıcacık yüzlerine ne de güzel yakışıyor tebessümler, sohbetler…

Benim korktuğum şey, gençlerin parçalanmış bir bebek cesedini gördükten sonra dondurma siparişi verebilecek kadar duyma özelliklerini kaybetmiş olmalarıydı… İrkildim birden…

Zira ölümü duyanın iştahı kesilir… Çocuk ölümünü duyanın başı ağrır… Parçalanmış bir çocuğun ölüm hikâyesini okuyanın içi daralır…

Bir masum çocuğun ölü bedenini izlemek insanlarda ne iç daralması, ne baş ağrısı, ne de iştah kesilmesine yol açmıyorsa, korktum birden…

Birkaç duyarlı insan kalsın isterdim şu dünyada, dostça yaşamak için… Ama görüyorum ki buna izin verilmiyor… İnsanlar insanları duyarsızlaştırmak için ellerinden geleni yapıyor. Medya filtresiz, siyaset ayarsız, ağızlar hakaret dolu, görsellerden irin akıyor… Ve insan, acı eşiği yükseldikçe duyarsızlaşıyor.

Kendimi geçtim, ama çocuklar adına endişeliyim. Duyarsızca yetişen nesil, birbirini yer bitirir. Eşini yer, dostunu yer, oturur kendi çocuğunu yer de acısını duymaz…

Ne yapalım peki? Ben çözümü, çocukların kalplerinin ancak taşıyabileceği kadar acı ile temas ettirmekte buldum. Televizyonlarda parçalanmış cesetleri seyrettirmekte, siyasetin nefret söylemleri ile kalplerini taşlaştırmakta değil.

Çocuklara azıcık acıyorsanız, onların kalplerini taşıyamayacakları kadar acı, kin, nefret, öfke ile tanıştırıp duyma eşiğini yükseltmeyin…

Duyarsızlaşmış bir kalp önce en yakınlarına acı çektirir, unutmayın...

Yazarın 04 Ağustos 2014 tarihli yazısıdır

103. Eğiticinin eğitilmesi “iletişim becerisi” ile başlar

419

Eğiticinin eğitilmesi “iletişim becerisi” ile başlar

Bir eğiticinin en önemli özelliği nedir diye sorsalar, “sükûnetidir” diye cevap verirdim. Zira öğrenme, ancak sükûn halinde olursa derinlik kazanır.

Yoksa “pıtır pıtır” sağa sola koşturan, nefes nefese ders anlatan, elinde tuttuğu kitaplarından biri aşağı biri yukarı sarkmış olduğunu dahi fark etmeden öğrencisinin karşısına çıkan bir eğitici, çocuğa hitap edemez.

Sadece davranışta sükûnet değil, eğitici, öğrencisine hitap ederken de “sakin” olmalı, tane tane konuşmalı, arada bir durup, anlattıklarının anlaşılıp anlaşılmadığını gözlemledikten sonra anlatımlarına devam etmelidir. Yoksa eğitimci “iletişim engelli” gibi hızlı hızlı konuşuyor, kelimeleri yutuyor, ne anlatacağını bir süre sonra kendisi de unutuyorsa, böylesi bir eğitimcinin çocuğa vereceği şey ancak “kaygıdır.”

Bir gün bana sorsalar, sıradan bir meslek sahibi ile öğretmen arasındaki en belirgin fark nedir diye, “İletişim becerisidir” derdim. “Öğretmen, hitap etmesini bilen, mesleğini, sahip olduğu iletişim becerisi ile yücelten kişidir.”

Hitap, sadece öğrencisine değil, öğrencilerinin velileri ile de konuşmasını becerebilmelidir bir eğitimci. Okulda arkadaşı ile kavga etmiş bir öğrencisini, “Sizin oğlan bugün ortalığı birbirine kattı, gidince onunla anlayacağı şekilde konuşun, tamam mı?” diye annesine şikâyet ediyorsa… Ödevini yapmamış öğrencisinin velisine telefon açıp, “Çocuğunuz bugün yine…” diye başlayan cümleler kuruyorsa… “Bizim çocuk neden düşük not aldı acaba?” diye merak eden veliyi, “Çünkü çocuğunuz hiç ders çalışmıyor da ondan” diye anne babayı çocuğa karşı kışkırtıyorsa, böylesi bir öğretmen sadece çocuğa değil o ailenin yapısına da zarar verir.

Birçok anne baba çocuğuna öğretmen tercihi yaparken, öğretmenin iletişim becerisine değil de, nasıl da “disiplinli” olduğuna bakıyor, kendi baş edemediği çocuğunun öğretmen tarafından “adam” edilmesinden hoşlanıyor. Çoğu defa okul önlerinde veliler kendi aralarında konuşurken parmak ucu ile gösterdiği öğretmen için, “Bu öğretmen çok da disiplinliymiş, bir haftada çocukları muma çeviriyormuş. Öğrenciler korka korka da olsa harıl-harıl ders çalışıyorlarmış… Çok uğraştım ama bizim çocuğu onun sınıfına aldıramadım. Sınıfına da hep torpilli öğrenciler geliyormuş…” diye konuşulan, şiddetin revaç bulduğu bir eğitim anlayışına göre benim yazdıklarım biraz lüks gelebilir belki, ama çocuk ruh sağlığını önemseyen anne babalar için bir öğretmenin çocukla iletişim becerisine sahip olması hayati derecede önemlidir.

Geçmiş zamanda bir öğretmenle öğrencinin iletişimine şahit oldum.

Çocuk, “Öğretmenim, ben…” diyor.

Öğretmen, “Sus… bir de konuşma karşımda.” diye azarlıyor.

Çocuk, “Ama öğretmenim…” diyor, öğretmen “Bak hâlâ konuşuyor. Kapa çeneni dedim sana.” diye aşağılayarak susturuyor öğrenciyi.

Canım sıkıldı…

Bir öğretmenin öğrencisini böyle aşağılamasını içime sindiremedim.

Ama asıl canımı sıkan şey, öğretmenin çocuğu aşağılayarak konuşması değil, bu konuşmanın öğretmenler odasında olması idi. Odadaki bir Allah’ın kulu, en azından bir bakış ile bir duruş ile küçük bir jest veya mimik ile de olsa rahatsızlığını göstermemesi idi…

İşte bundan dolayı, çocukla iletişim becerisi bir lüks olmaktan çıkmalı, eğiticilerin eğitilmesinin birinci başlığı haline getirilmeli.

Çocuk ile iletişim, gazetelerde haber olmalı… radyolarda program… Televizyonlarda siyasetten, ekonomiden, “dünya savaşlarından” daha öncelikli konuma yükselmeli ki, o toplum kendi geleceğini çocuk ile inşa edebilsin.

Yoksa “kapa çeneni” diyen eğiticilerin elinde çocuklar kişiliksizleşir de, kimse bu çocuk okuldan niye soğudu sorusunun cevabını bir türlü bulamaz.

Yazarın 18 Ağustos 2014 tarihli yazısıdır

106. Sabah kahvaltıları ve akşam yemekleri

478

Sabah kahvaltıları ve akşam yemekleri

Bir kafeterya işletmecisi dostum ile sohbet ediyorduk. “İşler nasıl?” diye sordum. Tebessüm etti, “Aile içinde sorunlar arttıkça, bizim işler iyiye gider.” dedi.

Şaşırdım. “Nasıl yani?” dedim.

“Bizim en bereketli saatlerimiz, sabah 7 ile 9 arasıdır. Bu saatlerde kazandın kazandın, sonra akşama kadar tek tük uğraşır durursun müşteri ile.” dedi.

“İyi de bunun aile içi sorunlarla ne ilgisi var?” diye sordum.

“Hocam, ailesinde sabah kahvaltısı olmayanların ilk uğrak yeri kafeterya ve pastanelerdir.” dedi ve devam etti: “Sabah işe gidenler, okul için evden çıkanlar sabah kahvaltı yapmamışlarsa önce pastanelere uğrar, bir-iki poğaça, sandviç alır, yollarına öyle devam ederler. Ama aile içinde bir düzen varsa, sabah uğramaları azalır.”

Hiç böyle düşünmemiştim…

Benim şaşkınlığım artarken o konuşmaya devam etti: “Ha, aile içinde iyi bir iletişim, keyifli bir yaşam varsa, bu sefer de akşam saatlerinde dolar buraları. İnsanlar sevdikleriyle, eşi, çocukları ile gelirler otururlar. Ancak bu bize çok kazandırmaz. Çünkü buraya keyifli gelenler, birbirleri ile sohbet etmekten yiyip içmeyi unuturlar. Yediklerine değil, birbirlerine odaklanırlar. Bir bardak limonata ve bir dilim kek ile saatlerce sohbet ederler. Ne yalan söyleyeyim, para kazanamasak da, insanları böyle keyifli görmek benim çok hoşuma gidiyor.”

Bir toplumda aile mutluluk düzeyinin ölçülmesi için pastane kullanım alışkanlığına bakılabileceği hiç aklıma gelmezdi.

Evet, doğru bir gözlem.

Zira aileyi aile yapan en temel iki etkenden biridir sabah kahvaltıları. Bir diğeri de akşam yemekleridir.

Sabah kahvaltısı aile içi “düzenin”, akşam yemeği “aidiyet bilincinin” göstergesidir.

Eğer bir aile içinde duygusal tükenmişlik yaşanıyor, günlük yaşam döngüsü bozuluyorsa ilk aksayan yer sabah kahvaltılarıdır.

Gece geç saatlere kadar oturmalar, uzun uzun TELEVİZYON seyretmeler, bitmek bilmez internet gezintileri günlük yaşam döngüsünü aksatır. Hâlbuki bir anne babanın, eşine ve çocuğuna yetebilmesi için istirahat etmiş bir vücuda ihtiyacı vardır. Fiziksel olarak dinlenememiş bir baba çocuğuna tahammülsüz olur. Yeterince istirahat edememiş bir anne çocuğunun ihtiyaçlarını “vaktinde ve yeterince” karşılamakta zorluk çeker.

Sabah kahvaltı yapmadan çocuğun okula, eşin işe gitmesi, kişiyi hırçınlaştırır, öğrenme kalitesini düşürür, duygusal bağları zayıflatır…

Hâlbuki sabahın ilk saatlerinde ailecek bir masada oturmak, ilk dakikaları birlikte geçirmek… Birbirleri ile vedalaşırken, akşam yeniden buluşma temennisinde bulunmak, aile bağlarını kuvvetlendirir. Günün kaliteli geçmesine neden olur.

Kahvaltılar aile içindeki “düzenin” ele vericisi olduğu gibi, akşam yemekleri de aile üyelerinin birbirlerine “bağlılıklarının”, aidiyet duygularının habercisidir.

Pedagojide akşam yemekleri bir karın doyurma eylemi değil, aile üyelerinin birbirleri ile duygusal bağlarını kuvvetlendirdiği fırsat zamanlarıdır. Bundandır ki akşam yemekleri “ye de hemen kalk” denilerek geçiştirilebilecek bir iş değil, dakikalar süren, sohbet edilen, günün özetinin çıkartıldığı, bir sohbet saatidir.

Eğer bir ebeveyn, aile yaşam kalitesini artırmak, daha keyifli bir aile ortamı oluşturmak istiyorsa, sabah kahvaltıları ve akşam yemeklerini düzene koymakla işe başlamalıdır.

Yoksa güne poğaça kuyruğunda başlamak, hiç de iyi bir başlangıç değildir.

108. Sızıyı kaybetmeyecek kadar acıya temas

403

Sızıyı kaybetmeyecek kadar acıya temas

Psikolojik güçlülüğün en belirgin özelliği, “Zıt duyguları aynı anda taşıyabilmektir.”

Mutluluk anında alınan can sıkıcı habere rağmen, kişi dudaklarındaki tebessümü koruyabildiği kadar güçlü, gücünü bu iki zıt duygudan birini bastırmaya çalışmadığı kadar da duyarlıdır…

Zayıflar, zıt duyguları taşıyamazlar…

Onlar, duygularını birbirlerine bulaştırır, yaşam enerjilerini dengeleyemezler…

Çatışırlar, kendileri ve kendilerini sevenler ile…

Böylesi kişiler “an”ı yaşayamazlar…

Ondandır ki kişi, ancak duygularının gücü kadar “yeni durumsal değişikliklere” kapı aralamalıdır…

Katıldığım bir programda, öğretmen bir anne ile karşılaştık…

“Ben de sizi arıyordum hocam.” dedi. “Son günlerde 5 yaşındaki kızımla aramız hiç iyi değil. Ona karşı tepkiselleştiğimi fark ediyorum. Onun küçük, çocuksu hatalarına karşı tahammülsüzleştim. Kızıyor, azarlıyorum. Sonra pişman olup özür diliyorum ama çocuk da şaşkına döndü.” diye kendini şikâyet etti…

“Yaşadığınız bir örneği paylaşır mısınız” diye sordum…

“Dün mesela” dedi, “Oturuyordum, yanıma geldi, başladı konuşmaya… ‘Anne bi şey dicem… Anne bi şey diycem’ diye. Yılışıkça bana dokunmaya başladı… Rahatsız oldum… Ayağa kalktım, diğer koltuğa geçtim… O da peşimden geldi, yeniden ‘anne’ derken birden patladım. ‘Ne var ya! Anne, anne… Ne diyeceksen desene!’ diye azarladım… Kızım şaşırdı… Gözlerime bakakaldı… Duraksadı... Sanırım korktu, ağlamaklı oldu, sarılmak istedi. Ben ‘offf’ diye ittim, onu orada bırakıp mutfağa geçtim… Mutfakta yarım kalan işler vardı, biraz onlarla oyalandım. Salona geldiğimde yere yatmış, öylece uyuyakalmış… İçim acıdı… Kucağıma aldım, kokladım, öptüm, sarıldım, ağladım…”

Gözleri doldu…

-“Hocam bana ne oluyor? Ben böyle değildim.”

Aklıma o sırada geldi de sordum: “Son günlerde çok TELEVİZYON seyrediyor musunuz?”

-“Nasıl seyretmeyeyim ki… Her yerde bir dert var… Suriyelilerin dramı yürek yakıyor… Çocuklar perperişan… Çadırlarda kalıyorlar, kış geldi, yiyecek ekmekleri yok çoğunun… Hele ki bazıları var, yalın ayak, kir, pas içinde sokakta oynuyorlar, insan olan dayanamaz onların acısına…”

“İnsan olan dayanamazsa, siz nasıl dayanacaksınız?” dedim…

Sustu…

Sonra: “Nasıl yani… Gözlerimi mi kapatayım? Gözlerimi kapatsam gerçek değişmiyor ki… Onlar yine de acı çekiyorlar… Hem görmezden gelsem, içimde suçluluk hissederim…”

“Eğer duygusal olarak güçlü iseniz diyecek bir şeyim yok… Ancak böyle bir güçlülüğe sahip değilseniz, aldığınız her olumsuz haber, seyrettiğiniz her can sıkıcı gelişme, kendinize yaşattığınız her bir acı, sizin asli göreviniz olan anneliğinize zarar verir… Önceliklerinizi karıştırmayın… İnsanların acısını duymak, onlara yardım için çaba harcamak ayrı bir şey, duygusal dengenizi bozup kendinizi annelik yapamaz hâle getirmeniz ayrı… Kişi ancak duygularının gücü kadar ‘yeni durumsal değişikliklere’ kapı aralamalıdır…” dedim…

Durdu… Düşündü… “Tamam” dedi…

Bir süre sonra, yeniden karşılaştık kendisi ile…

“Nasılsınız?” dedim… Tebessüm etti. “Sızıyı kaybetmeyecek kadar acıyla, sevgimi kaybetmeyecek kadar kızımla temastayım…” dedi…

Bugün bayram ve ne çok acı var…

Acıyı yaşarken, bayram sevincinin çocuklardan esirgenmemesi dileğimle…

Bayramınızı tebrik ederim...

Yazarın 06 Ekim 2014 tarihli yazısıdır.

110. Aşağılamanın hazzı

464

Aşağılamanın hazzı

Önceki gün elektronik postama bir mesaj gelmiş, “Hocam şu videoyu izler misiniz?” diye de not düşülmüş.

Özel TELEVİZYONda yayımlanan bir yarışma programından 5 dakikalık kesit gönderilmiş.

Evimizde TELEVİZYON olmadığı için, bu türlü programları izlemeyeli yıllar olmuştu.

Biraz izleyeyim dedim… Açtım, azıcık baktım, neye uğradığımı şaşırdım.

Görüntüde, 25 yaşında bir genç kız ile 35 yaşındaki jüri üyesinin arasında geçen diyaloglar var.

Aslında diyalog miyalog yok, “aşağılamanın hazzını” yaşayan bir erkek ile “aşağılanmanın bunalımına” düşmemek için çırpınan bir genç kızın var olma mücadelesi var.

Jüri üyesi, yarışmacının giydiği kıyafeti aşağılıyor, kız duygusallaşıp ağlıyor. Ama ağlaması kâr etmiyor, aşağılayıcı, bu sefer de kızın ağlamasını aşağılıyor. Duyarsızca, hissizce…

Eğer ülkemiz TELEVİZYONlarında böylesi programlar yayımlanıyor ve bu programlar gayet güzel reytingler de alıyorsa, kimse kusura bakmasın ama ne toplumsal şiddetin artmasından ne de okullarda çocukların birbirini ezmesinden, aşağılamasından kimsenin rahatsız olmaması gerekir.

Zira aşağılayıcının aldığı hazzı gören, hisseden çocuk bir süre sonra kendisi de aşağılayıcılık eğilimine girer. O da arkadaşını aşağılar, ezer, dalgaya alır …

Ve maalesef aşağılayıcılığın “yanıltıcı üstünlüğü” çocuklar için oldukça caziptir.

Bütün kişilik bozukluklarının sinsi bir köşesinde “aşağılanmışlık” öykülerini bulabilirsiniz.

Narsisler, aşağılanmış kişilerdir örneğin. Çocukluk çağında, ezilmiş, küçük düşürülmüş, değersizleştirilmiş kişilerin, “duyarsızca var olma mücadelesinin” yetişkinlik yıllarındaki karşılığıdır narsisizm.

Ya da duygusal yoğunluk yaşayamayan, sosyal aktivitelerden kaçınan, arkadaşlık kurmakta isteksiz davranan, topluma karşı yabancılaşmış “şizoid kişilik bozukluğu” olanların çocukluk öykülerini dinlediğinizde, bir aşağılanmışlık acısını bulacaksınızdır derinlerde…

Ve her aşağılananın bir aşağılayıcısı vardır. Ne acıdır ki bu kimi zaman kişinin kendi anne babası, kimi zaman öğretmeni, kimi zaman okul arkadaşıdır ve her aşağılayıcının bahanesi “senin iyiliğin için”dir.

Aşağılayıcılık bulaşıcıdır. Aşağılanmışlar, aşağılanmanın acısını, başkalarını aşağılayabildiği kadar dindirebildiklerini fark ettiklerinde, aşağılamanın hazzını da fark edeceklerdir bir süre sonra…

Bir topluma kastedecekseniz, tankla topla saldırmanıza gerek yok, o toplumda “aşağılamanın hazzının nasıl bir üstünlük duygusu oluşturduğunu hissettirmeniz” nesiller boyu o toplumun acı içinde kıvranması için yeterlidir.

Göreceksiniz o zaman, öğretmen, ödevini yapmayan öğrencisine, “geri zekâlı seni” derken acı duymayacak… Bir anne kendisine seslenen çocuğuna, “Ne var be!” derken içi yanmayacak… Veya bir yarışma programında kıyafeti yüzünden aşağılanan kızı izleyenler, o ağlamalardan keyif alacaktır.

Hem kendinize, hem çocuklarınıza bir iyilik yapacaksanız, aşağılayıcılardan ve aşağılamanın hazzını yaşayanlardan korunun.

Ve maalesef tecrübelerimiz gösteriyor ki, aşağılanan çocukların ilk aşağıladıkları kişiler, önce kendi kardeşleri ve ardından da anne babaları oluyor, üzgünüm!

Yazarın 20 Ekim 2014 tarihli yazısıdır.

146. Çocuklar sabah nasıl uyandırılmalı?

431

Çocuklar sabah nasıl uyandırılmalı?

Çocuğu okula giden ebeveynler için sabah saatleri oldukça sıkıntı vericidir… Çocuğun yataktan kalkmaması, elini yüzünü yıkamaması, kahvaltıya bir türlü oturmaması, oturduğu kahvaltıyı bir türlü bitirmemesi anne babalar için gerginlik sebebidir.

Bu gerginlikle güne başlayan çocuğun okulda sorun yaşamaması, arkadaşları ile çatışmadan günü bitirmesi düşünülemez… Günü kaliteli yaşamanın en temel şartı, sabahın keyifli başlamasıdır…

Peki, bu nasıl olacak? Çocuklar nasıl olacak da vaktinde kalkıp güne enerji dolu bir başlangıç yapacaklar? İşte bu soruların birkaç pedagojik ipuçları:

Çocuğun vaktinde kalkabilmesinin ilk şartı, ebeveynin pozitif ruh hâlidir. Yapılan araştırmalar gösteriyor ki güne gergin başlayan ebeveynlerin çocukları yataktan kalkmakta zorluk çekiyorlar…

Bir ebeveynin gerginliği onun ses tonunda gizlidir… Buyurgan bir sesle “Saat kaç oldu, hâlâ yatıyorsun!” diye seslenen hiçbir ebeveynin çocuğu yaşama sevinci duymaz. Çocuğu yataktan kaldıran şey ebeveyn bağırtısı değil, yaşama sevincidir…

İsterseniz adım adım çocuğun sabah kaldırılmasına dair pratik bilgiler paylaşalım:

1-) Erken kalkmanın en temel şartı, erken yatmaktır. Televizyonun aktif kullanıldığı bir evde çocuk erken yatmaz. Çocuğunu keyifle güne başlatmak isteyen ebeveynler hafta içi TELEVİZYON kullanım alışkanlığını gözden geçirmeli.

2-) Çocuğu uyandırma girişimi, kahvaltı saatinden en az 45 dakika önce başlamalıdır. Bu süre, vücudun uyku durumundan uyanık hâle geçebilmesi için gerekli olan asgari süredir. Uyku hâlinde vücut aktiviteleri daha yavaştır. Vücudun uyanması birden olmaz. Kan basıncının, kalp atışlarının, beyin aktivitelerinin uyanıklık hâline geçebilmesi için belli bir süreye ihtiyaç vardır. O süre en az 45 dakikadır.

3-) Uyandırma, üç kısımdan oluşur: Fiziksel, Zihinsel ve Duygusal… “Fiziksel” uyandırma, “direkt” değil, “endirekt” olmalıdır. Sallayarak, sarsarak, üzerine su damlatarak uyandırmak oldukça yanlıştır. Doğru olan, camlarının hafifçe açılması ve odaya serin bir rüzgârın alınmasıdır. Serin esinti, tene dokunduğunda çocuk hem “fiziksel” olarak ve hem de temiz havanın içerdiği oksijen ile “zihinsel” olarak uyarılmış olacaktır. Oksijen olmadan zihnin uyanmasının oldukça zor olduğu unutulmamalıdır. “Duygusal” uyanmada ise kısık sesli bir müziğin etkisi oldukça fazladır. Mutfakta keyifle kahvaltı hazırlayan ebeveynin yanında kısık sesli bir radyodan duyulan şarkılar, çocuğun “ruhen” uyanmasına katkı sağlar. Çalan şarkıların ruhu uyandırmasının haricinde, uyanmış ruhu ile müzik dinleyen bir ebeveynin varlığı çocuğa yaşama sevinci verir.

4-) Çocuğunu kaldırmaya gelen ebeveyn gece kıyafetlerini değiştirmemişse, kendini güne hazır hâle getirmemişse, çocuğun yatakta kalış süresi uzar. Ebeveynini güne hazır gören çocuk ondan güç alır.

5-) Birkaç dakika sürecek bu ilk hazırlığın ardından çocuğun yanına uzanmak, onun kulağına sevgi sözleri fısıldamak, yatağın içinde oynaşmak, güne başlaması için ona “duygusal” güç verecektir… “Unutmamak gerek ki duygusal gücü olmayan çocuğun, yataktan kalkabilecek fiziksel gücü olmaz.

6-) Çocuğun uyanıp yataktan kalkmasından sonraki ilk işi, elini, kollarını ve yüzünü yıkamak olmalıdır. Su, “fiziksel” uyanmaya katkı sağlayacaktır.

7-) Çocuk kahvaltı masasına yalnız oturmamalıdır. Hiçbir çocuk yalınız başladığı kahvaltıyı keyifle tamamlayamaz. Tamamlasa tamamlasa bir an önce bitirmek için tamamlar ki bu çocukta yeme bozukluğuna yol açar.

Özetle, çocuğu sabah okula hazırlamak, rastgele bir iş değil, yüksek farkındalık gerektiren günün en önemli etkinliğidir. Bu farkındalığa sahip ebeveynler hem kendilerini psikolojik olarak iyi hissederler hem de çocuğunun gününün mutlu geçmesine katkı sağlamış olurlar.

Yazarın 5 Ekim 2015 tarihli yazısıdır.

149. Çocuklarda Uyku Problemi

541

Çocuklarda Uyku Problemi

Birçok ebeveynin ortak problemi, çocuklarını vaktinde yatıramamaktır. Anne baba “Yatma vakti geldi!” diye seslendiğinde, çocuğun “Karnım acıktı” diye cevap vermesi hemen her evde son dakika krizlerinden biridir.

Hâlbuki tam da yatma vaktine denk gelen “Karnım acıktı… Susadım… Tuvaletim geldi…” sözleri, çoğunlukla, açlıktan, susuzluktan veya tuvalet ihtiyacından değildir. Bunlar, genelde, günü bitirmeyi duygusal olarak kabul edemeyen çocuğun, bilinçaltından gelen eylem çağrılarıdır.

Bir başka deyişle, bazı çocukların uykuya direnci, fizyolojik ihtiyaçlarının giderilmemiş olmasından değil, duygusal ihtiyaçlarının doyuma erişmemiş olmasındandır…

Duygusal ihtiyaçların doyuma erişmesi, ancak, çocuğun ebeveyni ile bir “duygusal aktarım” yapması ile mümkündür.

Duygusal aktarım, düşünceleri paylaşmak, güne ait birikenleri boşaltmaktır. Ve bu ruhsal rahatlamanın “mutlak” şartıdır.

Duygusal aktarım aracı, iletişimdir… Çocuk, yatmadan önce konuştukça rahatlar. Rahatladıkça dinlemeye ihtiyaç duyar.

Duygusal aktarımı tamamlamamış çocuğu baskı ve zorlama ile yatırmak yerine, daha çok yakınlaşmak gerekir.

Bunun için çocukla yatağının üzerine oturup uyku öncesi en az yarım saat sohbet etmek, günün birikintilerini boşaltması için fırsat vermek, aktarımı tamamladıktan sonra da bir hikâye anlatmak, onun ruhen rahatlamasını ve uykuya geçmesini kolaylaştıracaktır.

Birçok anne, böylesi dakikalar geçirdiği hâlde, yine de çocuklarında uykuya karşı dirençten yakınır. Burada altı çizilecek önemli bir ayrıntı daha var, çocuk, duygusal ihtiyaçlarını sadece anneden gidermez… Çocuğun uyku öncesi babaya da ihtiyacı vardır. Babasına anlatacakları da var olan bir çocuğa annenin yakınlaşma çabaları yetersiz kalır.

Peki, doğru yöntem nedir?

Uyku öncesi duygusal aktarım sırasında, her iki ebeveynin aynı anda aynı ortamda bulunması pedagojik olarak doğrudur. Çocuk anlatacaklarını tamamladığında ve uyumak üzere yatağa uzatıldığında, ebeveynden birinin odadan ayrılıp diğerinin uyku öncesi ninni söylemesi, hikâye anlatması duygusal gelişime büyük katkı da sağlar.

“Bütün bunları yapıyoruz ama bizimkisi yine de uyumuyor.” diyen ebeveynler için birkaç pedagojik ayrıntıyı da aşağıya not alalım:

1-) Çocuk, uzunca bir zamandır geç saatte yatıyor ve sabah da uyanmakta zorluk çekiyorsa, uyku düzeni, akşam erken yatırmaya çalışmakla değil, sabah erken kaldırmakla başlamalıdır. Çocuğun erken kaldırılması, akşam erken yatmayı kolaylaştırır.

2-) Uykudan en az 2 saat önce yemek bitmiş olmalıdır. Yatmadan önce yemek, kaliteli uykuya engeldir.

3-) Uykudan en az 1 saat önce internet, cep telefonu, TELEVİZYON kapanmalıdır. Teknolojik dürtüler, uykuyu zorlaştırdığı gibi, uyku kalitesini de bozar.

4-) Pedagojide, vaktinde yatma kuralı “sadece” çocuğa ait bir kural değildir. Ebeveynler de istirahat vakti geldiğinde odalarına çekilmeli, günü birbirleri ile değerlendirmek üzere kendilerine vakit ayırmalıdır. Çocuğu tek başına yatağa gönderip anne babanın salonda TELEVİZYON izlemesi, pedagojik olarak oldukça yanlıştır.

Bütün bunlara dikkat edildiği hâlde “Bizim çocuk hâlâ cin gibi ayakta” deniliyorsa, bazı çocuklar mizaçları gereği cıvıl cıvıl ve yaşama sevinci ile doludur. Onlar için günü bitirmek neredeyse imkânsızdır. Böylesi bir çocuğu olan ebeveyn, baskı ile çocuğunun yaşama sevincini söndürüp yatağa göndermek yerine, bu “geçici dönemi” en az çatışma ile atlatmaya gayret etmelidir.

Çocuklukta uykuya direncin, ergenlikte çok uykuya dönüşeceği unutulmamalıdır.

Yazarın 26 Ekim 2015 tarihli yazısıdır.

154. Medya Pedagojisi'nin Yokluğunun Faturası

434

Medya Pedagojisi'nin Yokluğunun Faturası

1982 yılında YÖK Kanunu’nda yapılan bir değişiklikle ülkemiz üniversitelerinde pedagoji bölümleri kapatıldı.

Bana sorsalar,‘Ülkemiz eğitim sistemine vurulan en büyük darbe nedir?’ diye, tereddüt etmeden‘Pedagoji bölümlerinin kaldırılmasıdır’ derdim.

Çocuklar için bunca yapılacak işi olan bir ülkenin, pedagoji bölümlerini üniversitelerden kaldırması, Silikon Vadisi’nde bilgisayar kullanımını yasaklamak gibidir. Çocuk eğitiminde ortada kalıverirsiniz.

Zaten bir ülkedeki pedagojik yetersizliğin faturasını anne babalar öder de bu faturanın nereden kaynaklandığını bilemez...

Örneğin, pedagoji yoksa, ‘Transkültürel Pedagoji’ de yoktur... ‘Transkültürel Pedagoji’nin yokluğu ‘kuşak çatışmasına’ ve ‘toplumsal tükenmişliğe’ yol açar...

Zira kendisi ‘dünkü’ kültürel atmosferde yetişmiş bir babanın, çocuğunu, ‘bugüne’ göre nasıl yetiştireceğinin cevabı transkültürel pedagojide vardır. Bundan yoksun bir baba, çocuğunu kendi yaşadığı dönemdeki gibi yetiştirmek için delice çabalar durur. Ya çocuğunu ezer, kırar, döker, ezdiği çocuğunu kendine benzettiği için iyi bir şey yaptığını zannederek övünür... Ya da ezemediği çocuğu ile sürekli çatışır, hem kendisine hem de çocuğa dünyayı dar eder... Ülkemizdeki ebeveyn-çocuk çatışmasının en temel nedenlerinden biri kültürel çatışmadır. Bu, transkültürel pedagojinin yokluğundandır.

Ya da Kürt, Türk, Alevi, Sünni, Süryani, Laz, Çerkez, Ermeni gibi zengin kültürel dokusu olan bir ülkede transkültürel pedagoji yoksa, ‘kültürel uzlaşı’ yerine, tek bir kültüre ait ‘kültürel fedakârlık beklentisi’ oluşur, ki böylesi bir fedakârlık beklentisi bir süre sonra o kültürün sosyal tükenmişliğinin sebebidir ve toplumsal çatışma kaçınılmaz olur. İşte ülkemizin hâli...

Bununla birlikte pedagojinin yokluğu demek, ‘medya pedagojisi’nin de yokluğu anlamına gelir ki bu, o ülkenin çocuklarına tek kelime ile ‘yazık etmek’ demektir...

Hatırlarsınız, yakın zamanda Suriyeli bir çocuğun suya vuran cesedi yansıdı gazetelere... Bu resmin veriliş şeklinin birçok çocukta yıllar sonra pnigophobia (boğulma fobisi) veya başka kaygılara yol açabileceği ihtimali yeterince tartışılmadı ülkemizde... Ülkemiz medyası, toplumsal duyarlılığı oluşturmak için acıyı, trajik hâlde sunmayı bir marifet zannederken, medya pedagogları onları bilimsel gerçeklerden haberdar edemedi maalesef...

Yine kısa bir süre önce Ankara’da yaşanan terör olayının ardından gazetelere parçalanmış insan cesetlerinin resimleri konuldu, TELEVİZYONlar yaşanan trajediyi izleyicisine aktarabilmek için, ambulans çığlıklarını ve dehşet içindeki görgü tanıklarının heyecan yüklü seslerini yansıttı haberlerine... Çocuklar yokmuşçasına böylesi kuralsız verilen haberler, kim bilir o haberi izleyen hangi evdeki hangi çocukta geleceğe dair hangi duygusal problemleri tetikledi, bilemiyoruz...

Benzer bir travmayı geçen hafta Fransa yaşadı...

Fransa, medya pedagojisinde çok da yeterli bir ülke olmamasına rağmen, bu olayı ne nefes nefese aktaran spiker aracılığı ile duyurdu izleyicilerine ne de gazetelere yansıttığı parçalanmış insan cesedinden medet umdu toplumsal duyarlılığı oluşturmak için...

Peki, ne yapmalı?

Mademki medyamız bu konuda (maalesef) geçer not alamıyor, o hâlde iş anne babalara düşüyor...

Anne babalar, ergenlik sonuna kadar olan çocuklarını, ambulans çığlığı ile oluşturulan haberlerden, nefes nefese koşturan muhabirin heyecan dolu sesinden, görüntünün acınırlığı ile yapılmış haberlerden korumalıdır... Yoksa bunun faturasının er ya da geç çocuklarda ya bir fobi ya da bir ‘duygu durum bozukluğu’ olarak geri döneceği bilinmelidir.

Makale Kategorisinde “TELEVİZYON” Kelimesinden “19” Adet Bulunmuştur.

9. Adem Amca, benim babam bir canavar! 410

10. Çocuğa karşı mahcubiyet hissi yitirilirse 399

33. Boş bir parkın düşündürdükleri 378

34. Çocuğunuzun kavgacı ve asosyal olmasını istemiyorsanız 455

38. Sessiz bir çocuktu aslında! 401

42. Çocuğu örgüte kaptırmak nasıl oluyor? 405

45. “İyi de hocam nasıl seveceğim?” 369

49. Bu ayıp kimin? 348

62. Çocuklarda Dikkat Eksikliği bir yanılgı mı? 572

69. Aktif iletişimi kaybeden çocuklar, depresyona daha yatkın 353

94. Çocuk İnsanı iyi eder 362

100. Duyarsız bir kalbin acısını en yakınları çeker 432

103. Eğiticinin eğitilmesi “iletişim becerisi” ile başlar 419

106. Sabah kahvaltıları ve akşam yemekleri 478

108. Sızıyı kaybetmeyecek kadar acıya temas 403

110. Aşağılamanın hazzı 464

146. Çocuklar sabah nasıl uyandırılmalı? 431

149. Çocuklarda Uyku Problemi 541

154. Medya Pedagojisi'nin Yokluğunun Faturası 434